در این میان دو کتاب «سایبان مقدس» و «جامعه‌شناسی دین» تا پایان اسفند 96 منتشر و کتاب «جامعه خطر» تا نمایشگاه کتاب تهران در اردیبهشت 97 منتشر خواهد شد. در این نوشتارِ کوتاه تنها به کتاب «جامعه‌شناسی دین»، اثر ارزشمند ماکس وبر اشاره می‌کنم که با ترجمه آقای ثلاثی در نشر ثالث منتشر شده است.
ماکس وبر از نامدارترین جامعه‌شناسان کلاسیک است و با نظریه‌پردازی‌های خود تأثیر بسیاری بر جامعه‌شناسی دین، اقتصاد و سلطه گذاشته است. به‌ویژه نظریات وبر در زمینه دین به تعاریف و صورت‌بندی‌های ماندگاری در حوزه جامعه‌شناسی دین انجامیده است. کتاب پیش رو با مقدمه‌ای از تالکوت پارسونز و بر اساس ترجمه انگلیسیِ کتاب وبر به فارسی ترجمه شده است. وبر در این کتاب مباحث خود را در زیر این سرفصل‌ها دسته‌بندی کرده است:
«پیدایش دین؛ خدایان، جادوگران و کاهنان؛ تصور خدا، آیین اخلاقی مذهبی و محرمات؛ پیامبر؛ جماعت مذهبی، موعظه و مراقبت شبانی؛ کاست‌ها، طبقات فئودالی، طبقات اجتماعی و دین؛ دینِ طبقات محروم؛ فرهیختگی، فرهیختگان و تاریخ دین؛ عدالت خداوندی، رستگاری و باززایش؛ راه‌های گوناگون رستگاری؛ ریاضت‌پیشگی، عرفان و دین رستگاری؛ رستگاری‌شناسی و انواع رستگاری؛ اخلاق مذهبی، سامان جهان و فرهنگ؛ رابط دین با سیاست، اقتصاد، تمایل جنسی و هنر؛ یهودیت، مسیحیت و سامان اجتماعی‌ـاقتصادی؛ رویکرد دین‌های جهانی دیگر به سامان اجتماعی و اقتصادی.»
وبر نظریه‌های جامعه‌شناسی دین خود را با مقاله‌ای درباره اخلاق پروتستان و روح سرمایه‌داری آغاز کرد که در عین حال یکی از معروف‌ترین نوشته‌های او نیز هست. اما اوج نگاه جامعه‌شناختی وبر به دین را در این کتاب می‌توانیم ببینیم. یکی از نکات جالب این کتاب پیشگفتار مفصلی است که تالکوت پارسونز بر ترجمه انگلیسی کتاب نوشته است و در نسخه فارسی نیز به طور کامل آمده است. پارسونز در این پیشگفتار نگاهی کلی به جامعه‌شناسی دین وبر، اهمیت، روند تکاملی و مفاهیم اصلی آن می‌اندازد و خود کتاب را نیز با نگاهی نقادانه مرور می‌کند. او در نهایت این طور نتیجه‌گیری می‌کند:
«به نظر من، این کتاب تعیین‌کننده‌ترین خدمت در قرن ما به فهم مقایسه‌ای و تکامل روابط میان دین و جامعه و حتا جامعه و فرهنگ به معنای عام آن بوده است. ولی این کتاب نیز مانند هر گونه خدمت بزرگ دیگر به علم، هم نوعی برنهاد (سنتز) و هم نقطه عزیمتی برای رشته گام‌های پایان‌ناپذیر دیگری بوده است که فرایند تحول دانش را می‌سازند.» (ص 70)
انتشار این کتاب وبر در ایران می‌تواند به گسترش مباحث جامعه‌شناسی دین کمک کند؛ کتابی که هم برای اندیشمندان ما دربردارنده نکات کلیدی مهمی است و هم برای دانشجویان ما دریچه‌های راهگشایی را می‌گشاید.
نظر شما