به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست بهره‌گیری از فناوری‌های همراه در کتابخانه‌ امروز شنبه (16 اردیبهشت‌ماه) با حضور امیررضا اصنافی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، مریم پاکدامن، پژوهشگر و محسن حاج‌زین‌العابدینی، رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید بهشتی و عضو هئیت علمی دانشگاه در سرای اهل قلم نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد.

در این نشست دکتر اصنافی با بیان کاربرد برخی فناوری‌ها در کتابخانه‌ها بیان کرد: در قرن حاضر بشر شاهد پیشرفت سریع فناوری است که علت آن گردش سریع و راحت اطلاعات و ارتباطات بین جامعه بشری است و همین عامل باعث متنوع‌تر شدن و تحول عظیم فناوری‌ها شده است.

وی تأکید کرد: شاخص خلاقیت (GII) شاخص توسعه فناوری‌های ارتباطی است. اگر جامعه‌ای از فناوری‌های نوین استفاده کند جامعه خلاقی است. علت اصلی روی آوردن کتاب‌دارها به فناوری نوین در کتابخانه‌ها تغییر ذائقه و نیاز جوامع و کاربران است به‌خصوص کاربران نسل(z) که همان نسل جدید هستند. این کاربران با فناوری رشد یافته‌اند. بنابراین با توجه به ضریب نفوذ فناوری در جوامع باید ساختارها و سازمان‌ها در استفاده از آن‌ها خود را به‌روز کنند و باید با پوشش خدمات به این هدف دست یابند.

اصنافی با اشاره به حیاتی بودن نقش فناوری‌ها در کتابخانه‌ها متذکر شد: با توجه به نیازهای جدید کاربران باید رویکردها هم جدید و به روز شوند و کتابخانه‌ها با در نظر گرفتن این رویکردها سعی در پیشرفت در زمینه کاربرد فناوری همراه هستند.

وی افزود: بهره‌گیری از فناوری همراه در کتابخانه‌ها الزاماتی دارد که باید به آن‌ها توجه شود. پیشرفت زیرساخت‌ها، تجهیزات و مهارت‌هایی که کتابدارها و کتابخانه‌ها باید از آن‌ها استفاده کنند و در بحث چگونگی بهره‌گیری از فناوری‌ها اشراف کافی از نوع استفاده از آن‌ها را داشته باشند.

اصنافی در ساختار دوم بحث شکاف دیجیتالی را مطرح کرد که به طیف متنوع کاربران در کتابخانه‌ها اشاره دارد، اینکه در کتابخانه‌های عمومی به علت تنوع کاربران از نظر سن و تحصیلات و ... دارای نیازهای متفاوتی هستند که کتابخانه‌ها و متصدیان باید با مهارت و اشراف بر محتوا و اطلاعات این شکاف را پر کنند در اینجا نقش کتابدار بسیار مورد اهمیت قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: با استفاده از فناوری همراه کاربر می‌تواند مستقیماً به منابع دسترسی یابد و در خوانش کتاب‌ها و منابع مکتوب اثرگذار باشد، اینکه نه تنها ابزارهای جدید جلوی خواندن را نگرفته بلکه می‌تواند منجر به جلب نظر توسط کاربران شود و چنانچه فناوری‌ها ابزاری هستند به سهولت زندگی می‌انجامد.

دکتر زین‌العابدینی در ادامه نشست درباره استفاده از فناوری‌های همراه در کتابخانه‌ها در ابتدا به پیشرفت فناوری در قرن حاضر پرداخت و به استفاده کتابخانه‌ها از فناوری‌ها به تقسیم‌بندی در ساختار آن‌ها اشاره کرد. این ساختارها شامل سخت‌افزارها و نرم‌افزارها، کاربران و محتواست. 

وی همچنین تاکید کرد: بسیاری از فناوری‌ها در محیط‌های اطلاعاتی کاربرد پیدا می‌کند، بدین معنا که دستگاه‌های فناوری خود باید دارای اطلاعات باشند تا بتوانند اطلاعات مورد نظر را ارئه دهند.

زین‌العابدینی با اشاره به دو دسته اصلی فناوری همراه اشاره کرد و گفت: دسته اول فناوری‌های خارج از بدن و دسته دوم فناوری‌های داخل بدن است. فناوری‌های خارج از بدن همان تلفن‌های همراه یا دستبندهای هوشمند و یا عینک‌های گوگل را شامل می‌شود، فناوری‌های داخل بدن نیز مانند فناوری‌های امنیتی در سازمان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌عنوان مثال می‌توان به اثر انگشت یا چهره‌شناسی و یا ردیاب‌هایی که دارای سنسورهای اطلاعاتی هستند، اشاره کرد. مزیت این‌گونه فناوری‌ها بدون حمل بودن آن‌هاست و نبود نگرانی از بابت گم شدن آن‌ها در مکان‌های مختلف.

وی در ادامه سخنانش درباره داده‌های مورد استفاده در این فناوری‌ها افزود: این داده‌ها به صورت زنجیره‌وار و پیوندی عمل می‌کنند که در نهایت یک جمعی از داده‌ها را تشکیل می‌دهند که بر این اساس اصطلاح اینترنت اشیاء مطرح می‌شود.
 
پاکدامن با اشاره به استفاده فناوری همراه در کتابخانه‌ها متذکر شد: استفاده از این نوع فناوری در مراکز اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌ها بسیار حائز اهمیت است چرا که منجر به انتقال سریع اطلاعات در میان کاربران شده است.

وی بیان کرد: در استفاده از فناوری‌ها در کتابخانه‌ها سه رویکرد وجود دارد، رویکرد اول موبایل‌فرندی کردن وب‌سایت‌ها و به اشتراک گذاشتن آن برای کاربران، استفاده از اپلیکیشن‌های متعدد در کتابخانه‌ها و رویکرد سوم تلفیقی از رویکرد اول و دوم است که به پیشرفت فناوری‌ها در کتابخانه‌ها می‌انجامد.

پاکدامن در ادامه سخنانش به مقایسه کتابخانه‌های ایران با خارج از کشور پرداخت و گفت: بسیاری از دانشگاه‌های برتر جهان در کتابخانه‌های خود از رویکرد موبایل‌فرندی بهره می‌برند در حالی که در ایران تعداد بسیار بسیار کمی از این فناوری‌ها استفاده می‌کنند که علت آن نداشتن اطلاعات کافی و ضعف بسترهای اینترنتی در ایران است.

وی افزود: کتابخانه‌های ایران 10 تا 20 سال از کتابخانه‌های جهان عقب هستند اما در آینده زندگی سهل‌تری در دسترسی به انتقال اطلاعات خواهیم داشت. نکته قابل ذکر و مهم ژرف‌اندیش شدن و عمیق‌تر شدن انسان‌ها در برخورد با این اطلاعات است چراکه نباید هر نوع اطلاعاتی را سالم پنداشت و باید با دقت نظر خاصی با اطلاعات برخورد کرد.