خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- انتشارات ققنوس، سه مدخل جدید از «دانشنامه فلسفه استنفورد» با عناوین «اخلاق ارسطو»، «فیشته» و «کلیات ذهنی و برهان معرفت» را منتشر و روانه بازار کتاب‌های فلسفه کرد.
در بخشی از مقدمه مسعود علیا، دبیر این مجموعه می‌خوانیم: «بسیاری از کسانی که در ایران به نحوی از انحا کار فلسفی می‌کنند و با فضای مجازی اینترنت نیز بیگانه نیستند نام دانشنامه فلسفة استنفورد را شنیده‌اند و چه بسا از این مجموعة کم نظیر بهره نیز برده باشند. کتابی که در دست دارید حاصل طرحی برای ترجمه و انتشار گزیده‌ای از مدخل‌های این دانشنامه است با هدف گستردن دامنه تأثیر آن و فراهم کردن امکان دسترسی هرچه بیشتر خوانندگان فارسی‌زبان به مقالات راهگشایی که در این مجموعه آمده است. با توجه به ویژگی‌های دانشنامه فلسفه استنفورد، شاید بیراه نباشد که بگوییم برای کسی که می‌خواهد اولین بار با مسئله یا مبحثی در فلسفه آشنا شود یا شناخت بهتری از آن حاصل کند، یکی از گزینه‌ها مناسب این است که کار را با خواندن مدخل یا مدخل‌های مربوط به آن در این دانشنامه آغاز کند.»
«اخلاق ارسطو»
ریچارد کروت، تالیف سیو هشتمین مدخل این دانشنامه با عنوان «اخلاق ارسطو» را بر عهده داشته و مریم خدادادی نیز کار برگردان آن را بر عهده داشته است. در بخشی از درآمد این کتاب می‌خوانیم: «ارسطو نظریه اخلاق را حوزه‌ای جدا از علوم نظری قلمداد می‌کند. روش آن باید با موضوعش ـ عمل خیر ـ مطابق باشد و باید این واقعیت را در نظر بگیرد که بسیاری از تعمیم‌ها در این حوزه صرفاً در بیشتر موارد اعتبار دارند. ما اخلاق را به منظور بهبود زندگی‌مان مطالعه می‌کنیم، و بدین ترتیب، دغدغه اصلی آن ماهیت بهروزی انسانی است. ارسطو به پیروی از سقراط و افلاطون، فضایل را برای زندگی خوب محوری می‌داند. او، مانند افلاطون، فضایل اخلاقی (عدالت، شجاعت، اعتدلال و غیره) را مهارت‌های عقلانی، عاطفی و اجتماعی پیچیده‌ای می‌انگارد. اما این ایده افلاطون را رد می‌کند که آموزش دیدن در علوم و متافیزیک پیش شرط ضروری‌ای برای دست یافتن به فهم کاملی از خیرماست.»
از منظر نویسنده، آنچه برای خوب زیستن نیاز دایم فهم مناسبی از شیوه همساز شدن خیرهایی همچون دوستی، لذت، فضیلت عزت و ثروت به صورت یک کل است. برای اطلاق این فهم عام بر موارد خاص باید از طریق تربیت و عادات مناسب، در هر موقعیتی توانایی درک آن شیوه‌ای از عمل را به دست آوریم که دلایل به بهترین نحو آن را تأیید می‌کنند. در نتیجه، حکمت عملی، آنگونه که ارسطو تصورش می‌کند، ممکن نیست صرفاً با یادگیری قواعد عام به دست آید. باید همچنین، از طریق تمرین، آن مهارت‌های تأملی، عاطفی و اجتماعی را به دست آوریم که ما را قادر می‌سازند فهم عام خویش از بهروزی را به شیوه‌هایی که برای هر موقعیتی مناسب هستند به عمل درآوریم.
نگارنده کتاب حاضر را در 10 بخش تالیف کرده است. علاقه‌مندان در این کتاب می‌توانند، ابتدا مقدماتی درباره این فیلسوف یونانی بخوانند و در ادامه روش‌شناسی، فضایل اخلاقی، آکراسیا و لذت را از نظر بگذرانند. در ادامه این کتاب مطالبی درباره دوستی، خیر انسانی و استدلال ناظر بر کارکرد در کنار فضایل و نقصان‌ها، خویشتن‌داری و ناخویشتن‌داری در ادامه مطالعه «اخلاق ارسطو» آمده است.
«اخلاق ارسطو» در 119 صفحه، شمارگان یک هزار و 650 نسخه، به بهای 7 هزار تومان منتشر شده است.
«فیشته»
«فیشته» سی و نهمین مدخل از «دانشنامه فلسفه استنفورد» است. این کتاب را دنیل بریزیل نوشته و سیدمسعود حسینی نیز آن را به فارسی ترجمه کرده است.
خوانندگان در درآمد این کتاب درباره «فیشته» اینچنین می‌خوانند: «یوهان گوتلیب فیشته (1762 ـ 1814) طی دهه پایانی قرن هجدهم، ملهَم از خوانش آثار کانت، صورتی اساساً اصلاح شده و به دقت منظومه‌وار از ایدئالیسم استعلایی پرورانید که آن را «آموزه دانش» می‌نامید. چه‌بسا خاص‌ترین و نیز مناقشه‌انگیزترین ویژگی آموزه دانش (دست کم ذیل صورت متقدم آن که بیش از همه تأثیرگذار بوده است) تلاش فیشته برای نشاندن سرتاسر نظام خویش بر بنیاد مفهوم ناب سوبژکتیویته یا، به تعبیر خود وی، «من محض» باشد. فیشته طی دوره‌ای که در دانشگاه ینا فعالیت می‌کرد (1794 ـ 1799) نظام استعلایی پرورده‌ای بر این بنیاد برپا کرد که فلسفه دانش، فلسفه اخلاق، فلسفه قانون یا «حق» و فلسفه دین را در بر می‌گرفت.»
«فیشته» مدخلی است که در چهار بخش کوتاه نوشته شده و در وهله نخست، به زندگی و آثار وی پرداخته شده است. «طرح فلسفی فیشته»،«عزیمتگاه آموزه دانش دوره ینا»، «ملخص منظومه‌وار آموزه دانش دوره ینا» و «صورت متاخر دانش و اقبال به فلسفه فیشته» عناوین بخش‌های این کتاب است.
«فیشته» در 95 صفحه، شمارگان یک هزار و 650 نسخه، به بهای 6 هزار تومان منتشر شده است.
«کیفیات ذهنی و برهان معرفت»
مایکل تای و و مارتینه نیدا ـ روملین کار تالیف چهلمین مدخل «دانشنام فلفسه استنفورد» با عنوان «کیفیات ذهنی و برهان معرفت» را بر عهده داشته‌اند. یاسر پوراسماعیل، این کتاب را به فارسی برگردانده است.
در بخش از درآمد این کتاب می‌خوانیم: «احساسات و تجربه‌ها انواع گسترده‌ای دارند؛ برای مثال، من انگشتان خود را روی کاغذ سنباده می‌کشم، بوی تعفنی را استشمام می‌کنم، درد شدیدی را در انگشت خود احساس می‌کنم، به نظر می‌رسد که بنفش روشنی را می‌بینم، یا به شدت خشمگین می‌شوم. در هر یک از این موارد، من سوژه [یا فاعل] حالتی ذهنی هستم که خصوصیت سوبژکتیو کاملاً متمایزی دارد. چیزی وجود دارد که کیفیت از سر گذراندن هر حالتی نزد من است، یعنی پدیدارشناسی‌ای که آن حالت دارد. فیلسوفان اغلب اصطلاح “qualia” را (که مفرد آن “quale” است) برای اشاره به جنبه‌هایی پدیداری از حیات ذهنی ما که به نحو درون‌نگرانه در دسترس است به کار می‌برند. به این معنا موسع اصطلاح، انکار وجود کیفیات ذهنی دشوار است. اختلاف معمولاً بر سر این موضوعات است که کدام حالات ذهنی، کیفیت ذهنی دارند، آیا کیفیات ذهنی کیفیات درونی دارندگان خود هستند، و کیفیات ذهنی چه ارتباطی با جهان فیزیکی ـ چه درون سر و چه بیرون آن ـ دارند. بحث پرحرارتی در فلسفه درباره جایگاه کیفیات ذهنی مطرح است، عمدتاً به این دلیل که این امر برای دست یافتن به فهم مناسبی از ماهیت آگاهی محوریت دارد. کیفیات ذهنی در قلب مسئلة ذهن و بدن قرار دارند.»
«کیفیات ذهنی» بخش نخست از این کتاب است. در این بخش مطالبی از قبیل «کاربردهای اصطلاح «کیفیات ذهنی»، «کدام حالات ذهنی دارای کیفیت ذهنی‌اند؟»، «کارکرد‌گرایی و کیفیات ذهنی» در کنار «کیفیات ذهنی و درون‌نگری» از جمله مطالب علمی و فلسفی این بخش را تشکیل می‌دهد. بخش دوم این کتاب «کیفیات ذهنی: برهان معرفت» نام دارد. «ملاحظات تاریخی»، «ایده قاسمی»، «چند توضیح» و «اعتراض‌ها» از جمله مطالب دیگری است که در این بخش در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
«کیفیات ذهنی و برهان معرفت»، در 156 صفحه، شمارگان یک هزار و 650 نسخه، به بهای 9 هزار تومان از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است.
سه مدخل «دانشنامه استنفورد» دارای کتابنامه و واژه‌نامه هستند.
شنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۴ - ۰۹:۱۹
نظر شما