به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «راهنمای عملی روزه‌داری در بیماران دیابتی» نوشته مشترک دکتر محسن خوش‌نیت، دکتر باقر لاریجانی و ژاله شادمان را «نوآوران سینا» منتشر کرده است.
«مقدمه‌ای بر راهنمای عملی»، «اپیدمیولوژی بیماری دیابت و روزه‌داری ماه رمضان»، «فیزیولوژی روزه‌داری در ماه رمضان» و «طبقه‌بندی خطر بیماران مبتلا به دیابت قبل از ماه رمضان» عنوان چهار فصل نخست کتاب است.
پنج فصل بعدی کتاب شامل «دیدگاه مذهب در روزه‌داری»، «آموزش پیش از ماه رمضان»، «برنامه تغذیه‌ای ماه رمضان برای بیماران دیابتی»، «مدیریت بیماری دیابت در ماه رمضان» و «شناسایی و غلبه بر موانع اجرایی گایدلاین» است.
راهنمای عملی مدیریت دیابت در ماه رمضان
در نخستین فصل کتاب در ذیل عنوان «نیاز به وجود راهنمای عملی مدیریت دیابت در ماه رمضان» میخوانیم: «راهنماهای عملی مدیریت افراد مبتلا به دیابت برای روزه‌داری در ماه رمضان بیشتر براساس نظر متخصصین و نه شواهد پزشکی به دست آمده از مطالعات بالینی است.
توصیه می‌شود پزشکانی که در زمینه رویارویی با افراد روزه‌دار دیابتی تجربه کافی و لازم را ندارند، توصیه‌های منتشر شده را در نظر گرفته و براساس آنها بیماران را راهنمایی کنند. گایدلاین‌های مبتنی بر شواهد از اهمیت زیادی برخوردارند و اگرچه شواهد موجود در این زمینه درحال افزایش است، به منظور دستیابی به پاسخ کامل در برابر سوالات مرتبط با روزه‌داری ماه رمضان و دیابت که در زیر به آنها اشاره شده، انجام کارآزمایی‌های بالینی تصادفی کنترل شده مورد نیاز است.»
پرسش‌ها شامل آیا روزه‌داری در ماه رمضان با خطر قابل ملاحظه‌ای همراه است؟، معیارهایی که بیماران مبتلا به دیابت را مستعد افزایش خطردر ماه رمضان می‌کنند، کدامند؟، مناسب‌ترین داروهای خوراکی ضد دیابت در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو که در ماه رمضان روزه می‌گیرند، کدامند؟، مناسب‌ترین نوع انسولین و رژیم درمانی انسولین در بیماران مبتلا به دیابت که در ماه رمضان روزه می‌گیرند، چیست؟ است.
درباره اهمیت آموزش دیابت و رمضان میخوانیم: «اساس مدیریت دیابت در ماه رمضان آموزش بیمار است که باید شامل اطلاعاتی درباره خطرات، مانیتورینگ گلوکز، تغذیه، ورزش و داروهای مصرفی باشد. مطالعات نشان داده که مشاوره قبل از ماه رمضان بروز هیپوگلیسمی را کاهش می‌دهد و اخیرا مطالعاتی در انگلستان و پاکستان و ایران نشان داد که آموزش موثر از طریق متخصصین مراقبت‌های بهداشتی امکان‌پذیر است. آموزش قبل از رمضان بستری را برای بیماران فراهم می‌سازد که اهمیت رژیم غذایی، ورزش، تنظیم داروها در روزه‌داری و لزوم مانیتورینگ منظم گلوکز را به‌منظور اجتناب از بروز عوارض خاطرنشان می‌سازد.»
در جمع‌بندی نخستین فصل کتاب آمده است: «شیوع دیابت در سراسر جهان در حال افزایش است و برآورد می‌شود تا سال 2040 تعداد 642 میلیون فرد مبتلا به دیابت وجود داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود این افزایش به خصوص در کشورهای دارای اکثریت مسلمان قابل توجه باشد.
برآورد می‌شود تعداد 148 میلیون مسلمان مبتلا به دیابت در سراسر جهان وجود داشته باشد. اکثر بیماران مسلمان مبتلا به دیابت، حداقل نصف روزهای ماه رمضان را روزه می‌گیرند بیشتر بیماران در سایر ایام سال نیز روزه می‌گیرند. ارائه مشاوره و توصیه در بیماران مبتلا به دیابتی که در ماه رمضان روزه می‌گیرند به موازات پیدایش گایدلاین‌های مورد استفاده پزشکان (مانند گایدلاینی که با همکاری انجمن دیابت امریکا توصیه شده است) افزایش می‌یابد. علاوه براین با این وجود، به نظر می‌رسد در نسبت پایینی از بیمارانی که در ماه رمضان روزه می‌گیرند تغییر برنامه دارویی درمان دیابت اجرا می‌شود.»
در سومین فصل کتاب درباره تاثیر روزه بر افراد دیابتی آمده است: «مطالعه EPIDIAR نشان داد که وزن بدن در اکثر بیماران مبتلا به دیابت نوع یک و دو (به ترتیب، 5/62 و 1/54 درصد) در ماه رمضان بدون تغییر باقی می‌ماند. در سایر مطالعات مشابه با تعداد نمونه کمتر نیز اثری بر وزن و یا کاهش وزن بیماران دیابتی در ماه رمضان گزارش نشده است.»
در بخش دیگری از این کتاب میخوانیم: «ماه رمضان می‌تواند تغییرات چشمگیری را در برنامه زمان‌بندی وعده‌های غذایی، الگوی خواب و ریتم‌های شبانه روزی تسریع نماید. روزه‌داری ماه رمضان در صورت رعایت رژیم غذایی مناسب می‌تواند با تغییرات مطلوبی در افراد سالم مانند کاهش وزن بدن و تغییر مطلوب پروفایل لیپیدی در ارتباط باشد. در افراد مبتلا به دیابت، روزه‌داری ماه رمضان می‌تواند با برخی خطرات ناشی از پاتوفیزیولوژی مختل‌کننده مکانیسم‌های هموستاز گلوکز در ارتباط باشد؛ بنابراین، بیماران مبتلا به دیابت به خصوص افراد مبتلا به دیابت نوع یک باید قبل از اتخاذ تصمیم برای روزه‌داری توصیه پزشکی لازم را مورد ملاحظه قرار دهند.
مولفان معتقدند که «بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 از طریق کسب راهنمایی صحیح می‌توانند در ماه رمضان روزه بگیرند اما این افراد باید با نظارت دقیق و از خطرات روزه‌داری آگاه باشند.»
در بخش دیگری از این کتاب درباره خطرات مرتبط با روزه‌داری به هیپوگلیسمی، هیپرگلیسمی، کتواسیدوز دیابتی، دهیدراتاسیون و ترومبوز اشاره شده است. بنابراین مولفان تاکید دارند که «پزشکان باید میزان این خطرات را برآورد کرده و برای هر فرد بیمار براساس جمیع شرایط وی تصمیم به اجازه روزه‌داری داده شود.»
مولفان با اشاره به نبود معیارهای کمّی و دقیق مشخصی برای شرایط منع روزه‌داری معتقدند که «مطالعات کنترل شده وسیعی باید در این زمینه صورت گیرد تا اثرات روزه‌داری در طیف وسیعی از بیماران دیابتی با درجات مختلف کنترل متابولیک مشخص شود. وظیفه متخصصین شیعه نیز طراحی راهنمای خاصی برای شرایط منع و یا اجازه روزه‌داری در بیماران دیابتی براساس آموزه‌های شیعی خواهد بود.»
کتاب «راهنمای عملی روزه‌داری در بیماران دیابتی» با شمارگان یک‌‌هزار نسخه در 180 صفحه، به بهای 38 هزار تومان از سوی انتشارات نوآوران سینا به بازار نشر عرضه شده است.
چهارشنبه ۱۰ خرداد ۱۳۹۶ - ۱۲:۱۰
نظر شما