علی تسلیمی مولف کتاب «پژوهشی انتقادی کاربردی در مکتب‌های ادبی» که به تازگی از سوی انتشارات کتاب آمه منتشر شده است، در گفت‌وگو با  خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره ضرورت تالیف کتابی درباره مکاتب ادبی با وجود کتاب‌های مرجعی چون کتاب «مکتب‌های ادبی» نوشته رضا سیدحسینی گفت: به غیر از کتابی که رضا سیدحسینی تالیف کرده است، بازهم کتاب‌هایی از این دست وجود دارد؛ مانند کتاب‌هایی که سیروس شمیسا و منصور ثروت نگاشته‌اند. مساله‌ای که این میان وجود دارد این است که این عزیزان معمولا کتاب‌های خودشان را طوری ساختاربندی کرده‌اند که درباره آن مکاتب حرف می‌زنند بدون اینکه کاربردهای آن‌ها را در متن نشان دهند. مثلا بدون‌ اینکه از متنی مانند «آنتیگونه» یا «بینوایان» مثال بیاورند، به شرح مکاتب کلاسیسیسم و رمانتیسیسم می‌پردازند. اما من سعی کرده‌ام به عنوان مثال تمام عناصر کلاسیک را در نمونه‌های متنی آن نشان دهم. در ایران تابه‌حال چنین کاری انجام نشده و تا جایی که مطلعم درغرب نیز چنین کاری صورت نگرفته است.از دوران دانشجویی دغدغه من این بود که به عنوان مثال فرق بین رئالیسم و رمانتیسم را در متن نشان بدهم. در این کتاب من نشانه‌های کلاسیک بودن را در متن نشان داده‌ام. پیش از این در متن ادبی هم این مسائل را در متن آورده‌ بودم. در نقد ادبی قبلا به این صورت در غرب کار شده است اما کتابی که نشانه‌های مکاتب را در متونی مانند متون کلاسیک، رمانیک و رئالیستی نشان بدهد وجود نداشته است.

وی افزود: دغدغه اصلی من این بود که در متن این را نشان بدهم. علاوه بر این احساس می‌کردم دیگران اشتباهاتی داشته‌اند. البته من هم ممکن است اشتباهاتی داشته باشم اما برخی اشتباهات فاحشی انجام داده‌اند. به‌عنوان مثال آقای سیدحسینی در ابتدا مکتب باروک را آورده و پس از آن به کلاسیسیسم اشاره کرده است. باروک از مکتب‌هایی است که باید در درون کلاسیسیسم به آن پرداخته می‌شد. ایشان شخصیت اصلی باروک یعنی راسین را در کلاسیسیسم مطرح کرده‌اند. در صورتی که این شخصیت مربوط به باروک است. مثلا رئالیسم جادویی بعد از سوررئالیسم ایجاد شده است. اما برخی رئالیسم جادویی را در درون رئالیسم آورده‌اند. در صورتی که رئالیسم مربوط به قرن نوزدهم  و رئالیسم جادویی در اواسط قرن بیستم و بعد از سوررئالیسم ایجاد شده است.

این تحلیل‌گر ادبی توضیح داد: احساس کردم تشخیص‌های دیگران در این زمینه دچار کاستی‌ها و خطاهایی است که اغلب فاحش است. کار من هم ممکن است دچار کاستی‌هایی باشد اما به این صورت نیست که ترتیب مکاتب را در نظر نگیرم. از طرف دیگر هیچ‌کس در کتاب‌هایی که نگاشته شده تفاوت‌ها و گذارهای مکاتب را مطرح نکرده است. به عنوان مثال چنین نبوده که نویسنده‌ای به این نکات اشاره کند که در دوران گذار از این مکتب تا مکتب دیگر چه چیزی وجود داشته و چه چیزی باعث به‌وجود آمدن مکتب دیگری شده است.




این نویسنده درباره منابعی که برای تالیف این کتاب مطالعه کرده است، عنوان کرد: 156 منبع  فارسی و حدود نیمی از این تعداد هم از منابع انگلیسی استفاده کرده‌ام. در مجموع بالغ بر بیش از 200 منبع برای تالیف این کتاب مطالعه کرده‌ام  و می‌توانم بگویم که حدود دو سال و نیم زمان صرف تالیف و تدوین این کتاب شد.

نویسنده «پیام هدایت» درباره مکاتب جدیدی که در اروپا و ایران به تازگی پا گرفته‌اند، توضیح داد: پس از پسامدرنیسم و رمان نو تقریبا همه‌چیز با هم ادغام شد و مکتب دیگری به وجود نیامد اما چیزی که در اروپا اهمیت دارد این است که برخی از این مکاتب به مشخصه‌های قبلی خود بازمی‌‌گردد. مثلا رئالیسم روانشناختی قبلا به شکل دیگری وجود داشته است. داستایوفسکی از قبل رئالیسم وهمی را در آثارش نشان داده است و در رمان «در جستجوی زمان از دست رفته» با یک رمان روانشناختی روبه‌رو هستیم چون قبلا این سیال ذهن توسط کسان دیگری مطرح شده و پروست تحت تاثیر آن‌ها این مسئله را مطرح کرده است.

وی در پایان خاطر نشان کرد: نهضت‌های ادبی بیانیه‌ای نیست که اعلام شود و درباره آن کتاب بنویسند. در غرب مکاتب ادبی، نظریه و بیانیه‌ای بود برای نوشتن. اما حالا بیانیه‌ای برای نوشتن وجود ندارد. در ایران اخیرا یک مکتب ادبی به‌نام «اصالت کلمه» درست شده است که به آن «عریانیسم» می‌گویند. در واقع این نظریه هنوز جای دیگری مطرح نشده و در غرب هم چیز جدیدی به وجود نیامده است. بیشترین چیزی که وجود دارد، جمع‌بندی مکتب‌هاست و فکر هم نکنم دیگر مکتب جدیدی بیان شود.

گفتنی است، کتاب «پژوهشی انتقادی کاربردی در مکتب‌های ادبی» نوشته علی تسلیمی به تازگی از سوی انتشارات کتاب آمه در 503  صفحه به قیمت 50000تومان در شمارگان 1000 نسخه  راهی بازار کتاب شده است.