ستار عودی، دانشیار گروه تاریخ اسلام بنیاد دایرهالمعارف جهان اسلام، در یادداشتی درباره کتاب «اندیشه یونانی، فرهنگ اسلامی» دیمیتری گوتاس، نوشته است.
موضوع کتاب انحصارا درباره نهضت ترجمه است که جهان اسلام در قرن دوم هجری شاهد زایش آن بود. بخش نخست کتاب با زیرعنوان «ترجمه و امپراتوری» و بخش دوم نیز با زیرعنوان «ترجمه و جامعه» نامگذاری شدند. چنین بهنظر میرسد که عناوین فصول هفتگانه کتاب گویای کامل محتوای آن است. فهرست مطالب این اثر بهترین معرف آن است، از اینرو به ذکر عناوین فصول بسنده میشود: «زمینه نهضت ترجمه: منابع مادی، انسانی و فرهنگی»، «منصور: ایدئولوژی امپراتوری (شاهنشاهی، خلفای اولیه عباسی و نهضت ترجمه)»، «مهدی و پسرانش: گفتمان اجتماعی و مذهبی و نهضت ترجمه»، «مأمون: سیاستهای داخلی و خارجی و نهضت ترجمه»، «ترجمه در خدمت دانش کاربردی و نظری»، «حامیان، مترجمان، ترجمهها» و «ترجمه و تاریخ: تحولات ناشی از نهضت ترجمه».
دیمتری گوتاس (Dimitri Gutas) نویسنده این کتاب از شرقشناسان، اسلامشناسان و عربشناسان معروف و شناخته شده زنده جهان غرب است که در دانشگاه معروف و معتبر ییل(Yale) در ایالات متحده آمریکا، کرسی استادی زبان و ادبیات عرب را داراست. وی مطالعات و پژوهشهای گستردهای بهویژه در زمینه تاثیر ادبیات یونان باستان بر زبان و ادبیات عرب و فرهنگ اسلامی دارد و آثاری معتبر در این زمینه از او انتشار یافته است؛ از جمله «ابنسینا و سنت ارسطویی (1985)»، «فرهنگ بزرگ یونانی ـ عربی (1992)» و کتاب حاضر که احتمالا نخستین اثر اوست که به زبان فارسی ترجمه میشود و نخستینبار در سال (1998) انتشار یافت.
این کتاب که بیش از یک ترجمه به فارسی دارد و جزء کتابهای معتبر برای تدریس در رشتههای تاریخ و تمدن اسلامی بهشمار میرود، تحقیقی است درباره عوامل عمده اجتماعی، سیاسی، فکری ـ فرهنگی که موقعیت و فرصت بهوجود آمدن نهضت بیسابقه ترجمه از یونانی به عربی در بغداد، پایتخت جدیدالتأسیس خلافت عباسی، در دو قرن آغاز حکومت این سلسله فراهم آورد.
کتاب حاضر براساس زنجیرهای طولانی و برجسته از آثار تاریخی و زبانشناسی تاریخی در مطالعات یونانی ـ عربی یا مطالعه ترجمههای قرون وسطایی آثار کهن و غیرمذهبی یونانی به زبان عربی صورت گرفته است.
با توجه به مطالب ارزنده و خواندنی این کتاب، مطالعه آن به قشر روشنفکر و دانشجو توصیه میشود.
نظر شما