در این راستا یکی از دغدغه‌های جامعه ما فارغ از مسائل سیاسی و اقتصادی و بین‌الملل، مسأله مهم فعالیت اجتماعی و به‌ویژه فرهنگ و هنر است. این موضوع زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که مقام معظم رهبری همواره در سخنان خود به ارزش حوزه فرهنگ تأکید و توجه داشته‌اند. فرهنگی که معجزه جاودانه آخرین پیام‌آور الهی را یک کتاب قرار داده است.
اعتلای فرهنگ کتابخوانی، پی‌ریزی بنای توسعه فرهنگی جامعه تلقی می‌شود و در این جهاد، باید همگان از خُرد و کَلان شریک و سهیم باشند و برای این سازندگی، رشد و توسعه از دل و جان مایه بگذارند.
در این میان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت فرهنگی این وزارتخانه به‌صورت اخص، به‌عنوان متولی فرهنگی کشور از جمله ارگان‌ها برای اعتلای فرهنگ کتابخوانی و به‌مراتب توسعه فرهنگی جامعه به‌شمار می‌آید. این وزارتخانه با آغاز دولت یازدهم در این زمینه فعالیت‌های بی‌شماری را آغاز و برخی را به سرانجام رسانده است.
به همین دلیل و با آغاز هفته دولت جمهوری اسلامی ایران در این گزارش، نگاهی گذرا به مهم‌ترین اقدامات انجام شده این وزارتخانه در دولت تدبیر و امید و اولویت‌ها و برنامه‌های پیشروی این دولت در حوزه کتاب و کتابخوانی خواهیم داشت.
تهیه سند «بهبود کسب و کار صنعت نشر»
همایون امیرزاده، مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به مجموعه اقدامات انجام‌شده این معاونت در سه سال اخیر در حوزه نشر و کتاب، اظهار کرد: معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای حمایت از صنعت نشر کشور، به تهیه سند «بهبود کسب و کار صنعت نشر» اقدام کرده است. تهیه این سند که ناظر بر نگاه همه‌جانبه به افراد و شئونات نشر کشور است، اکنون مراحل پایانی خود را طی می‌کند و به‌زودی اُفق‌ها و سیاستگذاری‌های نشر کشور برای سال‌های آینده را روشن خواهد کرد.
وی توضیح داد: با تهیه این سند، وضعیت کسب و کار صنعت نشر در بخش‌های تولید، توزیع و به‌ویژه ترویجی (مطالعه) کتاب بهبود پیدا خواهد کرد.
اصلاح سیستم یارانه نشر
مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اصلاح برخی موراد مربوط به یارانه نشر را از دیگر اقدامات این معاونت در دولت تدبیر و امید دانست و گفت: حذف بُن کتاب رایگان، الکترونکی شدن بُن‌کارت‌های کتاب و خارج شدن بُن‌کارت‌های الکترونیک از وضعیت اوراق بهادر بودن، از جمله فعالیت‌هایی محسوب می‌شوند که در راستای اصلاح سیستم یارانه نشر انجام شده‌اند.
وی ادامه داد: توجه به زیرساخت‌های اصلی نشر نیز یکی از موضوعاتی بود که در راستای اصلاح سیستم یارانه نشر مورد توجه قرار گرفت. به‌طور مثال در این زمینه از سوی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اعتبارات ویژه‌ای برای اجرای طرح‌های «کتابفروشی به وسعت ایران»، «عیدانه کتاب» و «تابستانه کتاب» تخصیص پیدا کرد.
مشارکت بخش خصوصی در تصمیم‌‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها
امیرزاده با اشاره به دیگر فعالیت‌های معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت تدبیر و امید، افزود: در این دوره، مشارکت‌دهی بخش خصوصی و تشکل‌های نشر و صنوف مرتبط مورد توجه قرار گرفت. در این راستا، مسیر واگذاری‌های امور مربوطه با سرعت بیشتری انجام شد و مجموعه‌های مرتبط در حوزه‌های تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری ورود پیدا کردند.
رشد 12/5 درصدی تعداد عناوین کتاب/ شفاف‌سازی سیاست‌های حمایتی
مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: در سه سال اخیر شاهد رشد 12/5 درصدی تعداد عناوین کتاب نسبت به مدت مشابه بودیم؛ همچنین در این مدت، شفاف‌سازی در سیاست‌های حمایتی نیز مورد توجه قرار گرفت. در این راستا برخی سیاست‌های حمایتی حوزه نشر فراگیر شدند و همه بخش‌های مختلف کشور بدون هیچ ممیزی مورد حمایت قرار گرفتند. در راستای شفاف‌سازی در دوره جدید، اسامی بررسان هیأت انتخاب و خرید کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌صورت علنی اعلام شد و به‌طور مرتب، اسامی کتاب‌های خریداری شده در سایت این وزارتخانه عرضه می‌شود.
انعقاد تفاهمنامه با مراکز مختلف در راستای ترویج فرهنگ کتابخوانی
وی توضیح داد: در فعالیت‌هایی که ناظر بر مشارکت سازمان‌ها و نهادهای مختلف در امر کتابخوانی بود، شاهد جهش قابل اعتنا و انعقاد تفاهمنامه با مراکز مختلف و اثرگذاری این تفاهمنامه‌ها به فرایند کلی حوزه نشر کشور بودیم. برخی از این تفاهمنامه‌ها عبارتند از تفاهمنامه با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان بهزیستی، سازمان بنادر، شرکت رجاء و بنیاد ملت.
راه‌اندازی بانک اهل قلم
امیرزاده راه‌اندازی بانک اهل قلم را یکی از مهم‌ترین اقدام‌ها و سیاست‌های حمایتی حوزه اهل قلم در این دوره برشمرد و گفت: تاکنون بیش از پنج هزار و 500 نفر از نویسندگان، شاعران، مؤلفان و مترجمان کشور به عضویت این بانک درآمده‌اند و کارت شناسایی برای آنها صادر شده است.
مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: با راه‌اندازی بانک اهل قلم، بسیاری از برنامه‌ها مانند برگزاری آیین‌های نکوداشت، تجلیل از مفاخر، نقد آثار و سلسله نشست‌ها مانند عصر کتاب، در راستای حمایت از اهل قلم مورد توجه قرار گرفته‌اند.
حل مشکل ارزش‌افزوده چاپخانه‌ها
وی درباره حمایت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به حوزه چاپ، اظهار کرد: مهم‌ترین اقدام در حال انجام در حوزه چاپ کشور، پیگیری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حل مشکل ارزش‌افزوده‌ای است که به نوعی شرایط دشواری بر چاپخانه‌ها حاکم کرده است؛ این وزارتخانه می‌کوشد در گفت‌وگو و مذاکره با سازمان دارایی کشور این موضوع را حل و فصل کند. به این منظور در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کارگروه ویژه‌ای شکل گرفته است.
امیرزاده افزود: در بسته‌های تشویقی و حمایتی که قرار است دولت در حوزه تولید و اقتصاد ارائه دهد، تلاش جدی صورت گرفته تا چاپ نیز در دایره شمولیت این حمایت‌ها قرار گیرد.
شمولیت بخش فرهنگی چاپخانه‌ها در معافیت مالیات
مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره معافیت مالیات چاپخانه‌ها، گفت: قانونگذار، تکلیف بخش عمده فعالیت‌هایی که به حوزه صنعتی چاپخانه‌ها مربوط می‌شود، مشخص کرده است، اما این وزارتخانه بیشتر می‌کوشد تلاش خود را به بخش فرهنگی چاپخانه‌ها معطوف کند و در این راستا در تلاش است تا بخش فرهنگی چاپخانه‌ها در شمولیت معافیت مالیاتی قرار گیرند.
همراهی با تکنولوژی حوزه چاپ بین‌الملل
وی در ادامه درباره وضعیت ماشین‌آلات چاپی، اظهار کرد: طبعاً بهبود وضعیت زیرساختی صنعت نشر کشور و بازسازی ناوگان چاپ کشور ضرورتی غیرقابل انکار است. امروز تعمیر و نگهداری و به‌روز کردن سیستم‌های فرسوده و کهنه چاپ برای فعالان این بخش، بسیار هزینه‌بَر بوده و چنانچه این روند ادامه پیدا کند، بهای مضاعفی بر این صنعت تحمیل و شرایط را دشوارتر خواهد کرد. در این زمینه سه مؤلفه می‌تواند اثرگذار باشد. نخست، توجه به‌روزآمد کردن صنعت نشر کشور مبتنی بر اتفاقات پُرسرعت تکنولوژیک در عرصه جهانی است؛ اگر قرار باشد به‌عنوان کشور مهم منطقه در حوزه چاپ با سایر کشورها رقابت داشته باشیم یا وضعیت موجود را حفظ کنیم، بدون تردید باید به تکنولوژی روز در این زمینه مجهز شویم.
ضرورت حمایت دولت
امیرزاده با اشاره به مؤلفه دوم اثرگذار در رفع دغدغه‌های مربوط به ماشین‌آلات چاپ توضیح داد: در روزآمد کردن ماشین‌آلات چاپ، حمایت‌های دولت می‌تواند مؤثر واقع شود؛ اقتصاد شکننده چاپ کشور اجازه مانور زیاد را از صاحبان این حرفه گرفته و به همین دلیل مکانیسم‌های تشویقی و حمایتی باید در اختیار فعالان عرصه چاپ کشور قرار گیرد.
آموزش؛ رُکن اصلی چاپ
مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: سومین مؤلفه، آموزش است که یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین ارکان صنعت نشر کشور محسوب می‌شود. از سوی اداره‌کل چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه در سه سال اخیر، بیش از 12 هزار ساعت آموزش به مدیران و فعالان عرصه چاپ ارائه شده که این مسیر را همچنان ادامه می‌دهد. همچنین راه‌اندازی کتابخانه‌های تخصصی چاپ در استان‌های مختلف، برگزاری جشنواره صنعت چاپ و قدردانی از کارآفرینان و صاحبان ایده در این زمینه از دیگر اقدامات اداره‌کل چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره جدید محسوب می‌شود.
واگذاری ممیزی به ناشران، سیاست تکلیفی نیست
وی درباره فرایند واگذاری ممیزی کتاب به ناشران، عنوان کرد: مسیر قانونی واگذاری ممیزی به بخشی از ناشران با رعایت آیین‌نامه‌هایی ـ آیین‌نامه‌هایی که در هیأت نظارت به عنوان عالی‌ترین مرجع نظارت بر ضوابط نشر کشور به تصویب رسیده‌اند ـ الزاماً یک سیاست تکلیفی نیست. در هر صورت بعد از سالیان سال عبور از سیاست‌های مختلف در حوزه نظارت بر کتاب، یک مدل جدیدی پیشنهاد شده و راهکارهای اجرای این سیاست هم در عالی‌ترین مرجع تخصصی آن، یعنی هیأت نظارت، مورد بررسی قرار گرفته و اولویت‌گذاری‌ها نیز براساس افزایش سرعت، دقت و صحت در امر ارزیابی کتاب، به‌خوبی مورد توجه قرار گرفته است.
امیرزاده گفت: با همه این اتفاقات، این سیاست، یک سیاست تکلیفی تلقی نمی‌شود. این یک مدل پیشنهادی در کنار آیین‌نامه‌های فعلی حوزه نشر کشور است و به نظر می‌رسد باید با صبر، حوصله و متانت و پس از بررسی‌های عالمانه و کارشناسی‌شده، زمان اجرای آن فرا برسد.
اتخاذ رویکرد کیفیت‌افزایی و جلب مشارکت‌های مختلف در حوزه چاپ و نشر
مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به برخی برنامه‌ها و اقدام‌های پیشروی این معاونت در سال جاری اظهار کرد: معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت‌هایی را در حوزه چاپ و نشر، با نگاه و رویکرد کیفیت‌افزایی، مدیریت منابع، جلب مشارکت‌های مختلف و توجه به مبانی اقتصاد مقاومتی انجام خواهد داد.
وی افزود: در این راستا، اصلاح نظام یارانه‌ها و توجه به زیرساخت‌های یارانه‌ها به‌ویژه شبکه توزیع و کتابفروشان و توجه بیشتر و بهتر به مجموعه کار فرهنگی کشور چه در بحث مخاطبان هدف‌گذاری شده در برنامه‌های معاونت و چه در حوزه‌های پدیدآورندگان آثار فرهنگی و ادبی از جمله شعرا، ادبا، مؤلفان و مترجمان.
تقویت رویکرد نرم‌افزارانه فعالیت‌ها
امیرزاده توضیح داد: همچنین در آینده تلاش خواهد شد دریچه‌ای تازه به سمت تقویت نرم‌افزارانه فعالیت‌ها به‌ویژه در حوزه تثبیت و نهادینه شدن دولت الکترونیک و استفاده از درگاه فعالیت‌هایی نظیر نمایشگاه کتاب در ابعاد بین‌المللی گشوده شد؛ از این درگاه می‌توان در راستای دیپلماسی فرهنگی بیش از گذشته گام برداشت. در این زمینه کارگاه‌های مستقلی تشکیل و وارد اقدام شده‌اند.
شناسایی مخاطبان پیام فرهنگی کشور در ابعاد بین‌المللی
مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: علاوه بر این‌که در سه سال اخیر رویکرد کلی حضور در رخدادهای فرهنگی در عرصه منطقه‌ای و بین‌الملل متفاوت بوده و رو به ارتقا است، شناسایی و کشف مخاطبان پیام فرهنگی کشور در خارج از کشور در ابعاد بین‌المللی مورد توجه بیشتر قرار خواهد گرفت.
نظر شما