به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) مرجان فروغی، مينا ذاكر،  ويكتوريا فاتحی و حيدر مختاری به ترتیب با موضوع  «مربيان و لذت خواندن: مطالعه موردی كارگاه قصه‌گويی ديجيتال»، «بررسی مكان‌ها و فعاليت‌های ترويج خواندن در كتابخانه‌های كودكان برتر جهان»، «يک تجربه از بلند خوانی: اوقات فراغت و لذت‌های خواندن، خواندن برای درمان» و «پيش به‌سوی لذت خواندن از همان بدو تولد: طرح و برنامه‌هايی از سراسر جهان برای نوزادان و نوپایان» در همایش دوسالانه «ادبیات کودک و مطالعاتی کودکی» با عنوان «کودک، ادبیات و لذت‌های خواندن» که طی روز‌های چهارشنبه و پنج‌شنبه (پنجم و ششم آبان‌ماه) در موسسه خانه کتاب برگزار می‌‌شود به ارائه سخنرانی پرداختند.

مرجان فروغی در این همایش با اشاره به مرزی که در گذشته میان اثر و خواننده در قصه‌گویی باستانی ایرانیان وجود داشت، گفت: در قصه‌گویی دیجیتال، مرز بین اثر و خواننده شکسته شده و کودک هم درگیر ماجرا می‌شود و تجربه‌اش را برای ما نقل می‌کند. در گذشته اما فقط یک نفر قصه می‌گفت و بقیه باید به او گوش می‌دادند.

فروغی افزود: امروز ابزارهای دیجیتال در خدمت قصه‌گویی قرار گرفته و نقطه عزیمت ما است، اما به‌هیچ‌عنوان به این ابزار محدود نمی‌شود.

وی با اشاره به اشتیاق ایجادشده میان کودکان حاضر در کارگاه‌های قصه‌خوانی دیجیتال، بیان کرد: چون تک‌تک اعضای گروه ساخت و آماده‌سازی این شیوه در جریان کار باید واقعا در ماجرا قرار بگیرند و کودکان هم خودشان را در میانه کار و نه در بیرون از قصه می‌بینند، در پایان این کارگاه‌ها اشتیاق به مطالعه کتاب بین آن‌ها واقعا افزایش یافت.

بررسی مكان‌ها و فعاليت‌های ترويج خواندن در كتابخانه‌های كودكان برتر جهان

مینا ذاکر شهرک، دیگر سخنران این همایش نیز که روی موضوع «بررسی مكان‌ها و فعاليت‌های ترويج خواندن در كتابخانه‌های كودكان برتر جهان» تحقیق کرده بود، گفت: بهترین کتابخانه‌های کودک در سراسر دنیا که البته بیشتر آنها در قاره آمریکا قرار دارند، ویژگی‌هایی را رعایت کرده‌اند که سایت معتبر «Livability» نامشان را در رتبه‌های برتر در این زمینه آورده است و ما در این تحقیق براساس این رتبه‌بندی به بررسی ویژگی‌های هرکدام از این کتابخانه‌ها به‌طور جداگانه پرداخته‌ایم.

وی از کتابخانه «ایمجین آن» به‌عنوان بهترین کتابخانه درزمینه کودکان نام برد و افزود: این کتابخانه در سال 2005 تأسیس شده، طبقه اول آن به کودکان (از زمان تولد) اختصاص دارد و طبقه دوم آن مربوط به نوجوانان است.

این محقق ادامه داد: ساختمان زیبا و رنگارنگ این کتابخانه باعث جذابیت این محیط برای کودکان است و برنامه‌هایی نظیر شعبده‌بازی و قصه‌گویی در روزهای جشن برای کودکان آنان را برای حضور در این مکان تشویق می‌کند.

ذاکر شهرک از کتابخانه‌های «ونکور کامیونینی»، «مای دستی رجیونال»، «لید اسکاتس بلاف»، «آی او وا» و «الپاسو» به‌عنوان دیگر کتابخانه‌هایی که در رده برترین کتابخانه‌های فعال در زمینه کودک قرار می‌گیرند، نام برد.

معجزه‌ای به نام خواندن

ویکتوریا فاتحی سخنران بعدی این جلسه بود که سخنانش را این‌گونه آغاز کرد: معجزه همین نزدیکی است. کافی است که باورش کنیم؛ معجزه‌ای به نام خواندن و من بنا دارم از این معجزه برایتان بگویم.

فاتحی با اشاره به این‌که امروز صاحب پسری 27 ساله است که به‌شدت به مطالعه کتاب علاقه‌مند‌است، گفت: پسرم کلاس دوم دبیرستان بود که ما مطلع شدیم باید تحت دو عمل جراحی سخت قرار بگیرد که مربوط به ستون فقرات بود. از سویی آزمون ریه هم نشان می‌داد که چون او در معرض دود سیگار پدربزرگ شده، توان بیهوش ماندن برای چند ساعت را ندارد. ما باید برای این عمل سخت از اصفهان به تهران می‌آمدیم. به شهری که ترافیکش کلافه‌ات می‌کند و نشانه‌هایش را نمی‌شناسی. ناامیدی در این شرایط راحت‌ترین، دم‌دستی‌ترین و غیرمسئولانه‌ترین کاری است که هر پدر و مادری می‌توانند انجام دهند. اما ما اینچنین نکردیم. ما کتاب‌هایی که می‌توانست در روزهای اقامت در تهران برای آرامش بیشتر به ما کمک کند، به‌عنوان وسایل ضروری سفر با خودمان همراه کردیم. من در بیمارستان به شیوه بلندخوانی آن‌ها را می‌خواندم و پسرم گوش می‌داد.

فاتحی در ادامه با تأکید بر معجزه‌ای که برایشان رخ‌داده بود از سلامتی پسرش گفت و افزود: در آن روزها من برای پسرم با صدای بلند کتاب می‌خواندم و این روزها که سال‌ها از آن ماجرا می‌گذرد او برای من به شیوه بلندخوانی کتاب می‌خواند.

خواندن برای یاد گرفتن

آخرین سخنران شب نخست همایش نیز حیدر مختاری، استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه پیام نور بود. وی درباره «پيش به‌سوی لذت خواندن از همان بدو تولد: طرح و برنامه‌هايی از سراسر جهان برای نوزادان و نوپایان» صحبت کرد.

مختاری نمونه‌های موفق پیرامون کتابخوانی نوزادان و نوپایان از سراسر جهان را جمع‌آوری کرده و تیتروار به هرکدام اشاره می‌کرد.

وی با اشاره به این‌که فرض ما دسترسی همه خانواده‌ها در سراسر جهان به کتابخانه است، گفت: بر این اساس مشارکت کتابخانه عمومی برای ترویج خواندن به‌وسیله دخیل کردن والدین یکی از راهکارهایی است که در دیگر کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. خواندن برای یادگرفتن با همکاری تلویزیون‌های محلی، دخیل کردن اجتماع محلی در فعالیت‌های کودکان و  آموزش والدین، مربیان و کارکنان مراکزی مثل بیمارستان‌ها به‌عنوان مشوقان کودکان برای خواندن از دیگر فعالیت‌هایی است که در برخی کشورهای دنیا در این زمینه انجام می‌شود.

این استاد دانشگاه افزود: آموزش به خوانندگان آینده (دیدار هفتگی نویسندگان مطرح کشور روسیه با بچه‌ها و صحبت کردن با آن‌ها به زبان کودکانه)، طرحی همچون «بچه‌ها نقاشی می‌کشند» که بر طبق آن کودکان حتی آنان که سن و سال بسیار کمی دارند نقاشی‌هایی می‌کشند و در کتابخانه محل با نام خودشان ثبت و معرفی می‌شود و در نهایت اولین گواهی‌نامه بچه‌ها از سوی کتابخانه اعطا می‌شود، استعدادیابی برای خواندن، باشگاه مطالعه برای زوجینی که قرار است به‌زودی پدر و مادر شوند، قفسه سیب برای معلولان، خدمات مطالعه نوزادان، برنامه ترویج خواندن و ارتقا مهارت‌های زبانی، کتاب‌هایی برای نوزادان و بوک‌استارت نمونه‌های جالبی است که هدف از آن تقویت شوق و علاقه نوزادان و نوپایان برای مطالعه و کتابخوانی در تعدادی از کشورها است.