رمان «آرتورشاه و شوالیههای میزگردش» نوشته راجر لنسلین گرین با ترجمه صبا کرمی از سوی بخش کودک و نوجوان انتشارات قدیانی منتشر شد.
داستان آرتورشاه و ماجراهای شوالیههایش تابهحال بارها و بارها گفته شده، طوری که در باید امر بهنظر میرسد این کتاب هم بهانهای برای بازگویی همان داستانهاست. اما جدای از روایتهای منظومی که از مجموعه متنوع افسانهها به جا مانده و شاعرانی نظیر درایدن، موریس، تنیسون، سوتئنبرن و چارلز ویلیامز آنها را سرودهاند، به ندرت نویسندهای در انگلیس پیدا میشود که کاری بیش از خلاصه کردن روایتهای سِر توماس مالوری انجام داده باشد. این نویسندهها فقط مطابق سن مخاطبانشان این داستانها را کوتاه و ساده کرده و کار او را همواره با دقت بیشتری دنبال کردهاند.
در بخشی از یادداشت نویسنده میخوانیم: «تحقیقات اخیر نشان داده که خود مالوری هم کتابش آرتورشاه را بهعنوان یک روایت منفرد ننوشته، بلکه کتاب او صرفاً مجموعهای از داستانهای جداگانهای است که براساس مجموعه متنوعی از قصههای قدیمی فرانسوی نوشته شده است. در این کتاب یک انسجام قطعی دیده میشود، اما طرح ثابتی ندارد. از اینرو، من سعی کردهام که هر ماجرا را قسمتی از یک الگوی ثابت در نظر بگیرم؛ برای مثال، قلمرو پادشاهی آرتورشاه، سرزمین لوگرس، مظهر دلاوری و عدالت است که علیه اهریمن و وحشیگری مبارزه میکند و در نهایت هم آن را فرو میبلعد.
هرچند، این صرفاً بنایی برهنه است که من تلاش کردهام روی آن بافتی پدید آورم که شامل شناختهشدهترین ماجراها، قهرمانیها و کاوشهای مشهورترین شوالیههای میزگرد باشد و نیز تعداد کمی از داستانهایی را دربرمیگیرد که شهرت کمتری دارند، ولی با کل داستانها سازگارند. بهطور کلی، من از شیوهی مالوری پیروی کردهام، بهجز داستانهای مجزایی که او در کام خود نیاروده است. البته جز تردیدی که در مورد ترکیب منابع فرانسوی به خرج دادهام، خود را مقید به پیروی کورکورانه از او نکردهام. من کار خود را با آرتور تاریخی شروع کردهآم و در ادامه از کارهای شبهتاریخی جفری، اهل مونماوس و وقایعنامهی لایمون استفاده کردم. به نقل از آر.جی. کالینگ وود در کتاب بریتانیای رومی، آرتور تاریخی رهبر بریتانیا در قرن پنجم بود؛ زمانی که تمدن روم آخرین مقاومتهای سرسختانهی خود را در مقابل ساکسونها اعمال میکرد. مطالعهی این آثار الهامبخش من در گردآوری کتاب اول و جزئیات آن بود.»
این رمان در قالب چهار کتاب (فصل) نوشته شده که به گفته نویسنده از منابع مختلف گردآوری شده است، به این ترتیب که تقریبا تمام داستانهای کتاب اول برگرفته از مالوری است، بهجز داستان بَلین در معبد مقدس که از مرلین فرانسوی گرفته شده و داستان حبس مرلین به دست نیمو که از رمان منثور انگلیسی میانه به نام مرلین اقتباس شده است.
در کتاب دوم، سِر گاواین و شوالیهی سبز از شعر مشهوری در انگلیسی میانه با همان نام گرفته شده است. اولین مأموریت لونسلت، از مالوری است، اما گزارش آمدن او به کملات (که مالوری آن را حذف کرده) از رمان فرانسوی لونسلتِ دریاچه اقتباس شده است. ظاهراً داستان بعدی، سِرگارت، از برساختههای خود مالوری است و نویسنده نیز با کمی تلخیص همان را اساس کار خود قرار داده و پایان آن را یکدست کرده است.
در مورد داستان تریسترم باید گفت که کاملاً مالوری را رها کرده و به نخستین روایت آن از گادفری اهل استراسبرگ رجوع کرده است که احتمالاً مالوری از آن اطلاعی نداشته. جرینت و اینید (که مالوری آن را در کتاب خود نیاورده) از مبینوگیون ویلزی یکی دو قسمت از کتاب ارک و انیدِ کرتین دو تروا (نویسندهی فرانسوی) گرفته شده است. سِر گاواین و بانو راگنل (که در مالوری نیامده) براساس یک ترانهی محلی و شعری از انگلیسی میانه نوشته شده که ظاهراً هیچوقت بازگویی نشده است. اولین ماجراهای پرسیوال نیز تابهحال بازگویی نشده و نویسنده آن را از یک شعر انگلیسی میانه و ماجراهای زیادی از داستان جام زرین فرانسوی نوشته است.
کتاب سوم، در جستوجوی جام مقدس، نیز مستقیما از مالوری گرفته شده است، بهجز ماجراهای گاواین در قلعه جام که از دیو کرونِ آلمانی، اثر هاینریش فُن دم تورلین اخذ شده و آخرین ماجراهای پرسیوال که از پارزیوال آلمانی اثر ولفرام فُن اِشنباخ اقتباس شده است.
کتاب چهارم مستقیماً از مالوری اتخاذ شده و نویسنده در داستان واپسین جنگ تقریباً واژه به واژه مالوری را دنبال کرده است که یکی از زیباترین تراژدیها در ادب انگلیسی است. مرگ لونسلت و وداع سِر هکتور نیز از مالوری است. اما روایت یافت قبرها در گلاستنبری از یک وقایعنامه لاتینی قرون وسطایی نقل شده و داستان چوپان و غار از یک قصه عامیانه شرح داده شده که بهوسیله سِر ادموند چمبرز در کتاب معروفش آرتور بریتانیا گردآوری شده است.
به اعتقاد راجر لانسلین گرین، هیچ نویسندهای نمیتواند با مالوری بهعنوان راوی داستان مرگ آرتور (آنطور که او تقریباً پانصد سال پیش آن را روایت کرده) رقابت کند. اما افسانههای بزرگ، مثل بهترین قصههای پریان باید قرن به قرن بازگویی شوند؛ چرا که همواره نکتهی تازهای در آنها یافت میشود و هرکدام از این بازگوییها این نکتهها را برای نسلهای جدید زنده و نو میکند و راز ماندگاری این آثار نیز همین است.
کتاب اول با «داستان دو شمشیر» آغاز میشود، در این داستان میخوانیم: «پس از اینکه پادشاه وورتیگرن ظالم برای اولین بار از ساکسونها دعوت کرد که در بریتانیا مستقر شوند و او را در جنگ با اسکاتلندیها و مردمان غیرسلتی انگلیس یاری دهند، این سرزمین دیگر برای مدتها روی آرامش بهخود ندید. هرچند قسمتهای وسیعی از بریتانیا را جنگلهای انبوه پوشانده بود، هنوز کشوری بسیار زیبا و وسیع با دهکدهها و شهرهای کوچک و خانهها و کلبههای روستایی بود؛ درست همانطور که رومیها سالهای نهچندان دور آنجا را ترک کرده بودند. اما ساکسونها که این سرزمین را دیده بودند، دیگر هرگز نمیتوانستند در زادگاه باتدایی و زمینهای بیحاصل خود در آلمان و دانمارک سر کنند و سال به سال تعداد زیادی از آنها در کشتیهای طویل، به طور پنهانی از آن سوی دریای شمال میآمدند تا بریتانیاییها را بکشند یا از سرزمینشان بیرون کنند و در زمینهای آنها ساکن شوند.»
راجر لانسلین گرین در سنین پایین به اسطوره و افسانه علاقهمند شد. قصههای پریان اندرو لانگ، داستانهای پرماجرای ایچ، رایدر هگرد و افسانههای کهن سرتاسر جهان اولی عوامل تاثیرگذار بر او بود. البته نویسندگی تنها شغل او نبود. او بازیگر تئاتر و علاوه بر آن معلم و معاون کتابدار کالج قدیمیاش در اکسفورد بود. اما از سال 1946 به بعد تعداد زیادی کتاب از او به چاپ رسید مانند «زندگینامه نویسندههای مورد علاقهاش»، «داستانهای ابتدایی کودکان» و حدود 15 جلد کتاب که بازگویی داستانهای قدیمی بود.
گرین در ماجراهای کتاب «آرتورشاه و شوالیههای میزگردش» صرفا یک قصهگو نیست بلکه با توانایی منحصر به فردش به انبوهی از افسانههای درهم و برهم و آشفتهای که قبلا نوشته شده شکلی معقول و روشن داده است.
رمان «آرتورشاه و شوالیههای میزگردش» در قالب 376 صفحه با شمارگان هزار و 100 نسخه با قیمت 260 هزار ریال از سوی بخش کودک و نوجوان انتشارات قدیانی منتشر شد.
نظر شما