دوشنبه ۱۹ بهمن ۱۳۹۴ - ۱۰:۰۰
نیروی هوایی و روش‌های بهره‌گیری از منابع اسنادی/ از «پرواز تا بی‌نهایت» تا پادکست ویژه 19 بهمن 1357

گذشت 37 سال از واقعه 19 بهمن و بیعت پرسنل نیروی هوایی ارتش با حضرت آیت‌الله خمینی(ره) رهبر انقلاب اسلامی، زمینه‌های متفاوتی برای بهره‌گیری از اسناد نیروی هوایی را پیش روی محققان و نویسندگان حوزه دفاع مقدس گشوده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) با آن که یک هفته از 12 بهمن 1357 و بازگشت امام (ره) به میهن می‌گذشت، هنوز رژیم شاهنشاهی پا بر جا بود. اعتصاب‌های پراکنده‌‌ای در برخی از واحدهای ارتش در حال گسترش بود اما هنوز ارتش به طور رسمی با مردم اعلام همبستگی نکرده بود. در چنین شرایطی، عقابان تیزپرواز نیروی هوایی ارتش که خود را متعهد به اهل بیت علیه‌السلام و ولایت فقیه می‌دیدند، با اقدامی متهورانه به سیل خروشان مردم انقلابی پیوستند و با حضور در اقامتگاه حضرت امام خمینی(ره) در مدرسه علوی سندی، 19 بهمن را به نام خود ثبت کردند. این روز، در تاریخ انقلاب اسلامی، یکی از برگ‌های زرین تاریخ است.

تاکنون کتاب‌های بسیاری با موضوع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در حوزه‌های پژوهشی، تاریخی، رمان، زندگینامه و خاطرات درباره نقش این نیرو در هر دو رخداد نوشته شده است.

فقط قطره‌ای از یک اقیانوس!
صدیقه حکمت درباره کتاب‌هایی که درباره عباس بابایی شهید نیروی هوایی نوشته شده است، می‌گوید: کتاب «پرواز تا بی‌نهایت» که نوشته شدن آن خیلی با عجله و در فاصله زمان شهادت خلبان عباس بابایی تا روز چهلم شهادت انجام گرفت، قطره‌ای است در برابر اقیانوس اندیشه‌های شهید بابایی. با این حال، این کتاب، کامل‌ترین اثری است که تاکنون درباره شهید بابایی نوشته شده است.

وی ادامه می‌دهد: البته پس از آن کتاب‌های دیگری هم مانند «آسمان» یا «اوج پرواز» نوشته شد اما در نهایت فیلم «پرواز تا بی‌نهایت» نیز از همان کتاب ساخته شد که بسیار هم فیلم تاثیرگذاری بود اما باز هم معتقدم این اثر هم قطره‌ای در برابر شخصیت وجودی شهید بابایی بود.

همسر شهید حاج عباس بابایی اظهار می‌کند: از صمیم قلبم می‌گویم که شهیدان زنده‌اند. من به عنوان همسر شهید بابایی، همیشه در هر مشکلی که با آن مواجه می‌شوم، در عالم رویا با او صحبت می‌کنم و نتیجه آن را می‌گیرم.

حکمت، یادآور می‌شود: اکنون منابع اسنادی بیشتری در حوزه نیروی هوایی و سایر نیرو‌های نظامی منتشر شده است. آرزو می‌کنم برای تمام شهیدان، به ویژه شهیدانی که گمنام و کمتر شناخته شده هستند، کتابی نوشته شود. نویسندگان نباید فقط به شهیدان شاخص دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس توجه نشان دهند. البته پرداختن به شهیدان شاخص لازم است اما رشادت‌ها و ایثارگری‌هایی از سوی شهیدان گمنام کشور ما صورت گرفت که ضرورت دارد به آن‌ها پرداخته شود.

این همسر شهید با بیان این‌که در حوزه انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی کتاب‌هایی درباره شهیدان نیروی هوایی را بیش از دیگر آثار مطالعه می‌کنم، آخرین اثری را که در این باره مطالعه کرده است، «ستاره‌های نبرد هوایی» می‌داند و می‌افزاید: فکر می‌کنم آخرین کتاب بود که در این حوزه مطالعه کرده‌ام. امروز روز نیروی هوایی است اما باید بگویم که همه نیرو‌ها در انقلاب اسلامی و همه رزمندگان در هشت سال جنگ تحمیلی نقش موثری داشته‌اند و باید شهیدان همه نیرو‌ها به خوبی به جامعه معرفی شوند. این درخواست عاجزانه من از نویسندگان است.
 
رشادت‌ها و منابع اسنادی نیروی هوایی
امیر سرتیپ نصیر‌زاده، معاون هماهنگ‌کننده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز درباره اهمیت نوشتن آثاری درباره عملکرد نیروی هوایی در دوران انقلاب و دفاع مقدس می‌گوید: در ماموریت‌های پروازی، اتفاق‌ها بسیار سریع رخ می‌دهند. اگر یک لشگر زمینی بخواهد عملیاتی انجام دهد، چندین روز طول می‌کشد و افراد زیادی آن‌ها را همراهی می‌کند. بنابراین، امکان بیشتری برای ثبت رویداد وجود دارد. اما در بحث ماموریت‌های پروازی، از زمانی که خلبان استارت می‌زند، فقط عده‌ای او را پشتیبانی می‌کنند و او خودش باید به تنهایی توجه خود را به ماموریت بدهد تا بتواند دستور را به صورت موفقیت‌آمیز انجام دهد. بنابراین فرصت چندانی برای ثبت رویداد ندارد.

وی می‌افزاید: خودِ خلبان به آسانی نمی‌تواند رخداد‌ها را در قالب کتاب و به ویژه داستان بنویسد. باید نویسنده‌ای در کنار خلبان‌های ارزشمند انقلاب اسلامی و دفاع مقدس حضور یابد تا بتواند جزئیات عملیات‌های هوایی را پرس و جو و با قلم خوش ثبت کند.

معاون هماهنگ‌کننده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری، می‌گوید: ایشان رخداد‌های انقلاب و دفاع مقدس را تابلوی مینیاتوری می‌دانند که همه حوادث در کنار هم چیده شده‌اند. ما شاید در نگاه نخست، فقط یک تابلو ببینیم اما وقتی به ظرافت‌های تابلو می‌نگریم، می‌توانیم جزئیات بیشتری از حوادث را دریابیم. در حوزه خلبانی هم چنین است اگر نویسندگان همت کنند و با خانواده آن‌ها صحبت کنند، می‌توانند از زبان همسران خلبانان و خودِ آنان خاطرات جالبی را بشنوند که قابل ثبت در کتاب‌هاست. بیشتر خلبانان قلم خوبی ندارند اما رشادت‌های آنان با قلم نویسندگانی چون «محمد معما» می‌تواند ماندگار شود.
 
وی یادآور می‌شود: مرکز مطالعات راهبردی نهاجا، منابع ارزشمندی، شامل مطالب و پرونده‌هایی درباره دفاع مقدس را در اختیار دارد که به صورت صوتی و نوشتاری می‌تواند در اختیار نویسندگان قرار گیرد. به نظرم این‌ها گنجینه ارزشمندی هستند که می‌تواند برای نویسندگان مفید باشند. در میدان عمل می‌توان شاهد بود که چقدر این همکاری‌ها به نتیجه می‌رسند.

امیرسرتیپ نصیرزاده از تعاملاتی که با باغ‌موزه دفاع مقدس صورت گرفته است، چنین می‌گوید: در  تعاملاتی که با باغ‌موزه دفاع مقدس داریم، خاطراتی از دوران انقلاب و دفاع مقدس خلبانان ارتش جمهوری اسلامی ایران ثبت و ضبط شد. جلسه‌های 10 تا 15 نفره با همین هدف در باغ‌موزه دفاع مقدس برگزار شد و خلبانان از ریزِ مسائل سخن گفتند. این‌ها منابعی است که در اختیار نویسندگان قرار می‌دهیم. اگر این خاطرات با ادبیات خوب و جذاب نوشته شوند، می‌توانند برای آیندگان به یادگار بمانند.

پادکست ویژه روز نیروی هوایی
اما آیا این اسناد فقط در قالب کتاب قابلیت انتشار دارند؟ امیرحسین مددی، مدیر اجرایی موسسه «شنو‌تو» می‌گوید: این موسسه به مناسبت پیروزی انقلاب اسلامی، مجموعه 10 قسمتی فایل‌های صوتی را با عنوان «انقلاب 1979» تولید منتشر کرده که شامل نظرات، گزارش‌ها و تحلیل‌های روزنامه‌نگاران، خبرنگاران و تحلیل‌گران غربی درباره انقلاب ایران در 37 سال گذشته است.
 
وی در این باره می‌افزاید: برای روز نیرو هوایی پادکست رایگان آماده کرده‌ایم. این پادکست به رژه نیروی هوایی مقابل حضرت امام خمینی(ره) در 19 بهمن‌ماه 1357 از زاویه نگاهِ روزنامه‌های برون مرزی می‌پردازد. اتفاق‌های خاصی که در این روز افتاد و بررسی ریشه‌های آن، چرایی این رویداد ماجراهای شنیدنی این پادکست است.

مددی انتشار این اسناد صوتی را برای نویسندگان حوزه انقلاب اسلامی مفید می‌داند و می‌گوید: پس از 37 سال که از آن رژه تاریخی می‌گذرد، با روایت‌های مختلفی از آن رخداد مواجه‌ایم. قشر 18 تا 35 ساله کشورمان بسیار مشتاق شنیدن این رویداد از زاویه نگاه روزنامه‌های خارجی هستند. این رویداد، موضوعی بکر است که با شیوه‌ای تازه بیان می‌شوند ما کوشیدیم از روایت‌های دولتی این ماجرا فاصله بگیریم.

وی درباره استقبال از این آثار معتقد است: در نسخه آزمایشی، متوجه شدیم که استقبال خوبی از این روایت‌ها می‌شود. تصمیم داریم دیگر برهه‌های مهم ایران پس از انقلاب سال 1357 را هم در همین قالب تولید و منتشر کنیم. برای این کار، به منابع مطبوعاتی و رسانه‌ای غربی، چون روزنامه‌های امریکا و انگلیس و همچنین، برخی منابع داخلی، مانند روزنامه اطلاعات مراجعه می‌کنیم. برای همین کارمان، ویژه است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها