مارتین پوشنر استاد ادبیات انگلیسی دانشگاه هاروارد در یادداشتی برای بی بی سی به نقش رمان و داستان در تاریخ زندگی بشر اشاره میکند.
گفته میشود اسکندر غیر از گرز و شمشیر به سلاح دیگری به نام «ایلیاد» هومر مجهز بود که از دوران کودکی متن آن را خوانده بود و تجربههای داستانی آن را کسب کرده بود. او در فتح سرزمینها از داستان اسب تروا و دیگر داستانهای هومر استفادههای بسیاری کرد. این داستان تاثیر زیادی در شکلگیری جامعه یونان باستان و دورانهای بعد از آن داشته است. ولی جانشینهای اسکندر به جای فتح کشورها از داستان ایلیاد استفادههای دیگری کردند که نمونه برجسته آن ساخت کتابخانه اسکندریه بود. افلاطون و ارسطو در نوشتههای خود بسیار تحت تاثیر داستان قرار داشتند. آنها هنر و داستان را نه تنها برای شادی بشریت لازم دانستند بلکه آن را برای ساخت جامعه نیز ضروری اعلام کردند.
در فرهنگ مردم چین نیز داستان و به خصوص شعر تاثیر زیادی در تاریخ این کشور داشته است. در اسناد تاریخ این کشور سیستمهایی از استخدام افراد در پستهای دولتی دیده میشود که باید در امتحانات شعر قبول میشدند. در فرهنگ چین باستان از مقامات چینی انتظار میرفت به شعر تسلط داشته باشند و حتی شعر بگویند. «کتاب آواها» مجموعه شعرهای باستانی کشور چین در کشورهای دیگر شرق آسیا نیز تاثیر زیادی داشته و نوع حکومت آنها را تعیین میکرده است. ژاپن بعد از استقلال خود از کشور چین برای اینکه استقلال کامل خود را ثابت کند به جای این مجموعه شعر کتاب جدیدی برای خودش منتشر کرد.
با رشد و توسعه تکنولوژی به تعداد افراد باسواد در کشورها افزوده میشد به خاطر همین داستان همچنان تاثیر خود را در جوامع بیشتر میکرد. تکنولوژی هزینه چاپ کتابهای داستانی را کاهش میداد و این یعنی اینکه تعداد بیشتری از مردم به داستان دسترسی داشتند. در جهان عرب «هزار و یک شب» اولین کتاب داستانی بود که چاپ شد و شهرزاد قصهگو نتیجه آن ظهور نویسندههای زن بود.
مجموعههای شعر، مجموعههای داستان و مجموعههای حماسی هر کدام به نحوی در تاریخ کشورها حضور داشته است. وقتی دانته در کتاب «کمدی الهی» خود جهنم را توصیف کرد بسیاری از آموزههای کلیسا تحت تاثیر نوشتههای او جهنم و بهشت را برای پیروان خود تشریح میکردند. کمدی الهی دانته به زبان توسکانی نوشته شد که بعدها زبان ایتالیایی از این زبان ابداء شد. در حقیقت این اتفاق اهمیت ادبیات در ایجاد زبانهای جدید را نشان میدهد.
داستان علمی تخیلی فرانکشتاین نوشته «مری شلی» یکی از اولین نمونههای این ژانر است که در اصل پایهگذار این نوع داستانها بود. رمان 1984 جرج اورول و «سرگذشت ندیمه» مارگارت اتوود هر کدام به نحوی سرآغاز نوشتن در حوزه سیاسی بودند که نشان دادند رمان تا چه اندازه روی سرنوشت سیاسی کشورها تاثیرگذار است.
در اصل رمانها خودشان کشور و دولت مستقل تشکیل دادند. استقلال سیاسی قبل از هر چیز نیاز به استقلال فرهنگی دارد که ژاپنیها با ایجاد مجموعه شعر جدا از چینیها پایهگذار آن بودند و بعد در آمریکای لاتین رمان «صدسال تنهایی» گارسیا مارکز این وظیفه را به عهده گرفت. البته در این میان دولتهای سیاسی سرکوبگر هم بیکار نبودند و با رمانها مبارزه میکردند و آنها را سانسور و نویسندگانشان را تبعید میکردند.
نظرات