به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «هم‌اندیشی نقش رسانه‌ها در مذاکرات هسته‌ای» همراه با رونمایی و جشن امضای کتاب «شام آخر در وین» با سخنرانی مجید تخت‌روانچی، اعضای تیم مذاکره کننده ایران با گروه ۵+۱، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، محمد سلطانی‌فر، استاد دانشگاه، مرتضی غرقی، خبرنگار صداو سیما، جلال برزگر، مدیر سایت امید هسته‌ای، محمد قادری، مدیرکل اخبار خارجی و بخش روابط بین‌الملل خبرگزاری مهر دوشنبه 23 فروردین‌ماه در شهر کتاب مرکزی برگزار شد. علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی و بین‌الملل موسسه شهر کتاب دبیری این نشست را به عهده داشت.

همچنین در این نشست حسین جابری‌انصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه، داوود هرمیداوس باوند، استاد دانشگاه تهران، کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، فاطمه مقیمی، بانوی کارآفرین و برخی از استادان دانشگاه و اهالی رسانه حضور داشتند.

مذاکرات هسته‌ای کارزار سنگین برای رسانه‌ها بود

کمالوندی گفت: انتشار کتاب‌هایی مانند «شام آخر در وین» باعث شکل‌گیری ادبیات رسانه‌ای می‌شود و این ادبیات شکل نمی‌گیرد مگر اینکه مسائل و مطالب مذاکرات هسته‌ای و برخی جریان‌های دیگر مستند و مکتوب شود. البته در سایر حوزه‌ها نیز باید این مستندسازی انجام شود اما مذاکرات هسته‌ای کارزار سنگین و تاریخی برای رسانه‌ها بود و همان‌طور که در کتاب هم ذکر شده حضور رسانه‌های ایران در مقایسه با رسانه‌های طرف‌های مقابل از جمله آمریکا بررسی و ضعف‌های بسیاری را متذکر شده است. در این مقایسه به زیبایی رویکرد ما را با بزرگ‌ترین قدرت حاضر در مذاکرات دیده است.
 
وی افزود: سخنم این است که وقتی خبرنگاران از مذاکرات هسته‌ای می‌نویسند تلاش کنند تا با دیده عدالت، بدون تندروی و با دلسوزی بنویسند اگرچه حسن محمدی، مولف کتاب با طبع جوانی که دارد انتقادهای بیش از اندازه‌ای از جریان مذاکرات هسته‌ای درباره چگونگی سامان دادن ارتباط میان رسانه‌ها و مسئولان وزارت امور خارجه ایران را مطرح کرده است با توجه به اینکه در این وزارتخانه حضور داشتم معتقدم سطح توقع مولف و خبرنگاران به دلیل اینکه از بسیاری مسائل اطلاع ندارند، بسیار بالا بوده است.
 
این سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: در مقایسه‌ای که در کتاب انجام شده به برخی از ضعف‌های خبرنگاران ایرانی حاضر در مذاکرات اشاره شده و آمده است که برخی از رسانه‌های ایرانی تنها گروه خبری و خبرنگارانی را به محل مذاکرات اعزام کردند که قدرت تحلیل ندارند و یا تحلیلگری به همراه آنها نیست و گاه با دریافت خبری خام چه بسا با انتقال آن در زمین طرف مقابل بازی کرده‌اند. همچنین به مشکلات بسیاری از جمله روادید و هتل گرفتن، لجستیک، امکانات، کمبودهای مالی در مقایسه با خبرنگاران خارجی (که بخشی از این مسائل طبیعی است) سخن گفته شده است.
 
منعکس شدن دشواری‌های کار خبرنگار در کتاب

کمالوندی ادامه داد: زمانی که مولف از برخی مشکلات و از جمله رفتار سفارت سوئیس با اتریش با خبرنگاران ایرانی سخن می‌گوید بنده که سال‌ها در وزارت امور خارجه و به ویژه در بخش کنسولی کار کرده‌ام ناراحت می‌شوم که چرا کارمند محلی سفارتخانه اتریش برخوردهای تندی با خبرنگاران ما داشته در حالی که می‌دانند اینان خبرنگار هستند و اگر دست به قلم ببرند حتما برای آنها گران تمام می‌شود.
 
وی اظهار کرد: کتاب نثر روان و جذابی دارد که خواننده با صرف سه چهار ساعت از پس خواندن با دقت آن برمی‌آید. با این همه، مولف از موضوعات حاشیه‌ای مذاکرات غافل نیست و از همسرش و کودکی که در راه است نیز سخن می‌گوید. کتاب رویه توصیفی تحلیلی دارد و در برخی موارد جرات تحلیل را نیز به خود داده و به نظرم تحلیل خوبی با توجه به آن فضای بسته مذاکرات ارائه داده است. اینکه در آن فضا بتواند اطلاعاتی به دست بیاورد و آنها را به شکلی به هم ببافد و نتیجه‌گیری کند، کار بسیار بزرگی است. کتاب با مقدمه علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی آغاز و با مصاحبه‌ای از وی نیز پایان می‌یابد. به نظرم می‌رسد مولف علاقه خاصی به صالحی دارد.
 
 سخنگوی سازمان انرژی اتمی عنوان کرد: انتشار کتاب به لحاظ زمانی به موقع است، اگرچه می‌توانست با دقت بیشتری بنویسد و یک سال بعد با صرف وقت بیشتری آن را منتشر کند با این همه، این اثر کار درخور و زیبایی است و اگرچه کتاب دیگری با عنوان «مذاكرات هسته‌اي با گروه 1+5، توافق ژنو» تالیف محمدحسن دریایی به همراه جمع‌آوری مذاکرات منتشر شده و این مطلب را می‌رساند که باز هم باید درباره این موضوع تالیف شود اگرچه برخی از جزئیات این مذاکرات ممکن است تا مدت‌های مدیدی در دسترس پژوهشگران قرار نگیرد با این وجود بر کلیات می‌توان کار کرد.
 
کمالوندی گفت: مولف توانسته در کتاب ظرافت‌ها، حساسیت‌ها و دشواری‌های کار خبرنگاری را منعکس کند، بنابراین پس از مطالعه کتاب تحت تاثیر آن قرار گرفتم و یاد زمانی افتادم که پیش از انقلاب تجربه کار با برخی رسانه‌های خارجی را داشتم و دلم می‌خواست در ایران نیز افراد مجربی بتوانند در حوزه رسانه ظهور کنند و ایران را به جهانیان بدون غلو و با توجه به تمدن و ظرفیت‌هایی که کشور ما از آن برخوردار است، معرفی کنند.
 
آسیب‌شناسی مذاکرات در رسانه‌ها

سلطانی‌فر در ادامه این نشست به ارائه نتایج تحقیق درباره رویکرد دو رسانه کیهان و شرق در طول مدتی مشخص از انعکاس اخبار مذاکرات هسته‌ای پرداخت. در این تحقیق به نبود هماهنگی میان رسانه‌ها، بی‌تجربگی خبرنگاران در عرصه بین‌الملل و قربانی شدن منافع ملی در منازعات جناحی اشاره شد.

مذاکرات هسته‌ای میدان کسب تجربه بود

مرتضی غرقی در قسمت دیگری از این نشست گفت: واقعیت این است که خبرنگاران ما در حیطه بین‌الملل کار نکرده و در این آزمون تنها کسب تجربه کردند. بی‌تجربگی و ندانستن زبان باعث شده بود که آنها تنها به تیم دیپلمات‌های مذاکره‌کننده خودمان توجه کنند و به طرف گروه رقیب نروند. با همه این مسائل مذاکرات هسته‌ای 5+1 از فراز و نشیب بسیاری برخوردار بود و اگر خبرنگاران در صحنه نبودند معلوم نبود بر سر این مذاکرات چه می‌آمد؟
 
وی ادامه داد: نوشتن خاطرات این مذاکرات کار خوبی است و بنده نیز خاطراتم را با عنوان «پشت صحنه مذاکرات هسته‌ای» نوشته‌ام که در انتظار چاپ است و در آن به مسائلی پرداخته‌ام که در رسانه‌های دیگر منعکس نشده است. دو ماه از پایان تالیف کتاب می‌گذرد و به زودی منتشر خواهد شد.
 
روایتی زیبا از مذاکرات هسته‌ای

همچنین جلال برزگر، مدیر سایت امید هسته‌ای گفت: کتاب «شام آخر در وین» نتیجه غیرت و تلاش مولف است و باید بگویم خوشحالم که کتاب تاثیرگذار بوده است؛ کتابی که از روایتی جذاب و زیبا برخوردار است، اگرچه در آن اسامی بسیاری دیده می‌شود که اگر مولف بخواهد در چاپ‌های بعدی می‌تواند روی این اسامی قدری تامل کند.
 
«شام آخر در وین» خاطرات ما را زنده کرد

محمد قادری، مدیرکل اخبار خارجی و بخش روابط بین‌الملل خبرگزاری مهر گفت: کتاب مشق خوبی درباره جریان مذاکرات هسته‌ای است که امیدوارم حاشیه‌نگاری و تک‌نگاری به موازات کار اصلی رسانه مورد توجه قرار گیرد و برای آیندگان نیز به عنوان یک تاریخ شفاهی خوب که ثبت و ضبط شده مورد استفاده قرار بگیرد.
 
وی افزود: ما دهه شصتی‌ها، خیلی معروف به خاطره‌باز بودن هستیم بنابراین کتاب «شام آخر در وین» خاطراتی را برای ما زنده کرد. من نیز در حال جمع‌آوری دست‌نوشته‌هایم از 22 ماه مذاکره هستم و آنها را منتشر خواهم کرد. با این حال این کتاب سرشار از مسائلی است که بر اهل رسانه در هنگام مذاکرات اتفاق افتاد که متاسفانه چندان نیز دیده نشد.

قادری به نمونه‌ای اشاره کرد و گفت: یکی از دلخوری‌های اهل رسانه این بود که در مراسم‌های مختلف از جمله مراسمی که چند ماه پیش از سوی رئیس‌جهموری نشان لیاقت به اعضای تیم مذاکره‌کننده اهدا شد، هیچ نامی از رسانه به عنوان یک عنصر موثر در فرآیند به سرانجام رسیدن برجام و مذاکرات برده نشد.