در بخش اول و دوم، خوانندگان با تعریف‌های موسیقی و انواع آن در شعر کودک آشنا می‌شوند.
«موسیقی بیرونی در شعر کودک»، «موسیقی کناری»، «موسیقی درونی» و «موسیقی معنوی» از جمله مباحث مطرح شده در این فصل هستند.
«صور خیال و بنیاد آن در شعر کودک» موضوع بخش سوم این کتاب است. در بخش چهارم نیز در مورد «نقش زبان در ساختار شعر کودک» با موضوعاتی چون سادگی زبان، امروزی بودن زبان و نارسایی‌های زبانی صحبت می‌شود. «گذری در قالب‌های شعر کودک» و «اشاره‌ای بر مهم‌ترین ویژگی‌های شعر کودک» هم عنوان بخش‌های پایانی این کتاب هستند.
در بخشی از مقدمه کتاب «پژوهشی در شعر کودک» نوشته شده است: «فطرت کودک، چون معادله‌ای n مجهولی با چند معلوم است. وظیفه او و ما تبدیل مجهولات این معادله به معلومات تازه و حرکت مستقیم و مستمر در جهت حل آن است. در آغاز، کم و کیف معلومات نخستین این فطرت بر کودک پوشیده است و با مساعدت پدر، مادر و روزگار، اندک اندک به شناسایی این ناشناخته‌ها نائل می‌آید. او به اعتبار حال خویش، موجودی است به خود وانهاده؛ اما این به خود وانهادگی، با ظلمات رحم تفاوت‌ها دارد. این‌جا امکان شناختن و باز شناختن، امکان کشف گام به گام توانایی، امکان دریافت تدریجی خویشتن هست.
نخستین دانشی که از جهان بیرون خویش فرا می‌گیرد، دانش هوایی است که هم تمامیت سطح تن او را فراگرفته است و هم نیازمندانه، آن را به درون خود و شش‌هایش فرو می‌برد و دوباره به بیرون می‌راند.
شعر، نفس کشیدن ناخودآگاه کودک است. در همه اکنون‌های خود به آن زنده است. به یاد داشته باشیم که حقیقت شعر، کاری به هجاهای الفاظ و اصوات آنها ندارد و هیچ چیز اتصال آدمیزاد به روان پنهان خویش و زیستن در قلمرو ذهن خود و جهان نیست. این حالت، تنها در آنانی که زمان از صورت کمّی خود بیرون می‌آید و در آن ماضی و حال و مستقبل از مصداق می‌افتند، پیش می‌آید و در آن ماضی و حال و مستقبل از مصداق می‌افتند، پیش می‌آید و به این اعتبار، کودکان که در اکنونی گسترده به سر می‌برند، شاعرانه می‌زیند. حقیقت شعر برکندگی آدمی از واقعیت بیرون و گرفتار آمدن او در چنبره اندرون است. پس از این اگر کسی بتواند سرگذشت این اسارت شیرین و شورانگیز را با ابزار زبان، به میانجی واژه‌ها و ترکیبات‌گونه گون آنها بازگوید، این حقیقت را رختِ مجاز پوشانده است و در نگاه و باور زمانه، شاعری کرده است. این روند، در درون کودک استمرار می‌یابد و دم‌به‌دم در جست‌وجوی بهانه‌ای برای به نمایش درآوردن خویش است...»
به عقیده نویسنده این کتاب، شعر، تنفس روان کودک است و همان‌گونه که زندگانی تن به نفس کشیدن بسته است، حیات جان به شعر پیوسته است. همان‌طور که تنفس در کوتاه‌ترین اندازه به موجزترین وضع، اساسی‌ترین نیاز روان کفایت کند و هم‌چنان که آن یک، وی را با جهان عینی بیرون می‌پیونداند. این در اتصال او به دنیای ذهنی درون، کارساز باشد.
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «در شعر کودک، هر چه‌قدر آهنگ، تندتر و ضربی‌تر باشد، خردسالان و کودکان بهتر با آن شعر ارتباط برقرار می‌کنند و هرچقدر شعر به گروه سنی بزرگسال نزدیک می‌شود، از میزان تأثیر موسیقی کاسته و عناصر دیگری همچون زبان، اندیشه و تخیل ارزش بیشتری پیدا می‌کنند.
بنابراین، کاربرد موسیقی در شعر کودک، بسیار ضروری است. به همین خاطر در شعر کودک، برخلاف شعر بزرگسال، شعر منثور یا شعر بی‌وزن از هیچ جایگاهی برخوردار نیست. و شاعری که با اصول اولیه شعر کودک آشنایی کافی داشته باشد از قالب سپید (شعر بی‌وزن یا منثور) در سرایش شعر کودک بهره نمی‌جوید.
پس می‌توان گفت، آهنگ و موسیقی جزو ذات شعر کودک است و شعر کودک بدون آهنگ و موسیقی هیچ مفهومی ندارد. بنابراین، شاعران کودک باید به این نکته واقف باشند که استفاده از وزن‌های ضربی برای سرایش شعر کودک بسیار پسندیده‌تر است...»
انتشارات تیرگان، چاپ هشتم کتاب «پژوهشی در شعر کودک» را در قالب 205 صفحه با شمارگان هزار نسخه و قیمت هزار و 500 تومان منتشر کرده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به نشانی زیر مراجعه کنید:
نظر شما