تکثیر غیرقانونی کتاب معضلی است که از مدتها پیش دغدغه بسیاری از ناشران بوده است. این موضوع به گفته مسئولان فرهنگی، با امضای تفاهمنامهای میان معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران منبعد به صورت جدی پیگیری خواهد شد. گزارش پیشرو اظهارنظرات برخی ناشران متضرر در این زمینه را در اختیار میگذارد.
در این راستا به تازگی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تفاهمنامهای با اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران منعقد کرده است که به موجب این تفاهمنامه، کارگروهی در این اتحادیه شکل گرفته تا در قدم نخست، ناشران متضرر را شناسایی شوند و در قدم بعدی با همکاری سایر نهادها مانند نیروی انتظامی و قوه قضائیه اقدامات لازم برای پیشگیری از وقوع چنین جرائمی و در صورت مشاهده، برخورد جدی با مجرمان صورت بگیرد.
خبرنگار «ایبنا» به این بهانه در گفتوگو با برخی ناشران متضرر در این زمینه، پای اظهارنظرات آنها درباره چرایی و چگونگی قاچاق کتاب، نشتسیم و از آنها درباره چگونگی برخورد با متخلفان پرسیدیم و اینکه کدام کتابها بیشتر قاچاق میشوند. مشروح این گفتوگوها به شرح زیر است:
قاچاق کتاب از دولت احمدینژاد باب شد
امیر حسینزادگان، مدیر انتشارات ققنوس در این باره اظهار کرد: امضای تفاهمنامه میان معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با موضوع مقابله با جریان تکثیر و عرضه غیرقانونی آثار پدیدآورندگان و ناشران به روشهای چاپی، الکترونیکی، صوتی، نرمافزاری چندرسانهای در فضای حقیقی و مجازی، پیرو نامهای ارسالی چهارصد ناشر به علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سابق، صورت گرفته است. همچنین در این میان شنیده شده برای برخورد با معضل تکثیر غیرقانونی کتاب توافقاتی با نیروی انتظامی و قوه قضائیه صورت گرفته است.
وی توضیح داد: بدون تردید در فرآیند تکثیر غیرقانونی کتابها، این مخاطبهای کتابها هستند که بیش از هر فرد یا افراد دیگری متضرر میشوند چرا که آگاهانه کالای قاچاقی را خریداری میکنند و جالب اینکه قیمت کالای اصلی آن را دارد اما کیفیتش بسیار پایینتر از نمونه اصلی است. و در این میان واسطههایی که کار قاچاق میکنند، سود کلانی عائدشان میشود.
مدیر انتشارات ققنوس با بیان اینکه متخلفان، بیشتر کتابهای پُرفروش ناشران را گلچین میکنند، بیان کرد: از طرفی این تخلف باعث متضرر شدن ناشران اصلی میشود چرا که سودی که باید از کتابهای پُرفروش به دست بیاورد، به جیب متخلفان میرود. مضاف بر اینکه در بسیاری مواقع جور کتابهای کمفروش را همین کتابهای پُرفروش میکشند حالا در چنین شرایطی تصور کنید این کتابها هم مورد دستبُرد سودجویان قرار بگیرد ناشران کاملاً متضرر میشوند.
حسینزادگان عنوان کرد: برای قاچاقچیان کتاب اصلاً فرقی نمیکند که موضوع کتابی که تکثیر و منتشر میکنند، چیست. فقط معتقدند کتابی که منتشر میکنند، بدون سانسور است.
وی توضیح داد: چند سالی است که ناشران درگیر چنین معضلی هستند. بنده شخصاً شکایت کردهام اما متأسفانه به نتیجه نرسیده است. همان موقع ابراز کردیم که باید کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، قوه قضائیه، نیروی انتظامی و تعاونی توزیعکنندگان شکل بگیرد.
مدیر انتشارات ققنوس بیان کرد: روزگاری تکثیر غیرقانونی کتابها در بساطیها و به صورت زیرمیزی صورت میگرفت اما اکنون آنقدر قبح این ماجرا از بین رفته است که در بسیاری از موارد در ویترینها قابل مشاهده است.
حسینزادگان افزود: معضل قاچاق کتاب از دولت احمدینژاد شکل گرفت. چرا که در دولت پیشین جلوی انتشار بسیاری از کتابهای پُرفروش گرفته شد بنابراین فقط کتابهایی که مجوز نمیگرفتند، به صورت غیرقانونی منتشر میشدند اما اکنون متأسفانه خیلی از کتابهایی که مجوز هم دارند، به صورت غیرقانونی در اختیار مردم قرار میگیرند.
کتابهای بالای پنج هزار تیراژ قاچاق میشوند
سعید احمدی، مدیر انتشارات تیسا نیز در این باره اظهار کرد: تکثیر غیرقانونی کتاب ابعاد متنوعی دارد اما اصل قضیه، ورود کتابهایی به بازار است که کپی کتابهای اصلی هستند. پَستترین حالت این قضیه، انتشار یک کتاب با آرم (لوگو) و نام ناشر اما نه توسط خودِ ناشر است؛ این افراد عین کتاب را اسکن میگیرند و منتشر میکنند و بدون تردید این شکل از قضیه، پلیدترین شکل ممکن است.
وی ادامه داد: شکل دوم این ماجرا، انتشار یک کتاب از ناشری است که به دروغ اسم ناشر دیگری روی آن درج شده است. و سومین حالت ممکن این است که یک کتابی که توسط انتشارات خاصی شناخته شده است و به بازار میآید و با اقبال عمومی مواجه میشود، توسط ناشران دیگری که اتفاقاً مجوز هم دارند با کوچکترین تغییرات منتشر میشود.
مدیر انتشارات تیسا بیان کرد: در این میان، بیشتر کتابهایی آسیب میبینند که شمارگان بالای پنج هزار نسخه دارند. به خصوص اگر کتابها، ترجمه باشند اما با این اوصاف اگر تألیف هم باشند، باز مصون نیستند.
احمدی توضیح داد: متخلفان شکلهای نخست و دوم مطرح شده در بالا، کتابها را حتی اگر تألیفی هم باشند به صورت قاچاق منتشر میکنند و سپس توجیهشان این است که «کتابهایی که ناشران اصلی منتشر میکنند، سانسور شده است اما ما نسخه اصلی و بدون سانسور را منتشر میکنیم.» اگر هم فرض مثال این صحبت درست باشد، ناشر اصلی بر اساس قوانین ساری و جاری مملکت کتاب را منتشر میکند. از طرف دیگر ناشر اصلی هزینههای زیادی اعم از حق مؤلف، هزینه پخش و ... را متحمل میشود اما متخلف فقط یک نفر است و به کسی پاسخگو نیست.
وی درباره چگونگی برخورد با اینگونه متخلفان، گفت: واضح است که در خیابان انقلاب حجم عظیمی از دستفروشها مشاهده میشوند و به راحتی میتوان سرمنشأ آنها را پیدا کرد. بنده خودم شخصاً به یکی از این دستفروشها مراجعه کردم و خواستار پانصد نسخه از یک اثر شدم. این فرد با یک تماس تلفنی توانست خواسته من را برآورده کند و گفت: «هماهنگ کردم» کسی که پانصد نسخه از اثر در اختیار دارد، مگر میشود غیرشبکهای باشند.
مدیرانتشارات تیسا ضمن تأکید بر این نکته که کتابهایی که سهم مهمی در مبلغ فروش در بازار دارند، بیشتر در معرض تهدید هستند، افزود: امیدوار هستم بر خلاف همیشه که موضوع تکثیر غیرقانونی کتاب ساده پنداشته میشد و جُرم محسوب نمیشد، اراده جدی برای رفع این مسأله به وجود بیاید.
قدرت اجرایی، حرف نخست در مقابله با تکثیر غیرقانونی کتاب
رضا افشار، یکی از کارشناسان انتشارات نامن درباره راههای پیشگیری از تکثیر غیرقانونی کتاب اظهار کرد: با قدم زدن در حواشی خیابان انقلاب مشاهده میکنید که تعدادی از بساطیها با در اختیار گرفتن فضایی حدود ده متر کتابهای ناشران را جلد کرده و به فروش میرسانند و کسی هم با آنها کاری ندارد. اما آن طرفتر که پیش میروید فرد یا افرادی را میبینید که تعدادی جوراب، قوطی کبریت و ... بساط کردهاند که ناگهان تعدادی غولپیکر با لحن بد بساط آنها را به هم میریزند و مانع کسب آنها میشوند.
وی توضیح داد: به نظرم برگزاری جلسههای مختلف برای بیان چنین معضلاتی بسیار خوب است اما خوبتر آن است که قدرت اجرایی داشت و مصوبات را به مرحله اجرا درآورد. ضمن اینکه پیش از آن باید زیرساختهای آن فراهم شود.
در ادامه اشارهای میکنیم به عناوین برخی کتابهایی که به صورت غیرقانونی تکثیر شدهاند.
«دالان بهشت» اثر نازی صفوی، نشر ققنوس
«سمفونی مردگان» اثر عباس معروفی، نشر ققنوس
«بار هستی» اثر میلان کوندرا، ترجمه پرویز همایونپور نشر قطره
«سال بلوا» اثر عباس معروفی، نشر ققنوس
«من پیش از تو » اثر جوجو مویز ترجمه مریم مفتاحی
«پیکر فرهاد» اثر عباس معروفی، نشر ققنوس
«ذوب شده» اثر عباس معروفی، نشر ققنوس
«ملت عشق» اثر «الیف شافاک» ترجمه ارسلان فصیحی، نشر ققنوس
«بیشعوری» اثر «خاویر کر منت» ترجمه محمود فرجامی، نشر تیسا
«لطفاً گوسفند نباشید» اثر محمود نامنی، نشر نامن
«لطفاً مدیر موفقی باشید»اثر محمود نامنی، نشر نامن
نظر شما