به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «وضعیت دموکراسی» شامل مجموعه مقالاتی از آگامبن، الن بدیو، بن سعید، براون، نانسی، رانسیر، راس و ژیژک با ترجمه محمدرضا شیخی از سوی نشر گام نو روانه بازار نشر شده است.

یادداشت مقدماتی در باب مفهوم دموکراسی به قلم جورجو آگامبن، نشان دموکراسی به قلم آلن بدیو، رسوایی مدام به قلم دانیل بن سعید، فعلا همه ما دموکرات هستیم به قلم وندی براون، دموکراسی پایان یافته و دموکراسی بی پایان به قلم اسلاوی ژیژک، دموکراسی علیه دموکراسی‌ها به قلم ژاک رانسیر، حراج دموکراسی به قلم کریستین راس و از دموکراسی تا خشونت ناب ب قلم اسلاوی ژیژک عناوین فصول اصلی این کتابند.

در بخشی از یادداشت مترجم بر این اثر می‌خوانیم: «حکایت دموکراسی در دنیای امروز حکایت عشق است، از هر زبان که می‌شنوی نامکرر است؛ یکی با تلخی‌ها و شیرینی‌ها و دیگری با بلاتکلیفی‌ها، سردرگمی‌ها و تفسیر پذیری‌ها و این حکایت نه دامن‌گیر ما که اقصی نقاط عالم را درگیر خود کرده است. انگاره‌ی دموکراسی به مثابه یکی از کهن‌ترین اشکال حکومتی در اندیشه‌های سیاسی به طور کلی از جانب فیلسوفان سیاسی، مورد بازاندیشی و بازنگری و در مواقعی مورد تردید قرار گرفته است.

هر چند کژتابی و سیالیت مفاهیم در عرصه علوم اجتماعی، دموکراسی را نیز در برمی‌گیرد، غالب اندیشمندان بر این باور سخت اصرار می‌ورزند که دموکراسی معقول‌ترین شکل حکومت است که دراز مدت به خط ‌مشی خردمندان می‌انجامد. از این حیث، دموکراسی از دیرباز به مثابه یکی از اشکال حکومت، پیوسته مطرح بوده است. از آن هنگام که پریکلس یونانی دموکراسی را «حکومت مردم» خواند تا به امروز که سده‌ها از طرح این مفهوم می‌گذرد، هم چنان به مثابه مقوله‌ای بنیادین، دغدغه متفکران و فیسلوفان سیاسی بوده و هست. از یک سو هر کدام از اصحاب مکاتب سیاسی، با عنایت به اهمیت مبانی، مولفه‌ها و کارکردهای دموکراسی بدان اندیشیده‌اند و از سوی دیگر اکثر رژیم‌های سیاسی، فارغ از نوع حکومت حاکم، خود را طرف‌دار دموکراسی و خواهان تقویت و تحکیم آن خوانده‌اند و می‌خوانند.

هر چند معنای واژه یونانی دموکراسی برگرفته از دموس(مردم) و کرانوس (زمام‌داری و حکومت) است اما پشت این ظاهر ساده و آسان فهم انواع تفسیرها و تعبیرها و تاویل‌ها نهفته است. مشکل هم درست از آنجایی آغاز می‌شود که همه مردم نمی‌توانند بر همه مردم حکومت کنند و باید به ناچار دست به گزینش بزنند و انتخاب کنند اما معیارهای گزینش و انتخاب بار دیگر راه را بر اتواع تفسیرها و تعیرها باز کرد و دری را که چارچوبش در دوره باستان و با تعاریف ارسطو و افلاطون از دموکراسی بنا نهاده شد، هنوز هم بر همان پاشنه می‌چرخد، گیرم در برهه‌ای از زمان قفلی بر آن زده و در برهه‌ای دیگر تا انتها بازش کرده باشند.»

در پیشگفتار کتاب بر این نکته تاکید شده که فکر اصلی انتشار چنین اثری ارائه پاسخ‌های متنوع و گاه متضاد درباره شناخت وضعیت امروزین دموکراسی از زبان کسانی است که ایده‌هایشان درباره دموکراسی با گفتمان رایج همسو نیست، اما این طور هم نیست که همگی صرفاً بر طبل مخالفت با آن بکوبند. بدیهی است که قرار نیست ارائه چنین ایده‌هایی بازتاب دهنده تعاریف جدید از دموکراسی باشد، هدف این است که این واژه به حال خود رها نشود، زیرا همچنان محوری است که اصلی‌ترین تناقض‌گویی‌ها در باب سیاست حول آن می‌چرخند. پس در همین گام نخست باید تکلیف را با خواننده‌ای که در جستجوی تعاریف یا معنای جدیدی درباره دموکراسی است روش کرد.

این کتاب صرف گردآوری مقاله‌هایی پراکنده در نشریات، پایگاه‌های اینترنتی یا کتاب‌های دیگر نیست، بلکه حاصل پاسخ‌های هشت اندیشمند معاصر غربی به پرسشی است که در مقدمه کتاب مطرح شده است. همین امر نشان‌دهنده این است که هنوز هم که هنوز است دغدغه دموکراسی راستین حتی در خاستگاه آن، برخی ذهن‌های خلاق را درگیر خود کرده است و هر یک به برداشت ها و سوءبرداشت‌ها از آن مشغول هستند.

آشنایی با دموکراسی در ایران چندان دیرپا نیست و تاریخی نهایتا صد ساله پشت آن است اما همین آشنایی اندک ممکن است سبب تحول در سرنوشت مردمان یک جامعه شود قرار نیست به سادگی به بوته آزمایش سپرده شود و هر بار به فراخور حال و احوال مردمان جامعه، مبین پیروزی باشد یا شکست.

هر شکست احتمالی اگر نگوییم سال‌ها جامعه را به عقب خواهند راند، دست کم تا مدت‌ها راه را بر تجربه‌ای دیگر خواهد بست. در نگاهی کلی به تاریخ، جامعه ایرانی فقط گامی در راه دموکراسی نهاده است و هنوز هیچ تعریف و تاویل و تعبیر مشخصی برای معنابخشی به این انگاره ندارد. پس گزیر و گریزی از نگاه به خاستگاه دموکراسی نداریم. دموکراسی در غرب به زعم رانسیر قدمتی به درازی سیاست دارد یعنی همان هنگام که اندیشمندان باستان تصمیم گرفتند چاره‌ای را برای اداره امور خود بیندیشند، دموکراسی تیز با این اندیشه همراه شد؛ هر چند گاه توهین آمیز بود و رسوایی برانگیز؛ و گاه منفور بود و مغضوب؛ و در خلال این روزها و سال‌ها و قرن‌ها سیب دموکراسی چرخ‌ها خورده است؛ تا آنجایی که برخی می‌گویند امروز در غرب حاملان و عاملان آن خود به معضلی بر سر راهش بدل شده‌اند.

به گفته مترجم اثر، شاید ترجمه کتاب‌هایی از این دست و بازاندیشی درباره تجربه زیسته دیگران ما را از تکرار تجربه‌های مشابه و چه بسا تلخ بازدارد. مقاله‌های حاضر در این کتاب حاصل پاسخ‌های اندیشمندان یاد شده به وضعیت دموکراسی است که پنج تن از آنان یعنی آلن بدیو، جورجو آگامین، ژاک رانسیر، ژان لوک نانسی و البته اسلاوی ژیژک در ایران شناخته‌شده‌تر هستند و سه تن دیگر یعنی دانیل بن سعید، کریستین راس و موندی براون همانند گروه نخست معروف نیستند. از این رو مترجم این اثر امیدوار است که چاپ مقالات این کتاب برای خوانندگانی که آشنایی چندانی با دیدگاه‌های متفکران یاد شده درباره دموکراسی و نیت‌هایشان ندارند، مفید باشد.                

کتاب «وضعیت دموکراسی» شامل مجموعه مقالاتی از آگامبن، الن بدیو، بن سعید، براون، نانسی، رانسیر، راس و ژیژک به ترجمه محمدرضا شیخی با شمارگان هزار و 100 نسخه در 198 صفحه به بهای 155 هزار ریال از سوی نشر گام نو در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.     

لازم به ذکر است که نشر چشمه نیز چندی پیش کتاب «حال و روز دموکراسی» به قلم نویسندگان مختلف با ترجمه مجتبی گل‌محمدی را منتشر کرده بود که در آن نمایندگان تفکر رادیکال و جریان چپ انتقادی در این مقالات، با تمرکز بر ریشه‌های کلاسیک دموکراسی و معنای متغیر آن در گذر زمان و در بسترهای گوناگون از حال و روز دموکراسی در این زمانه سخن می‌گویند و هر یک از منظری متفاوت به آن می‌پردازند: از تبارشناسی تاریخی مفهوم دموکراسی به عنوان یک شکل حکومت تا تحلیل انتقادی وضعیت دموکراسی غربی در دوران هژمونی نئولیبرالیسم و ...

این کتاب ۸ مقاله دارد که با انضمام نام نویسنده‌هایشان به این ترتیب‌اند: «یادداشت پیش درآمد درباره مفهوم دموکراسی» از جورجو آگامبن، «نشان دموکراتیک» از آلن بدیو، «ننگ همیشگی» از دنیل بن سعید، «حالا ما همگی دموکرات هستیم...» از وندی براون، «دموکراسی متناهی و نامتناهی» از ژان لوک نانسی، «دموکراسی‌ها علیه دموکراسی» شامل مصاحبه اریک‌هازان با ژاک رانسیر، «حراج دموکراسی» از کریستین راس و «از دموکراسی تا خشونت الاهی» از اسلاوی ژیژک.