به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «مرتضی نوریانی» به کوشش اسمعیل دمیرچی از سوی مؤسسه خانه کتاب راهی بازار نشر شده است.
مجید غلامی‌جلیسه، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب در بخش ابتدایی این اثر چنین بیان کرده است: «صنعت چاپ کتاب فارسی در ایران را باید به سه دوره تقسیم نمود. دوره اول یا اینکانابولای صنعت چاپ که با همت و پیگیری عباس میرزا قاجار به وجود آمد. در این دوره برای اولین‌بار با پیگیری‌های مستمر عباس میرزا دستگاه چاپ سربی از طریق روسیه به ایران وارد می‌شود و اولین کتاب با نام «رساله جهادیه» به سال 1233 ق. در تبریز انتشار می‌یابد. بعد همین شیوه در شهرهای تهران و اصفهان نیز شیوع و تا حدود 1280 ق. نیز استمرار پیدا می‌کند. در همین سال‌هاست که شیوه چاپ سنگی نیز به همراه چاپ حروفی در ایران و در بسیاری از شهرها شیوع پیدا می‌کند. و البته با غلبه بر شیوه چاپ حروفی جایگزینی برای این شیوه نیز برمی‌گردد.
این شیوه از چاپ با وجودی که چاپ به شیوه سنگی در اروپا منسوخ گشته و دستگاه‌های چاپ حروفی جدید با سرعت در حال توسعه است تا اواخر دوره قاجار تقریباً استمرار پیدا می‌کند. بعد از دوره مشروطیت دستگاه‌های چاپ حروفی جدید به ایران راه باز می‌کند و از این تاریخ به بعد دوره دوم صنعت چاپ در ایران شکل می‌گیرد. شیوه چاپ حروفی جدید و البته نیمه اتوماتیک و دستگاه‌های چاپ گراور و افست جان تازه‌‌ای به صنعت چاپ کتاب در ایران می‌بخشد؛ اما تکنولوژی چاپ در اروپا به سرعت در حال رشد است و ماشین‌‌های چاپ برقی و تمام اتوماتیک جایگزین شیوه‌های دستی و نیمه اتوماتیک شده‌اند. دوره دوم صنعت چاپ تقریباً تا بعد از دوره پهلوی اول به طول می‌انجامد تا این‌که دوره سوم این صنعت به همت مرحوم نوریانی آغاز می‌گردد.
نوریانی با وارد کردن دستگاه‌های جدید چاپ به ایران و تجهیز چاپخانه‌های مختلف در سراسر کشور و تأسیس مدرسه چاپ و پرورش تکنسین‌های چاپ و بسیاری از فعالیت‌های دیگر موفق شد به یکباره نفسی تازه در کالبد نیمه جان صنعت چاپ کتاب بدمد. از این پس بود که کیفیت چاپ و میزان انتشار کتاب به یکباره تغییری قابل توجه نمود.»
اسمعیل دمیرچی در مقدمه این اثر ضمن ارائه گزارشی از نحوه فعالیت خود در مدرسه چاپ و حروفچینی نوریانی، خاطراتی از مرتضی نوریانی و مدیریت شایسته وی سخن آورده است. در بخش‌هایی از این مقدمه می‌خوانیم: «نوریانی در شناخت استعدادهای افراد مهارت داشتند و برای صاحبان آن ارزش معنوی و مادی قایل بودند، تأسیس یک چاپخانه را در گوشه ایران، بهتر از درست کردن یک پادگان می‌دانستند، در ایران و در تمام شهرهای کوچک در تأسیس کارگاه‌های چاپ، شخصاً پیگیری می‌کردند، من در این رابطه شخصاً مدارک مستند دارم»
محمود ناظران‌پور، شاگرد اسمعیل دمیرچی در بخشی دیگر از این کتاب، می‌گوید: «منظم در کار، صریح در گفتار، امین در رفتار؛ این سه ویژگیِ گران‌مایه را در درازای پنجاه و چهار سال دمخوری، در شخصیت اسمعیل دمیرچی یافته‌ام.»
غلامرضا امیرزاده ایرانی از دیگر شخصیت‌هایی است که در این کتاب به ذکر خصوصیات مرتضی نوریانی پرداخته است.
کتاب «مرتضی نوریانی» از بخش‌های مختلف تشکیل شده است که به ترتیب عبارتند از «آموزشگاه حروفچینی و چاپ نوریانی»، «مقالات نشریات در مورد مدرسه چاپ نوریانی»، «تأسیس انستیتو تکنولوژی چاپ»، «قسمت فنی مؤسسه نوریانی»، «ماشین حروفچینی ادیت رایتر»، «احکام و ماموریت‌ها»، «مصاحبه در مورد تغییر نمایندگی»، «شروع فاجعه در نقطه اوج صنعت چاپ ایران»، «اختصاص ارز دولتی به صنعت چاپ»، «دو مقاله در مورد پدر صنعت چاپ ایران»، «وداع خانواده چاپ با مرتضی نوریانی»، «شروع فعالیت مجدد مؤسسه نوریانی»، «قرارداد همکاری با جلدسازی ترنج»، «تأسیس شرکت دنیای چاپ نوریانی» و «مؤسسه نوریانی در نمایشگاه 1377 تهران»
در بخش «سخن آخر» این اثر چنین بیان شده است: «دنیای چاپ نوریانی، والاترین هدف آن بزرگ‌مرد (مرتضی نوریانی) بود که اگر خود به خاطر کهولت سن و دل‌آزردگی‌ها نمی‌توانست اداره کند هدیه‌ای باشد و بماند برای ایران. برای گروهی که قدرناشناسند، جز منافع خود را نمی‌بینند و از هر فرصتی بیشترین سود را برای خود فقط برای خود می‌خواهند و خودخواهی بلایی سر صنعت چاپ آورد که جز به اراده دسته جمعی، اصلاح‌پذیر نبوده و به گذشت و وفاق و همت و یکپارچگی، کیان از دست رفته را به دست نخواهد آورد.»
نخستین چاپ کتاب «مرتضی نوریانی» به کوشش اسمعیل دمیرچی، با شمارگان 500 نسخه، در 294 صفحه، به بهای 20 هزار تومان از سوی مؤسسه خانه کتاب منتشر شده است. این کتاب، روز دوشنبه (17 خردادماه) با حضور نویسنده اثر، سیدفرید قاسمی، تاریخ‌پژوه، فعالان حوزه نشر و نیز مدیرعامل خانه کتاب نقد و بررسی شد.
چهارشنبه ۱۹ خرداد ۱۳۹۵ - ۱۴:۰۱
نظر شما