مصطفی رحماندوست در این نشست به ویژگی‌های محسن سلیمانی و آثارش اشاره کرد و گفت: محسن سلیمانی فرد اخمویی نبود اما در عین حال یواش می‌خندید و هیچ وقت قهقه نمی‌زد. آثار سلیمانی برای مدرسان دانشگاه و همچنین اهل‌قلم در آموزش داستان‌نویسی و طنزنویسی بسیار مفید بود. کتاب «اسرار و ابزار طنزنویسی» او سال‌ها به من کمک کرد تا در زمان تدریس در دانشگاه، کلاس‌هایی را به طنز اختصاص دهم و در این زمینه از این کتاب به‌عنوان منبع برای آموزش دانشجویان استفاده‌های زیادی کردم. تا اینکه نقی سلیمانی کتاب «طنزپردازی به زبان ساده» را به من نشان داد و بعد از مطالعه آن دیدم که چقدر ارزشمند و به چه نکات ظریف و مفیدی اشاره کرده است.
این نویسنده و شاعر نام‌آشنای کشورمان یادآور شد: به‌جزء این دو کتاب محسن سلیمانی، هیچ کتابی درباره فنون طنزنویسی در کشورمان نداریم. البته ما مجلات طنز زیادی داریم ولی کتاب طنزنویسی به این خوبی و کاملی نداریم. البته محسن سلیمانی کتاب‌های خوبی هم درباره فنون داستان‌نویسی داشت و دو کتاب دیگرش درباره داستان‌نویسی را بیش از 20 سال پیش با مشورت من منتشر کرد. این کتاب‌ها هم منبع بسیار خوبی برای آموزش داستان‌نویسی به علاقه‌مندان این حوزه و همچنین تدریس در دانشگاه است.
رحماندوست در ادامه به دو ویژگی این‌گونه آثار سلیمانی اشاره کرد و گفت: او علاوه بر اینکه اصول مورد نیاز در زمینه طنزنویسی و داستان‌نویسی را در آثارش بیان کرده است رازی نیز در آن‌ها وجود دارد و آن این است که به عقیده سلیمانی نویسندگی یک حرفه و مهارت است که برخی آن‌را درک نکرده‌اند. ما همیشه فکر می‌کنیم نویسنده در ابتدا باید خلاقیت داشته باشد و بنویسد سپس به دنبال آموزش فنون برود. اما او معتقد بود اول باید فنون نویسندگی را آموخت و سپس به دنبال خلاقیت رفت چون این خلاقیت به‌دست نمی‌آید مگر با مرور مکرر آثار دیگران.
«طنزپردازی به زبان ساده» راهنمای طنزنویسی برای همه افراد جامعه است
به گفته شاعر «صد دانه یاقوت» به هر غرفه‌ای در نمایشگاه کتاب سر بزنیم و از آن‌ها بخواهیم کتابی را به ما معرفی کنند تا ما با خواندن آن نویسنده شویم، کتابی ندارند که به ما بدهند. اما در کتاب‌های محسن سلیمانی یک شاه‌کلید به دست نویسنده تازه‌کار داده می‌شود که برایش مفید و راهگشا است. کتاب‌های محسن برای من در زمان تدریس در دانشگاه نجات‌بخش است و دستمایه‌ای را در اختیار من قرار می‌دهد تا به آن بپردازم.
رحماندوست با بیان اینکه هرکسی نویسنده درام و غمگینی باشد نیاز دارد در کارش جاذبه ایجاد کند، توضیح داد: سلیمانی در کتاب «طنزپردازی به زبان ساده» همه مراحل طنزپردازی را نشان داده است. زمانی که این کتاب را خواندم بسیار از آن لذت بردم چرا که این کتاب فقط آموزش طنزنویسی برای نویسندگان نیست و می‌تواند راهنمای طنزنویسی برای سایر افراد در جامعه نیز باشد. در این کتاب استندآپ کمدی، حرکات طنز، طنز متقابل دونفر با هم و تمام فنون طنز را می‌بینیم و به هرکدام از این موضوعات به اندازه کافی پرداخته شده است.
بسیاری از طنزنویسان اصول علمی و آکادمیک کار را بلد نیستند
این نویسنده و شاعر در ادامه بیان کرد: همچنین سلیمانی در این کتاب شوخی‌نویسی را نیز مطرح کرده و به تفاوت شوخی با طنز اشاره کرده و گفته است طنز به واحدهایی تقسیم می‌شود و شوخی کوچکترین واحد طنز است. با دیدن برخی از برنامه‌های تلویزیونی می‌بینیم طنزنویسان ما اصول علمی و آکادمیک کار را بلد نیستند، این کتاب می‌تواند برای آن‌ها منبع مفیدی باشد. سلیمانی در این کتاب بیان کرده است که طنزنویسی یک هنر است که اول باید فنون آن را آموخت سپس به دنبال هنرش رفت.
مطالعه «طنزپردازی به زبانی ساده» برای همه افراد غمگین جامعه لازم است
به گفته رحماندوست این کتاب درس دادنی نیست و هرکسی آن را در دست بگیرد می‌تواند بفهمد، چون به زبان ساده فنون طنز را بیان کرده است. براین اساس خواندن آن نه فقط برای نویسندگان بلکه به نظر من برای همه افراد غمگین جامعه ما لازم است.
خالق «ترانه‌های نوازش» در ادامه با اشاره به اینکه جامعه ما به نگاه طنز و ریزبینانه نیاز دارد، افزود: واقعیت این است که ما جامعه غمگینی داریم و این کتاب برای همه مهم است چون جامعه ما آمادگی طنزپردازی را دارد.
رحماندوست گفت: من حتما این کتاب را سر کلاس‌های دانشگاه تدریس می‌کنم و مطالعه آن را به دانشجویان توصیه می‌کنم. امیدوارم انتشارات سروش تلاش کند این کتاب به خوبی توزیع شود و به دست اهلش برسد، به دست تمام کسانی که خسته‌اند و یا می‌خواهند خاطرات‌شان را بنویسند. حداقل فایده‌ای که این کتاب می‌تواند برای اهل قلم داشته باشد این است که حتی اگر نخواهند طنز بنویسند می‌توانند نقد آثار طنز را به‌خوبی یاد بگیرند.
نویسندگان جدید وسواس نویسندگان قدیم را ندارند
مجید بلالی، مدیر انتشارات سروش، نیز در ادامه این نشست بیان کرد: همیشه در جامعه می‌گوییم شهیدان زنده‌اند چرا که آن‌ها گرانقدرترین گوهرشان را در راه دفاع از وطن‌شان از دست داده‌اند. نویسندگان هم همیشه زنده‌اند چون یک نویسنده عزیزترین دارایی‌اش که عمر و وقتش است را صرف خلق آثار ماندگاری کرده که سال‌ها بعد از او جاویدان می‌ماند.
وی افزود: نویسندگان آثارشان را در قالبی عرضه می‌کنند که برای قرن‌ها سرمشق بشریت است. البته متاسفانه امروزه کمتر نویسندگانی داریم که کتابی خلاق کنند که تا صدسال بعد از عمرشان هم دیگران درباره آن بحث و گفت‌وگو کنند. امروزه عمق کتاب‌ها کم شده و نویسندگان جدید وسواس نویسندگان قدیم را ندارند.
طنز یکی از نیازهای عمده جامعه است
بلالی درب ادامه به کتاب «طنزپردازی به زبان ساده» اشاره کرد و گفت: کاری که محسن سلیمانی در این کتاب انجام داده است از جنسی است که تا سال‌ها نیازی ندارد کسی چیزی به آن اضافه کند و کتاب کاملی در حوزه طنزپردازی است. دلیل اینکه من به این کتاب جذب شدم این است که طنز یکی از نیازهای عمده ما در جامعه است. در کشور ما شادی کم وجود دارد که دلایل متفاوتی دارد. مردم ما نسبتا عصبی و تندمزاج شده‌اند.
وی درباره اینکه چرا ادبیات طنز در عالم شکل گرفته است نیز توضیح داد: بنا به دلایلی اندیشمندانی در جامعه ما به این نتیجه رسیده‌اند که با شوخی حرف‌های جدی را بهتر می‌توان مطرح کرد و در جامعه تاثیرگذارتر است و هزینه کمتری هم برای خواننده دارد. یک سری حرف‌ها را نمی‌توان خیلی صریح مطرح کرد و اگر در قالب طنز بیان شود پذیرش جامعه نسبت به آن بیشتر است.
وی افزود: الان هم در جامعه ما این فرهنگ وجود دارد و افراد خوش مشرب‌تر کارهایشان سریع‌تر پیش می‌رود. فرهنگ طنزگویی یکی از نیازهای جامعه ماست. طنزپردازی از طرفی سبب بالابردن ظرفیت جامعه نیز می‌شود. طنز شاه‌کلیدی است که می‌توان به وسیله آن در هر حوزه‌ای وارد شد بدون اینکه کسی مانع شود.
به گفته بلالی کتاب «طنزپردازی به زبان ساده» فقط به عنوان یک دستنامه برای طنزنویسان نیست برای همه افراد جامعه یک هنر است که حرف‌هایشان را در قالبی بیان کنند که مقاومتی در برابر آن نشود و تاثیرگذار باشد. مخاطبان این کتاب صرفا دانشجویان ادبیات و هنر نیستند برای همه افراد جامعه مفید است.
نظرات