به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست بررسی «کتاب‌های چاپی کمیاب فارسی، چالش‌های پیش‌رو» عصر امروز ۱۰ اسفندماه با حضور مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل موسسه خانه کتاب، پروفسور اولریش مارزلف، شرق‌شناس و پژوهشگر ادبیات فولکلور ایران، علی بوذری، سردبیر فصلنامه نقد کتاب هنر، صدیقه سلطانی‌فر، کارشناس کارگروه کتب نفیس و خطی کتابخانه ملی و علاقه‌مندان این حوزه در سرای اهل کتاب برگزار شد.
پروفسور اولریش مارزلف در ابتدای این نشست اظهار کرد: بزرگترین آرزویم، تشکیل فهرست کاملی از کتاب‌های چاپی کمیاب ایرانی است که فکر می‌کنم ۱۰ سال با آن فاصله داریم و راه زیادی را باید طی کنیم چراکه که چنین فهرستی درهای تحقیق و پژوهش را به روی محققان باز می‌کند. ما در آلمان چنین فهرستی را داریم و کتاب‌ها در یک فهرست جامع، دسته‌بندی شده‌اند و محققان می‌تواند به صورت اینترنتی به این فهرست مراجعه کنند و کتاب مورد نظر خود را سفارش دهند تا در کمتر از ۱۰ روز به دستشان برسد.
وی ادامه داد: حدود ۲۰ سال است که تحقیق درباره کتاب‌های چاپ سنگی را شروع کردیم و قدم‌های بسیار خوبی را برداشته‌ایم اما در این سال‌ها کتاب‌های چاپ سنگی بیشتری افزایش یافته و در نتیجه کار بیشتر شده است. متأسفانه در ایران کیفیت فهرست‌نویسی متفاوت است. گاهی فهرست‌ها طولانی و گاهی خیلی کوتاه هستند که این موضوع کار را سخت می‌کند زیرا فهرست‌های کوتاه برای پیدا کردن کتاب مناسب است اما به درد تحقیق و پژوهش نمی‌خورد.
این شرق‌شناس و پژوهشگر ادبیات فولکلور ایران با اشاره به مشکلات فهرست‌های کشورهای اروپایی مانند آلمان گفت: درست است که ما یک فهرست جامع در آلمان داریم اما این مربوط به کتاب‌های لاتین است و در حوزه‌های دیگر مشکلاتی وجود دارد؛ برای مثال عنوان کتاب‌های غیرلاتین به لاتین ترجمه و بر اساس نام لاتین فهرست‌نویس انجام می‌شود، به همین دلیل، کار تحقیق بسیار سخت است و خود من هم بعد از ۴۰ سال، گاهی اشتباه می‌کنم.
وی ادامه داد: مشکل دیگر تفکیک کتاب‌هاست چراکه با مراجعه به یک کتابخانه در آلمان متوجه شدم که کارشناس این کتابخانه نتوانسته نسخه خطی را از نسخه چاپ سنگی تشخیص دهد.
مارزلف در توضیح فهرست‌نویسی کتاب‌های چاپ سنگی فارسی در آلمان اظهار کرد: قصد داشتم فهرستی از کتاب‌های چاپ سنگی فارسی در آلمان تهیه کنم زیرا مجموعه بزرگی از کتاب‌های چاپ سنگی فارسی در آلمان موجود است، برای مثال در کتابخانه برلین بیش از دو هزار نسخه وجود دارد و وضعیت کتابخانه‌های مونیخ و کلن نیز به همین صورت است اما این کار هزینه‌های سنگینی دارد که من از پس آن برنمی‌آیم.
آغاز تفکیک کتاب‌های چاپ سنگی از سال ۷۱
صدیقه سلطانی‌فر که دیگر سخنران این نشست بود با اشاره به اقدامات انجام شده برای تفکیک کتاب‌های چاپ سنگی از سایر کتاب‌ها گفت: تا پیش از سال ۷۱ کتاب‌ها از هم تفکیک نشده بودند اما از این سال، کار تفکیک کتاب‌های چاپ سنگی و سربی را از سایر کتاب‌های چاپی آغاز کردیم و این کتاب‌ها را در یک اتاقک کوچک با نام مخزن کتاب‌های چاپ سنگی نگهداری می‌کردیم که این اتاق که واقع در ساختمان سی تیر بود، شرایط مناسبی نداشت.
وی ادامه داد: شرایط بد ساختمان سی تیر باعث نقل مکان به ساختمان جدید شد و خوشبختانه با انتقال به ساختمان جدید، مخزن کتاب‌های چاپ سنگی و سربی افزایش پیدا کرد.
کارشناس کارگروه کتب نفیس و خطی کتابخانه ملی در توضیح فهرست‌نویسی این کتابخانه اظهار کرد: فهرست‌نویسی در کتابخانه ملی بر اساس استانداردهای بین‌المللی انجام می‌شود. درواقع بعد از سه سال تحقیق و پژوهش، کار برگه‌ای تنظیم و آماده شد که تمامی استانداردهای لازم را مد نظر گرفته است.
وی افزود: این فهرست‌نویسی به ما کمک کرد تا از خرید کتاب‌های تکراری پرهیز کنیم، البته این موضوع به شرایط خاصی برمی‌گردد و در سایر موارد که نسخه موجود متفاوت از نسخه دیگر است، خرید انجام می‌شود.
سلطانی‌فر با اشاره به زمان انتشار فهرست کامل کتاب‌های چاپ سنگی و سربی از سوی کتابخانه ملی گفت: فکر می‌کنم که این روند چهار سال طول بکشد چراکه کار زمان‌بری است اما بدون شک، چاپ این فهرست می‌تواند برای پژوهشگران و محققان بسیار مفید باشد. ان‌شاالله این مساله با برنامه‌ریزی و تلاش مسئولان کتابخانه ملی حل خواهد شد.
وی در بخش پایانی صحبت‌هایش در توضیح نحوه خرید کتاب‌های چاپ سنگی از سوی کتابخانه ملی اظهار کرد: کتاب‌ها به صورت مجموعه‌ای به کتابخانه ملی آورده می‌شوند و ما بر اساس موضوعات کتاب‌ها، کارشناسان و استادانی را دعوت می‌کنیم تا با بررسی زوایای مختلف، روی کتاب‌ها قیمت‌گذاری کنند. در واقع قیمت ثابتی وجود ندارد.
دوشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۴ - ۲۲:۲۸
نظر شما