به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) مجید معارف، رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، با حضور در غرفه ایبنا در بیست‌و‌سومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها، برگزاری نمایشگاه‌هایی کتاب و مطبوعات را در رشد آگاهی مردم موثر دانست و گفت: این نمایشگاه‌ها از دو جهت حائز اهمیت است؛ نخست کسانی که در جامعه ما دست‌اندرکار فعالیت‌های اطلاع‌رسانی هستند و چه بسا به‌صورت جزیره‌های پراکنده و به‌دور از هم فعالیت می‌کنند، در یک فضایی دور هم جمع شده و کارهایشان را عرضه می‌کنند که این فعالیت‌ها در یک میدان رقابت با هم مقایسه و شاخص‌‌ها به جامعه معرفی می‌شوند. از طرف دیگر مردم می‌توانند براساس علاقه‌مندی‌های خود به آخرین اطلاعات و دانستنی‌ها دسترسی داشته باشند و متناسب با ذوق خود، کالای فرهنگی موردنیاز را تهیه کنند.
 
این مدرس دانشگاه درباره تفاوت‌ برگزاری نمایشگاه‌های کتاب و مطبوعات نیز توضیح داد: قطعا عالم کتاب با عالم مطبوعات متفاوت و این دو از دو جنس متفاوت هستند. در نمایشگاه کتاب ممکن است کتاب‌های جدید هم عرضه شوند، ولی رسالت نمایشگاه کتاب این نیست که صرفا یافته‌های جدید پژوهشی را عرضه کند. حدود 10 درصد آثاری که در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شوند به‌روز و جدید هستند، ولی شک نکنید 90 درصد کتاب‌هایی که در این نمایشگاه عرضه می‌شود، میراث علمی یک جامعه و ملت است که این میراث علمی که هویت فرهنگی است به نمایش گذاشته می‌شود. در نمایشگاه کتاب، مثلا آثار دانشمندان اسلامی مانند شیخ صدوق و شیخ طوسی را از قرن‌های سوم و چهارم تا زمان امروز می‌بینیم.
 
معارف افزود: جنس نمایشگاه مطبوعات یعنی حرکت در زمان و لحظه و انعکاس اتفاقات در زمینه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، ورزشی. نمایشگاه مطبوعات یعنی حرکت در متن زمان، عصر حاضر و اتفاقات جدید. به‌نظر من برای اینکه حق هر کدام از این دو رویداد به درستی ادا شود و مردم در جریان فعالیت‌های مسئولان قرار گیرند، شایسته است هر یک به‌عنوان یک اتفاق فرهنگی در دو زمان متفاوت برگزار شوند.
 
رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران در ادامه بحث درباره وضعیت پژوهش‌های دینی در ایران و در مقایسه با دیگر کشورها، بیان کرد: اگر بخواهیم کتاب‌های حوزه دین را طبقه‌بندی کنیم در دو دسته تقسیم می‌شوند؛ یک دسته تالیف کتاب‌هایی که با گونه‌ای از ممیزی چاپ می‌شوند و منظور من از ممیزی، داوری علمی است نه ممیزی به معنای معمول در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر مشاهده محتوای یک کتاب که اگر صلاح باشد چاپ شود و در غیر این‌صورت منتشر نشود.
 
این نویسنده و پژوهشگر حوزه دین گفت: بسیاری از کتاب‌هایی که به‌عنوان آثار دینی در کشور ما به چاپ می‌رسند در حقیقت پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکترای دانشجویان علوم قرآن و حدیث و رشته فقه و فلسفه و کلام است. چون در دانشگاه به‌عنوان پایان‌نامه و رساله دکتری تحت نظر اساتید راهنما و مشاور نوشته شده و با داوری اساتیدی از داخل و خارج دانشگاه از محتوای آن دفاع شده، می‌توان گفت کتابی است که با داوری علمی محتوای آن به وسیله یک پژوهشگر تایید و تهیه شده است.
 
معارف با اشاره نوع دیگر کتاب‌های حوزه دین نیز که با این نوع ممیزی علمی راهی بازار نشر می‌شوند، ادامه داد: برخی از آثار این حوزه نیز خروجی‌های طرح‌های پژوهشی اساتید است یا حتی برخی از ناشران مانند امیرکبیر، علمی و فرهنگی، سازمان سمت، دفتر نشر فرهنگ اسلامی و یا انتشارات دانشگاه تهران محال است کتابی را منتشر کنند، مگر اینکه دو نفر این کتاب را داوری کرده باشند. اینها بخشی از کتاب‌های دینی جامعه ما هستند که همراه با گونه‌ای از ممیزی به معنی داوری علمی به وسیله کارشناسان است. در این بخش شاهد آثار به اصطلاح مبتذل نیستیم. معتقدم معمولا این کتاب‌ها با نگاهی علمی و مبتنی بر یک طرح، اصول و مبانی و روش تحقیق و استخراج منابع معتبر نوشته شده‌اند و در مجموع محتوای قابل دفاعی دارند و شاید این محتوا بتواند ناظر به حل مساله و مشکلی باشد.
 
نویسنده کتاب «غدیر در پرتو کتاب و سنت» در معرفی دسته دوم کتاب‌های حوزه دین نیز اظهار کرد: برخی از کتاب‌هایی که در کشور منتشر می‌شوند، فاقد هرگونه داوری است. امروز اگر من به عنوان یک مُبَلغ، هزار حدیث اخلاقی را انتخاب و در مجموعه‌ای جمع‌آوری کنم و بعد آن‌را در اختیار ناشر قرار دهم تا در قالب یک کتاب منتشر شود و اسم کتاب را هم احادیث اخلاقی و آموزنده بگذارم و شاید در هزینه چاپ هم با ناشر مشارکت کنم، کتاب چاپ و در جامعه و نمایشگاه کتاب عرضه می‌َشود، فارغ از اینکه یک تحقیق ریشه‌ای درباره معیارهای انتخاب این روایات صورت گرفته باشد. در حالی‌که هر حدیثی را باید پس از بررسی سندی با دلیل انتخاب کرد.
 
رئیس دانشکده الهیات دانشگاه تهران افزود: برخی از کتاب‌های دینی که در جامعه ما منتشر می‌شوند، صرفا براساس غیرت دینی، علاقه‌مندی و ایمان و اعتقاد مولف است. ممکن است در حوزه‌های قرآن، حدیث، مسائل اخلاقی و یا فضائل آیات قرآن از اینگونه کتاب‌ها داشته باشیم. این کتاب‌ها چندان جنبه علمی ندارند و در جامعه ما نیز زیاد هستند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم بخواهد ممیزی صورت دهد، بیشتر نگاه می‌کنند که مورد گمراه‌کننده‌ای در اثر موجود نباشد. متاسفانه این کتاب‌ها،فرهنگ را رشد نمی‌دهند، جهان‌بینی را تقویت نمی‌کنند و گاهی ممکن است حتی ضربه‌زننده باشند.