به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «دغدغه‌های استاد شهید مرتضی مطهری» با سخنرانی دکتر محمد کوکب، قائم مقام انتشارات «صدرا»، مژگان سخایی، پژوهشگر (یکشنبه 12 اردیبهشت) در سرای کتاب موسسه خانه کتاب برگزار شد.
 
مشکل فهم دینی در مسلمانان
کوکب گفت: هر متفکری دارای دیدگاهی است؛ برخی از متفکران دارای دغدغه هستند و برخی دیگر این دغدغه را ندارند. استاد شهید مرتضی مطهری، متفکری دارای دیدگاه بود. وی افزون بر این‌که فقیه، مفسر و فعال سیاسی بود، برای یک انگیزه و هدف بزرگ می‌کوشید و آن هدف همان اصلاح تفکر دینی بود.
 
وی اظهار کرد: استاد مطهری فیلسوفی نبود که در کنج حوزه علمیه به فلسفه‌ورزی بپردازد، بلکه به فکر اصلاح تفکر دینی بود. بسیاری از متفکران را می‌شناسیم که دارای تالیفات پرشماری هستند اما دغدغه‌‌ و هدفی ندارند و به عبارتی «مصلح» نیستند و آثارشان در راه برطرف کردن دغدغه گام برنمی‌دارد. به زعم من، استاد شهید مطهری، یک مصلح است.
 
کوکب با بیان این که بین مصلح دینی و مصلح اجتماعی و سیاسی تفاوت وجود دارد، افزود: اصلاح اجتماعی و سیاسی بر اصلاح دینی فرع است. استاد شهید مرتضی مطهری در ردیف «اقبال»‌ها، «طالقانی»‌ها و «شریعتی»‌ها و از جمله امام خمینی (ره) قرار دارد که همگی به اصلاح دینی فکر می‌کردند.
 
وی در ادامه این نشست و با اشاره به این‌که در افراد مسلمان مشکل فهم دینی وجود دارد، گفت: در بحث کلان که در آن جامعه و نظام قرار دارد، با هم به تجدید حیات و اصلاح‌گری در زمینه دین نیاز داریم که اتفاقا استاد شهید مطهری در هر دو زمینه کار کرده است.
 
کوکب ادامه داد: برخی مفاهیم دینی و معنوی از تعریف خود خارج شده است. استاد مطهری اعتقاد داشت معاندان نمی‌توانند به خود نظام ضربه بزنند و به مفاهیم معنوی و دینی آن حمله می‌کنند و در تلاش هستند که از دین پوسته‌ای باقی بگذارند. مصلحان دینی مانند آیت‌الله مطهری، به این نتیجه رسیدند که باید مفاهیم دینی و معنوی را به جای ابتدایی خود برگردانند.
 
مکتب اسلام و ظرفیت نظام‌سازی
وی با تاکید بر «نظام‌سازی مبنی بر الگوی دینی» اظهار کرد: اسلام مانند مسیحیت و یهودیت نیست، بلکه مکتبی است که ظرفیت «نظام‌سازی» دارد. انقلاب اکتبر 1917 در شوروی براساس مانیفست‌های مارکس و انگلس شکل گرفت و روشنفکران بسیاری مرعوب آن شدند و نظام و مکتبی با عنوان «مارکسیست» شکل گرفت که این نوع مکتب و نظام مورد نقد آیت‌الله مطهری بود. به اعتقاد این معلم شهید، اگر شعارهای انقلابیون بعد از انقلاب به ثمر بنشیند، دنیا می‌تواند «اسلام» را مکتب الگو‌ساز قرار دهد.
 
کوکب ادامه داد: آیت‌الله مطهری معتقد بود که روحانیت باید پرچم اصلاح‌گری را به دست بگیرد، وگرنه باید فاتحه روحانیت را خواند. به اعتقاد این معلم شهید، دو دغدغه در میان مسلمانان وجود دارد؛ نخستین دغدغه این است که آنها در پی «اصالت» هستند و دومین دغدغه آنها این است که اسلام دارای پویایی و کارآمدی باشد. مسلمانان باید به این نکته توجه کنند که اگر می‌خواهند اسلام کارآمد و پویا باشد و در متن اجتماع و جامعه حضور داشته باشد، باید با رقبای خود مانند «مارکسیسم» و «لیبرالیسم» رقابت کند.
 
وی به برخورد گزینشی با آراء و نظریات معلم شهید مرتضی مطهری اشاره کرد و گفت: جناح‌های سیاسی مانند «اصول‌گرا» و «اصلاح‌طلب» هر کدام به فراخور و بسته به منافع خود از نظریات آیت‌الله مطهری استفاده کرده و دانشگاه‌ها نیز چندان به نظریات علامه مطهری اقبال نشان نداده‌اند.
 
دغدغه‌های تربیتی نزد آیت‌الله مطهری
در بخش دیگری از نشست «دغدغه‌های استاد شهید مرتضی مطهری» مژگان سخایی، پژوهشگر به بیان دیدگاه‌های خود درباره تربیت از دیدگاه شهید مطهری پرداخت و گفت: استاد شهید مرتضی مطهری، درباره «تربیت» دارای اندیشه دغدغه‌مندی بود. نگاه ایشان در تربیت بر مبنای حدیث و قرآن بود و روش‌های سودمندی را نیز در آثار خود بیان کردند.
 
سخایی افزود: وقتی دیدگاه و نگاه آیت‌الله مطهری درباره تربیت بر مبنای دین را با تربیت غربی مقایسه می‌کنیم به دسته‌بندی و مبانی دقیق معرفتی نزد آیت‌الله مطهری پی می‌بریم. ابتنا بر معرفت، جامعیت دینی و استمرار در امر تربیت دینی نکات قابل توجه در رویکرد تربیتی استاد شهید مرتضی مطهری است.

وی در بخش دیگری از سخنانش به «نظم نوین جهانی» و زیر شاخه آن با عنوان «دین نوین جهانی» اشاره کرد و گفت: پیروان این دین اعتقاد دارند این یک دین مستقل نیست، بلکه اندیشه‌های مشترک بین ادیان را گرفته و آن را اشاعه داده است.
 
سخایی با اشاره به گزاره‌های «دین نوین جهانی» گفت: این دین وجود شخصی ندارد، نه می‌شنود و نه می‌بیند و نه متاثر می‌شود. این دین و روح مقدس آن آهنگ هستی را می‌نوازد و تعادل را تضمین می‌کند. توجه به این دین، نوعی شریعت‌گریزی و دین گریزی را به وجود می‌آورد.