خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بعضی از فیلم‌ها و سریال‌ها هرگز از ذهن و خاطره انسان پاک نمی‌شود. «قصه‌های مجید» و «مهمان مامان» هم ازجمله این فیلم‌ها و سریال‌ها هستند که براساس آثاری از هوشنگ مرادی کرمانی ساخته شده‌اند. مرادی کرمانی در سال ۱۳۵۳ «قصه‌های مجید» را نوشت که بازتابی از زندگی خودش بود. بر اساس این اثر یازده فیلم تلویزیونی و سه فیلم سینمایی ساخته شد و بازتاب گسترده‌ای داشت. همچنین تا به‌حال چندین اقتباس سینمایی بر اساس برخی آثار این نویسنده ازجمله «خمره»، «قصه‌های مجید»، «مهمان مامان»، «مثل ماه شب چهارده» و «چکمه» انجام شده است. مرادی کرمانی فعالیت ادبی‌اش را از سال 1339 با همکاری با رادیو کرمان آغاز کرد. نخستین داستانش با عنوان «کوچه ما خوشبخت‌ها» را در سال 1347 در مجله «خوشه» منتشر کرد و نخستین مجموعه داستانش با عنوان «معصومه» و کتاب «من غزال ترسیده‌ای هستم» در سال ۱۳۴۹ به چاپ رسید. او در سال 1359 داستان «بچه‌های قالیبافخانه» را نوشت و توانست به واسطه آن لوح تقدیر شورای کتاب کودک را دریافت کند. او از جمله نویسندگانی است که نامش در شمار چهره‌های ماندگار ثبت شده و نامزد دریافت جایزه آسترید لیندگرن بوده است.  به مناسبت 16 شهریورماه، سالروز تولد هوشنگ مرادی کرمانی با محسن هجری نویسنده، پژوهشگر و منتقد ادبی گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
 
به نظر شما هوشنگ مرادی کرمانی چه تاثیری بر ادبیات کودک و نوجوان کشورمان داشته است؟
این مساله نیازمند انجام کارهای محققانه است. در مجموع ارزیابی کمی تاثیر مرادی کرمانی بر مجموعه ادبیات کودک و نوجوان کار دشواری است، همچنان که در مورد ارزیابی تاثیرگذاری کمی هر نویسنده‌ای ما با این دشواری مواجه‌ایم. اما از جنبه سبک و سیاقی که بر نوشتارهای مرادی کرمانی حاکم است، می‌توان به نوع تاثیرگذاری آن بر مخاطبان آثارش اشاره کرد. می‌توان هوشنگ مرادی کرمانی را پیرو سبک واقع گرایانه و رئالیستی تلقی کرد که با مخاطبان تجربه‌های فردی و اجتماعی خود را در میان می‌گذارد. در این چارچوب، ویژگی‌های بوم زیست مرادی کرمانی تاثیر چشمگیری بر آثار او داشته‌اند. به عبارت ساده‌تر مرادی کرمانی آن چه را در جغرافیای بومی خود تجربه کرده، با مخاطب در میان می‌گذارد. اما نه همانند یک گزارشگر که سطح رویدادها را با مخاطب در میان می‌گذارد، بلکه با نگاهی موشکافانه به عمق رویدادهای اجتماعی نقب می‌زند و جزییات را برای مخاطب بیان می‌کند. از فقر و محرومیت سخن می‌گوید، به آرزوهای دفن شده در بستر واقعیت‌ها اشاره می‌کند و از انسان‌هایی سخن می‌گوید که برای ما خیلی آشنا هستند.
 
مرادی کرمانی در بطن روایت واقعگرایانه‌اش، حوادث تلخی را برای مخاطبان روایت می‌کند، تا چه اندازه می‌توانیم روایت او را با نویسندگانی چون صمد بهرنگی شبیه بدانیم؟
مرادی کرمانی با آن که در روایت واقعگرایانه‌اش، حوادث تلخی را برای مخاطبان روایت می‌کند، اما به ارزیابی سیاسی و ایدئولوژیک این حوادث نمی‌پردازد. و از این جهت روایت او با نویسندگانی چون صمد بهرنگی متفاوت است. او خلاف بهرنگی و برخی از نویسندگان دهه‌های چهل و پنجاه شمسی نمی‌خواهد مخاطب خود را به سمت و سوی یک مبارزه سیاسی با فقر و بی‌عدالتی سوق دهد، بلکه تلاش می‌کند که روایتگر صادقی از زندگی مردمی باشد که با فقر و محرومیت زندگی می‌کنند، اما همچنان آرزوهای زیبا در ذهن می‌پرورانند. به همین جهت مخاطب کتاب‌های کرمانی، با روایت او زندگی را در عادی‌ترین لایه‌هایش تجربه می‌کند و با شخصیت‌هایی مواجه می‌شود که نه خصلت اسطوره‌ای دارند و نه ویژگی‌های ممتاز اجتماعی و طبقاتی دارند.
 
هوشنگ مرادی کرمانی در خلق آثارش بیشتر از چه نویسندگانی تاثیر پذیرفته است؟
مرادی کرمانی هیچ گاه تاثیرپذیری خود را از نویسندگانی چون «ارنست همینگوی» و «آنتوان چخوف» منکر نشده است، همچنان که بسیاری از نویسندگان از یکدیگر تاثیر پذیرفته‌اند. اما او این تاثیرپذیری را نه به صورت تقلیدی شماتیک، بلکه به صورتی خلاقانه ارائه داده است که در مجموع باعث شده، آثار او ویژگی بومی پیدا کنند و رنگ و بوی همین آب و خاک را بدهند.
 
به نظر شما سریال «قصه‌های مجید» تا چه اندازه بر موفقیت و شناخته شدن این نویسنده موثر بوده است؟
تجربه‌ها نشان می‌دهند که رسانه‌های تصویری از جمله تلویزیون با مخاطبان انبوهش، نقش موثری در شهرت افراد بازی می‌کنند، اما در تداوم بلند مدت این شهرت نقش عمده‌ای ندارند. به عبارت دیگر تلویزیون می‌تواند نام یک فرد را بر سر زبان‌ها بیندازد، اما نمی‌تواند در بلند مدت مخاطبان را وادار کند که همچنان به این فرد بیاندیشند. کم نبوده‌اند نویسندگانی که در طول این سال‌ها آثارشان دست مایه فیلم‌ها و سریال‌ها و  انیمیشن‌های مختلف بوده، اما در ادامه کم فروغ ظاهر شده‌اند. بنابراین محبوبیت اجتماعی مرادی کرمانی را نمی‌توان یک سره ناشی از حضور او در رسانه تلویزیون دانست. به غیر از قصه‌های مجید، آثار دیگر مرادی کرمانی مانند «مهمان مامان، مربای شیرین، خمره و بچه‌های قالیباف خانه» مخاطبان بسیاری داشته‌اند. همین طور در خارج از کشور، آثار او به زبان‌های آلمانی، انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، هلندی، عربی، ارمنی و هندی ترجمه شده ‌است. همین طور ویژگی‌های تصویری که در آثار مرادی کرمانی بوده، باعث شد علاوه بر تلویزیون در حوزه سینما نیز آثارش به وسیله برخی کارگردانان مشهور از جمله داریوش مهرجویی و محمد علی طالبی، ابراهیم فروزش و ... تبدیل به فیلم شود. که این ویژگی‌های تصویری می‌تواند به قدرت فیلمنامه نویسی مرادی کرمانی هم بازگردد.
 
ویژگی‌های شخصیتی هوشنگ مرادی کرمانی چقدر در شهرت اجتماعی او موثر بوده است؟
گذشته از ویژگی‌های تکنیکی که در آثار مرادی کرمانی مشهود است، ویژگی‌های شخصیتی هوشنگ مرادی کرمانی عامل موثر دیگری در شهرت اجتماعی او بوده است. برای آن‌ها که با این نویسنده معاشرت داشته و دارند، سادگی و بی آلایش بودن این نویسنده مشهود است. او به همان سادگی و شفافیتی که قصه می‌نویسد، در زندگی روزمره خود نیز بدون تکبر ظاهر می‌شود و همیشه در دسترس کسانی است که دوست دارند از او چیزی بیاموزند.
 
جایگاه آثارمرادی کرمانی را در بین نوجوانان امروز چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پاسخ دقیق به این پرسش نیازمند به کار آماری است و این که کتاب‌های او با چه تیراژی منتشر می‌شود و چگونه به دست مخاطبان می‌رسد. اما می‌توان حدس زد که نوجوان کنونی دارای سلیقه‌های متفاوتی به نسل‌های پیشین است که امکان دارد همانند نسل‌های پیش از خود به آثار مرادی کرمانی اقبال نشان ندهد و به طور مثال بیشتر از آثاری با مضامین فانتزی یا وحشت استقبال کند. اما با این همه ویژگی‌های انسانی و بومی آثار مرادی کرمانی باعث می‌شود که حتی برای نسل‌های کنونی حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد. و اگر نوجوانی به سراغ جهان داستانی برود، به احتمال زیاد آثار مرادی کرمانی را از قلم نخواهد انداخت.