علیدوستی در این آیین در گزارشی از عملکرد پژوهشگاه در حوزه پژوهش گفت: در حال حاضر 16 دانشجوی پژوهش‌محور در حال فعالیت در حوزه پژوهشهای تقاضامحور هستند. بیشتر پژوهشهای در دستور کار پژوهشگاه، براساس نیاز‌های شناخته شده پیش‌بینی شده‌اند. دانشجویان مقطع دکترا پژوهشگاه نیز توانستند جریان تازه و پر‌نشاط‌‌‌‌تر و اثر‌بخش‌تری در بخش پژوهش ایجاد کنند.
وی افزود: بخشی از آثار پژوهشی پژوهشگران مقطع دکترا تاکنون منتشر شده و بخشی دیگر نیز به‌زودی منتشر خواهند شد.
تمرکز بر مدیریت دانش در پژوهشگاه‌ها
دکتر محمد ابویی‌اردکان، رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، نیز در این آیین درباره ایده‌های تجاریسازی دانش اظهار کرد: پژوهشگاه ایرانداک در مقایسه با مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، نهادی دانش‌محور‌تر است، در حالی‌که فعالیت مرکز تحقیقات از جنس سیاست‌های علمی است.
وی با اشاره به مراحل توسعه فرایند فناوری‌های جدید ادامه داد: توسعه دانش یا ایده‌پردازی، توسعه فناوری یا محصول و تجاریسازی، مراحل فرایند توسعه فناوری جدید هستند. ما باید محصول را برای مشتری تعریف کنیم که هدفش تحصیل سود است. بهترین مکانیسم تحصیل سود، استفاده از مکانیزم بخش خصوصی است.
ابویی‌اردکان در تشریح مدل تجاریسازی ایده افزود: عامل دریافت‌کننده، عامل ارتباطی و عامل دانش در فرایند تجاریسازی دخیل هستند. ایده پرورش‌یافته در پژوهشگاه‌ها موجود است و مدل‌های مختلفی از تجاریسازی ایده‌ها وجود دارد. مزیت اصلی پژوهشگاه‌ها در این حوزه تمرکز بر مدیریت دانش است. به‌عنوان مثال، تجاریسازی محصولات حوزه فنی و مهندسی فیزیکی در دسترس است، در حالی‌که در حوزه علوم‌انسانی نمایش دستاور‌دها از پیچیدگی برخوردار است. به‌عبارت دیگر محصولات حوزه فناوری، جنبه سخت و محصولات حوزه علوم انسانی دارای جنبه‌های نرم هستند.
رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: پژوهشگران باید دنبال راهی باشند تا دستارود‌های خود را آشکار کنند. در تجاریسازی کمتر به آسیب‌های شکلگیری نگاه شخصی توجه شده است، در حالی‌که در جریان تجاریسازی باید به الگو‌های کسب و کار متمرکز بود.
وی با طرح مثالی برای مقایسه بین رویکرد کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه در حوزه کسب‌و‌کار اظهار کرد: در حالی‌که در کشورهای در حال توسعه امکان شکلگیری یک اغذیه فروشی در کنار خیابان وجود دارد، همین شکل در نقطه دیگر از دنیا به شرکت‌های زنجیره‌ای مک دونالد تبدیل می‌شود. «تجاری سازی» در بند شرکت‌‌سازی است. مک‌دونالد کارکنان خود را در مراکز علمی معتبر آموزش می‌دهد.
ابویی‌اردکان با اشاره به رویکرد طبقه دانشگاهی نسبت به فعالیت دانشگاهیان در حوزه تجارت ادامه داد: هرچند در برنامه پنجم توسعه به تأسیس «شرکت دانشی» اشاره شده، با وجود فرهنگ غلط بین دانشگاهیان درباره فعالیت در حوزه کسب‌و‌کار این شرکت‌ها قوی نیستند؛ بنابراین هر زمان توانستیم کسب وکار را به امر مهم فرهنگی تبدیل کنیم، در حوزه تجاریسازی موفق خواهیم بود.
وی درباره محصولات قابل عرضه در پژوهشگاه افزود: پژوهشگاه با استفاده از دانش علمی مانند کتاب، فناوری فیزیکی مانند نرم‌افزار «همانندجو»، طرح‌ها، فرآیند‌های پژوهشی و از مسیر برگزاری کارگا‌‌ه‌ها به فروش محصولات خود می‌پردازد. ما در جریان تجاریسازی باید بر محصولاتی که بیشترین ارزش را دارا هستند تمرکز کنیم. تشخیص محصولات با ارزش با یک آزمون قابل شناسایی هستند. متولیان می‌توانند در بررسی‌ها خود بر محصولاتی که غیرقابل جایگزین هستند، تمرکز کنند.
رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: دریافت‌کنندگان محصولات یعنی مشتریان را باید کمک کنیم. فشرده‌سازی برای درک بهتر و سریع‌تر مخاطبان، توجه به قابلیت‌های بازار‌یابی مشتریان مانند دانشگاه‌ها از جمله کمک‌های پژوهشگاه به مشتریان خود است.
تجاریسازی فقط با ورق زدن کتاب حاصل نمی‌شود
ابراهیم عمرانی، جانشین رئیس و دبیر شورای تأمین منابع علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات در بخشی دیگر از این آیین با طرح پرسشی درباره تجاریسازی منابع علمی اظهار کرد: آیا منابع علمی به تجاریسازی کمک می‌کند؟ تجاریسازی با توجه به کاربردی بودن فقط با وررق زدن کتاب‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
وی ادامه داد: نقش من به‌عنوان مسئول کنسرسیوم تأمین منابع علمی، شامل دو محور ابتدایی فرایند تجاریسازی یعنی ایده‌پردازی و توسعه محصول می‌شود. آیا در حوزه علوم‌انسانی می‌توان برای تجاریسازی امکانی قائل شد؟ در حالی‌که براساس آمار تولید علم در این حوزه در مقایسه با سایر حوزه‌ها بسیار کمتر است؛ در حوزه علوم انسانی 200 مقاله به ثبت رسیده است.
عمرانی گفت: نقش کنسرسیوم تأمین منابع پژوهشگاه در تجاریسازی چیست؟ به‌عبارت دیگر ایده‌پردازی در تجاریسازی چه نقشی دارد؟ تولید ایده، شامل کسب تجربه و مطالعه تجربه دیگران است. ایده‌پردازی نیاز به کار در حد اعلای خود دارد، یعنی با ورق زدن جزوه و سرهم کردن پایان‌نامه ایده تولید نمی‌شود. دسترسی و به‌ویژه نوع دسترسی به منابع علمی در ایده‌پردازی بسیار بااهمیت است.
دبیر شورای تأمین منابع علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات افزود: به‌عنوان یک کتابدار قدیمی بار‌ها شاهد بودم که استادان برای مطالعه مقاله و کتاب بار‌ها به کتابخانه مراجعه می‌کردند؛ دورانی که دانشگاه‌ها آموزش‌محور بودند. بنابراین شیوه‌های قدیمی امروز جواب نمی‌دهد.
عمرانی ادامه داد: شرکت‌‌هایی که به‌طور وسیع به دانلود مقالات می‌پر‌دازند، نتوانسته‌اند در ایده‌پردازی اثری داشته باشند. ابزار در خلاقیت موثر است. معتقدم که ایرانداک فقط در حوزه تأمین منابع مسئولیت دارد و نه بیشتر.
«ایرانداک» برای پدید‌آورندگان امتیاز‌های مالی درنظر بگیرد
دکتر فرهاد شیرانی، رئیس مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران نیز به‌عنوان دیگر سخنران آیین افتتاحیه برنامه‌های هفته پژوهش در ایرانداک، با اشاره به تجارب دانشگاه‌های مطرح دنیا در حوزه توزیع درآمد ناشی از تجاریسازی پژوهش گفت: دانشگاه صنعتی شریف از جمله دانشگاه‌هایی است که در ایران برنامه‌ا‌ی برای حقوق ناشی از فروش دارایی‌های فکری تدوین کرده است.
وی اظهار کرد: سازمان پژوهشهای صنعتی ایران نیز برای پدید‌آورندگان، 30 تا 35 درصد حق فروش درنظر گرفته‌اند، بنابراین پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران نیز می‌تواند با هدف افزایش انگیزه در پدید‌آورندگان امتیاز‌های مالی را درنظر بگیرد. الگوی تشکیل شرکت دانش‌بنیان در پژوهشگاه بعد از یک سال پیگیری و اخذ مجوز از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با عنوان «صبوی دانش پارسیان» تأسیس شده است.
بررسی میزان مشارکت ایران در تولید مقالات ISI در کتاب «دانش ایران»
ریحانه انصافی، مدیر کتابخانه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) و نویسنده کتاب «دانش ایران» نیز در این آیین در معرفی این کتاب اظهار کرد: در کتاب «دانش ایران» جایگاه علمی ایران و مقایسه‌ای از وضعیت کشورمان با دیگر کشور‌ها در قالب نمودار‌ها و آمار‌ها بررسی شده است. این کتاب با همکاری دکتر سیروس علیدوستی، رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) و دکتر حسین غریبی تألیف شده است.
وی افزود: هدف از نگارش کتاب «دانش ایران» بررسی میزان مشارکت ایران در تولید مقالات ISI و سیاست‌گذاری‌ها علمی و تکنولوژی، ارائه تصویری عینی از وضعیت علمی کشور برای شناخت وضعیت موجود و گذشته، شناسایی شاخصه‌های مناسب برای مقایسه وضعیت علمی ایران با سایر کشور‌ها است.
انصافی ادامه داد: کشور‌هایی که وضعیت علمی آن‌ها در این اثر مقایسه شده‌اند، شامل دو گروه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه هستند. توزیع درصد فراوانی انواع مدارک در توسعه علم ایران، توزیع درصد فراوانی توسعه علم ایران از جمله مواردی هستند که در بررسی وضعیت علمی ایران در کتاب «دانش ایران» بررسی شده‌اند.
مدیر کتابخانه پژوهشگاه علوم وفناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) گفت: گروه‌های علمی نیز شامل علوم پایه، فنی و مهندسی، پزشکی، علوم انسانی، کشاروزی و هنر است. بنابراین از هر یک‌هزار نیروی انسانی، 201 رکورد به ثبت رسیده است. دانشگاه آزاد نیز با تولید پنج هزار و 589 هزار رکورد در صدر دانشگاه‌های ایران در حوزه تولید مقاله است. از هر 100 عضو 23 مقاله تولید شده است. کتاب «دانش ایران» شامل بررسی جایگاه علمی ایران در سال 2014 نیز در حال نگارش است.
نظر شما