به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) بسیاری از افرادی که در کشورمان با فلسفه سر و کار دارند و همچنین در فضای مجازی رفت و آمد دارند، نام دانشنامه فلسفه استنفورد را شنیده‌اند. کتاب‌های این مجموعه که توسط نشر ققنوس منتشر شده‌اند، حاصل طرحی برای ترجمه و چاپ گزیده‌ای از مداخل این دانشنامه، با هدف گستردن دامنه تاثیر آن و آشنا کردن مخاطبان ایرانی با مقالات این دانشنامه هستند.

دانشنامه استنفورد برای علاقه‌مندانی که می‌خواهند برای نخستین‌بار با فلسفه روبه‌رو شوند، گزینه مناسبی است. این نکته نیز قابل توجه است که مجموعه مذکور، با اجازه گردانندگان دانشنامه فلسفه استنفورد (SEP) در ایران چاپ می‌شود. نخستین جلدی که ققنوس از این مجموعه به چاپ رسانده، «پدیدارشناسی» نام دارد که تالیف دیوید وودراف اسمیت بوده و توسط مسعود علیا ترجمه شده است. عنوان اصلی کتاب «Phenomenology» است و در سال ۲۰۱۳ به چاپ رسیده است.
این دانشنامه با سرپرستی دکتر ادوارد ن. زالتا منتشر می‌شود و دبیر ترجمه مجموعه گزیده آن در نشر ققنوس نیز مسعود علیا است.

«فلسفه اخلاق کانت»
شصت و سومین دانشنامه استنفورد به «فلسفه اخلاق کانت» نوشته رابرت ن. جانسون با ترجمه مهدی اخوان اختصاص دارد. ایمانوئل کانت استدلال می‌کرد که الزامات اخلاقی بر معیاری از عقلانیت که عنوان «امر مطلق» را بر آن نهاد بنا شده‌اند. بدین سان غیر اخلاقی بودن مستلزم نقض امر مطلق و بدی ترتیب حاکی از عدم عقلانیت است. برخی دیگر از فلاسفه نظیر لاک و هابز نیز استدلال کرده بودند که الزامات اخلاقی مبتنی بر معیارهای عقلانیت‌اند.

با این حال این معیارها یا اصول ابزاری میل‌محور عقلانیت‌اند یا مبتنی بر شهودهای عقلانی منحصر به فردند. کانت با بسیاری از اسلاف خود موافقت داشت که تحلیل عقل عملی فقط به کشف این الزام می‌انجامد که عاملان عقلانی باید هماهنگ با اصول ابزاری باشند. در عین حال استدلال می‌کرد که می‌توان ثابت کرد هماهنگی با امر مطلق (اصلی غیرابزاری) و بدین ترتیب هماهنگی خود با خود الزامات اخلاقی برای عامل عاقل ضروری است. این استدلال مبتنی بر این آموزه جالب کانت است که اراده عقلانی باید خودآیین یا به تعبیر دیگر آزاد لحاظ شود. به این معنا که واضع قانونی است که در عین حال ملزم به آن است.

به هر حال اثرگذارترین مواضع کانت را در بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق (از این پس بنیاد‌گذاری) می‌توان یافت اما او این آرا را در آثار متاخرش همچون نقد عملی و دین در محدوده عقل تنها بسط داده و عمق بخشیده و در پاره‌ای موارد جرح و تعدیل کرده است.

مدخل شصت و سوم دانشنامه استنفورد از 12 عنوان تشکیل شده که از آن جمله می‌توان به اهداف و روش‌های فلسفه اخلاق، اراده خیر، ارزش اخلاقی و وظیفه، وظیفه و احترام به قانون اخلاقی، امر مطلق و امر مشروط، فرمول قانون کلی طبیعت و ... اشاره کرد.
 
شصت و سومین دانشنامه استنفورد به «فلسفه اخلاق کانت» نوشته رابرت ن.جانسون، ترجمه مهدی اخوان با شمارگان هزار و 650 نسخه در 96 صفحه به بهای 6 هزار تومان منتشر شده است.
 
«فلسفه تکنولوژی»
«فلسفه تکنولوژی» نوشته مارتن فرانسن، گرت ـ یان، لو کهورست و ایبو وان د پول با ترجمه مریم هاشمیان عنوان شصت و چهارمین مدخل دانشنامه استنفورد است. تکنولوژی هم به مثابه نیروی اقتصادی و هم به مثابه نیروی فرهنگی حائز اهمیتی عظیم است. در حقیقت فلسفه تکنولوژی طی دو قرن اخیر که تدریجا به صورت نوعی رشته درآمده بیشتر به اثر تکنولوژی بر جامعه و فرهنگ پرداخته است تا به خود تکنولوژی.

این مدخل با مرور تاریخی مختصری آغاز می‌شود و سپس مضامینی را که فلسفه تحلیلی مدرن تکنولوژی بر آن‌ها متمرکز است بیان می‌کند. در ادامه از جنبه‌های اجتماعی و اخلاقی تکنولوژی بحث می‌کند و در این بحث به برخی از دغدغه‌های فلسفه تکنولوژی از منظر علوم انسانی می‌پردازد. این بیان دوگانه شکل‌گیری تکنولوژی را به مثابه نتیجه فرایندی که در درون رویه مهندسی پدید آمده و با این رویه با سنجه‌هایی که فقط کنترل اجتماعی محدودی بر آ‌ن‌ها اعمال می‌شود هدایت می‌کند و نیز پیامدهای اجتماعی تحقق تکنولوژی را که بدین سان ایجاد می‌شود در نظر می‌گیرد، پیامدهایی ناشی از فرایندهایی که فقط کنترل محدودی می‌توان بر آن‌ها اعمال کرد.

«فلسفه تکنولوژی» نوشته مارتن فرانسن، گرت ـ یان، لو کهورست و ایبو وان د پول به ترجمه مریم هاشمیان با شمارگان هزار و 650 نسخه در 96 صفحه به بهای 6 هزار تومان منتشر شده است.
 
«ذهن و آگاهی از خود در نظر کانت»
«ذهن و آگاهی از خود در نظر کانت» نوشته اندرو بروک با ترجمه داوود میرزایی عنوان شصت و پنجمین دانشنامه مدخل استنفورد است. اگرچه خود کانت معتقد بود که دیدگاهش درباره ذهن و آگاهی برای هدف اصلی‌اش ضروری نیست، ولی برخی از ایده‌های او تاثیر چشم‌گیری بر اخلاقش نهادند. ایده‌های اساسی دیدگاه او اکنون ایده‌های اساسی در علم شناختی‌اند. با وجود این، ایده‌های دیگری که به همان اندازه برای دیدگاه او اساسی‌اند تقریباً هیچ تاثیری بر آثار بعدی نداشتند.

در این مدخل ابتدا کل مدل کانت و همچنین ادعاهایی را که تاثیرگذار بوده‌اند مورد بررسی قرار می‌دهیم. سپس به طور اخص به ادعاهای او درباره آگاهی از خود  خواهیم پرداخت بسیاری از ایده‌ها او درباره آگاهی از خود و مسائل مرتبط با آن  چندان موثر واقع نشده‌اند. در واقع علی رغم این که کانت به بینش‌های قابل توجهی درباره آگاهی از خود دست یافت، این بینش‌ها، تنها دویست سال بعد، یعنی در دهه‌های 1960 و 1970 از نو پا به عرصه گذاشتند.

کلیات دیدگاه کانت درباره ذهن، طرح نقدی کانت و نحوه جای گرفتن ذهن در آن، دیدگاه کانت درباره ذهن، آگاهی از خود و شناخت خود، شناخت ذهن، محمل‌های تاثیر و عدم تاثیر کانت بر پژوهش‌های شناختی معاصر عناوین مطالب اصلی این مدخل است.

«ذهن و آگاهی از خود در نظر کانت» نوشته اندرو بروک به ترجمه داوود میرزایی با شمارگان هزار و 650 نسخه در 95 صفحه به بهای 6 هزار تومان منتشر شده است.