یکشنبه ۷ شهریور ۱۳۹۵ - ۰۹:۰۰
دریچه‌ای به روی اهالی قلم بر مدار صفر و یک/ همزیستی مسالمت‌آمیز کتاب کاغذی و الکترونیک

کتاب الکترونیک، طومار کتاب کاغذی را در هم نپیچید؛ اما توانست بر مدار صفر و یک یا همان زبان رایانه دریچه‌ای را به روی اهالی قلم بگشاید.

خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- سال 1998 نشریه wired خبر ظهور «فناوری کتاب الکترونیکی» را جهانی کرد. «استفان کینگ» از جمله مشهور‌ترین نویسندگان گونه وحشت و تخیلی در سال 2000 میلادی کتاب خود را به‌صورت الکترونیکی منتشر کرد. توجه خالق کتاب «گلوله سواری» به فناوری‌ نوین تجربه تلخی را برای وی به همراه داشت؛ هکر‌ها ظرف 48 ساعت به رمز قفل این کتاب الکترونیکی دست پیدا کردند؛ اما فروش بالای نسخه الکترونیکی «گلوله سواری» در روز نخست نشان از در راه بودن خبر‌های جدیدی داشت.
 
کتاب الکترونیک چگونه تولید می‌شود؟
مطالب تایپ شده در فرمت متن، استفاده از برنامه Front Page یا برنامه‌های مشابه دیگر برای  طراحی سایت و نرم‌افزاری برای تبدیل این مطالب به قالب الکترونیکی مراحل تولید کتاب الکترونیک است.  
 
عرضه مطالب در قالب PDF از روش‌های رایج برای ساخت کتاب الکترونیکی است. برای تبدیل فایل‌های Word به PDF استفاده از مجموعه نرم‌افزار‌‌های Adobe Acrobat از جمله Reader ،Writer و Distiller و یا سایر نرم‌افزارهای کار با فایل‌های PDF  نیاز است؛ با وجود این ترجیح مخاطبان کتاب‌های الکترونیک استفاده از قالب EXE یا خود اجراست.  
 
انواع نرم‌افزار‌های کتابساز
نرم‌افزارهای کتابسازی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
نرم‌افزارهایی که فایل‌های html و متنی را به فرمتی غیر از EXE و  نرم‌افزارهایی که فایل‌های html را به EXE تبدیل می‌کنند دو دسته کلی نرم‌افزار‌های کتابساز هستند.  
 
در این کتاب پژوهشگران دنیای کتاب الکترونیک را بسیار وسیع دیده‌اند. این دسته معتقدند که هرچه را که می‌توان با «مرورگر» خواند، کتاب الکترونیک است. به‌عبارت دیگر هر صفحه‌ای که داده‌های آن «صفر و یک» باشد، صفحه‌ای از یک کتاب الکترونیک است. از نظر این گروه، مرورگرها «مادران کتاب‌های الکترونیک» هستند.»

کتاب الکترونیک با توجه به دیدگاه‌های مختلف دارای تعاریف متنوعی است. دکتر یونس شکر‌خواه در کتاب «کتاب‌های الکترونیکی را در کدام قفسه باید گذاشت؟» به تشریح این دیدگاه‌ها پرداخته است. به‌عنوان مثال در این کتاب در تعریف کتاب الکترونیک آمده است: «کتابی الکترونیک است که بتوان آن را به‌وسیله دستگاه کتابخوان مطالعه کرد؛ دستگاهی که ابعاد آن به اندازه یک کتاب معمولی است، از باتری استفاده می‌کند و باتری آن قابل شارژ است. این دستگاه با هر بار شارژ حدود ۲۰ تا ۴۰ ساعت کار می‌کند، بنابراین می‌توان یک کتاب الکترونیک را با دستگاه کتابخوان، بدون اینکه در حین مطالعه احتیاج به شارژ دستگاه باشد، مطالعه کرد.»
 
در صورت پذیرش هر یک از تعاریف درباره کتاب الکترونیک، خبر‌هایی مانند گزارش تحقیق pwc در انگلستان نشان می‌دهد که تا سال 2018 کتاب‌های الکترونیکی نزد مردم قاره سبز به محبوبیت ویژه‌‌ای می‌رسد. نتیجه پژوهش این گروه نشان می‌دهد که «در بازه‌ زمانی قریب به چهار سال میزان مصرف کتاب‌های الکترونیکی تقریبا سه برابر خواهد شد و به همان نسبت میزان فروش کتاب‌های چاپی به بیش از یک سوم کاهش خواهد یافت چرا که تا سال ٢٠١٨ اغلب مردم بریتانیا به کتاب الکترونیک روی خواهند آورد.»
 
نشر الکترونیک در ایران
«دیدگاه ناشران ایرانی درباره وضعیت نشر کتاب الکترونیکی» عنوان پژوهش لیلا عربگری و مرضیه صادقی از دانش‌آموختگان مقطع کارشناس‌ارشد رشته علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی است. پاسخ‌دهندگان به پرسش پایانی این پژوهش دو مقوله حمایت از حقوق مادی و معنوی پدیدآور و ناشر را از مهمترین مسائل و چالش‌های پیش‌روی ناشران اعلام کرده‌اند. تلاش برای گسترش فرهنگ مطالعه و برنامه‌ریزی برای آشنایی مردم با کتاب الکترونیکی، فراهم کردن تسهیلات لازم در حوزه زیرساخت‌های ارتباطی و توجه به ایجاد زمینه‌‌هایی برای تسهیل در صدور مجوز نشر الکترونیک براساس نتایج این پژوهش از دیگر مطالبات ناشران دیجیتال است. خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) با چهار ناشر دیجیتال مقوله «قابلیت‌های اپلیکیشن کتابخوان در گفت‌وگو با کارشناسان» را بررسی کرده است.

 
ردیف عنوان مصاحبه شونده  جمله کلیدی    مطالعه در  (ایبنا)
1 مهندس مجید شریفی، مدیر کتابخوان الکترونیکی «کتابراه» رقابت سالم در فضای نشر دیجیتال در حال شکل‌گیری است/خدمات کتابراه برای افراد معلول اینجـــــــــا
2 مهندس محمد‌علی‌صحرا‌نورد،مدیر انتشارات «جیحون» مهم‌ترین مساله در حوزه نشر الکترونیک سرقت محتوا است/ سرعت و سهولت؛ دو ویژگی مهم اپليكيشن «خوانا»  اینجـــــــــــــا
3 مهندس سعید مقدس‌زاده، مدیرعامل سامانه «بلوط» ایده‌های تولید نرم‌افزار در ابعاد برون‌مرزی با پشتیبانی مالی میسر می‌شود/ ویترینی از کتاب‌ در نرم‌‌افزار‌های کتابخوان   اینجـــــــــــــا
4 محمد پهلوانی، مدیر فناوری اطلاعات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهدید سرقت نسخه چاپی و دیجیتال یکسان است/ پیشرفت نشر دیجیتال و استقبال کمرنگ مردم اینجـــــــــــــــا

 
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها