شهادت در سنگر نماز جمعه مسجد جامع
آیت‌الله اشرفی اصفهانی پس از 80 سال زندگی پرافتخار و خدمت به اسلام و قرآن، توسط یکی از مزدوران آمریکا در روز 23 مهر ماه 1361 در سنگر نماز جمعه مسجد جامع و در محراب نماز به شهادت رسید و به «شهید محراب» معروف شد. فهرست مطالب شماره 56 نشریه الکترونیکی گذرستان به انعکاس شخصیت و شهادت آیت‌الله اشرفی اصفهانی اختصاص دارد. در این شماره 14 مقاله گنجانده شده است. «سخن نخست»، «از نبرد در عرصه علم تا نبرد در جنگ/ مبارزات انقلابی آیت‌الله اشرفی اصفهانی، نمونه‌ای بارز در جهاد»، «آیت الله اشرفی اصفهانی؛ شهید محراب»، «آیت الله عطاء الله اشرفی اصفهانی (شهید محراب)»، «پیام تسلیت امام در روز شهادت شهید محراب، آیت الله اشرفی اصفهانی»، «ضرورت توجه به مکتوبات شهید محراب عطاء اللّه اشرفی اصفهانی»، «شهيد آيت الله اشرفى اصفهانى - چشمه ايثار»، «خاطرات فرزند شهید محراب آیت الله اشرفی اصفهانی»، «از نبرد در عرصه علم تا نبرد در جنگ/ مبارزات انقلابی شهيد آيت الله اشرفي اصفهانی نمونه‌ای بارز در جهاد»، «آیت الله عطاءاللّه اشرفى اصفهانى»، «عالم مجاهد عطاءاللَّه اشرفی اصفهانی»، «جستاری در زندگی نامه آيت‌الله اشرفي اصفهاني»، «زندگینامه شهید محراب، آیت الله عطاءاللّه اشرفى اصفهانى»، «شهيد آيت الله اشرفى اصفهانى» و «آیت الله عطاءاللّه اشرفى اصفهانى» مطالب نشریه الکترونیکی گذرستان را تشکیل می‌دهد.
در «سخن نخست» درباره آیت‌الله اشرفی اصفهانی آورده است: «این شهید محراب پس از 80 سال زندگی پرافتخار و خدمت به اسلام و قرآن، توسط یکی از مزدوران آمریکا در روز 23 مهرماه 1361 در سنگر نماز جمعه مسجد جامع و در محراب نماز به شهادت رسید و به «شهید محراب» معروف شد. «گذرستان» حاضر به بررسی ابعاد مختلف این شهید بزرگوار اختصاص دارد.»
«ضرورت توجه به مکتوبات شهید محراب عطاء اللّه اشرفی اصفهانی» یکی از مطالبی است که توجه مسئولان را به انتشار آثار قلمی این شهید جلب می‌کند. در این صفحات می‌خوانیم: «بیست و سوم مهر ماه، سالگرد شهادت آیت‌الله اشرفی اصفهانی، شهید محراب است، روحانی عالمی که کتاب‌های البیان، مجمع‌الشتات و تفسیر قرآنش سال‌هاست مهجور و از نظرها مغفول مانده‌اند. وی بیشتر به عنوان یک مبارز سیاسی شناخته شده، در حالی که این عالم بزرگوار، خاستگاه حوزوی داشت، از نوجوانی به تحصیل دروس حوزه پرداخت و تا پیش از شهادت، کتاب‌هایی در حوزه علوم دینی از خود به جای گذاشت که از مهم‌ترین آنها می‌توان به البیان (با موضوع علوم قرآن، به زبان فارسی)، مجمع‌الشتات (در اصول دین و عقاید و کلام، به زبان عربی) و تفسیر قرآن (خلاصه‌ای از تفاسیر شیعه و سنی) اشاره کرد.»
در همین قسمت در رابطه با شناسایی آثار شهید اشرفی اصفهانی آمده است: «هیچ تلاش ویژه‌ای، نه از سوی حوزه و دانشگاه و نه از سوی بازماندگان شهید اشرفی اصفهانی در راستای معرفی و شناساندن بیشتر وجهه علمی و همچنین آثار مکتوب این شخصیت علمی، صورت نگرفته است.»
تنظيم و تقرير فوق‌العاده دروس، استاد را به حجره شاگرد کشاند
«شهید آیت‌الله اشرفی اصفهانی» عنوان مطلب دیگری است که به بیست و پنجمین کتاب از مجموعه «یاران امام به روایت اسناد ساواک» می‌پردازد، کتابی که حاوی اسناد ساواک درباره شهید محراب، آیت الله عطاءالله اشرفی اصفهانی است و با استناد به این اثر درباره فهرست آثار قلمی و علمی آیت الله آورده است: «آثار وی را حدود 30 مجلد نوشته‌اند که بیشتر آنها چاپ نشده است، اما آثار چاپ شده وی عبارتند از: «البیان (برهان قرآن)»، در موضوع علوم قرآن، به زبان فارسی، «تفسیر قرآن»، خلاصه‌ای از تفاسیر شیعه و سنی؛ «مجمع الشتات»، در اصول دین و عقاید و کلام، به زبان عربی در چهار مجلد، «مجموعه ای پیرامون حروف مقطعه قرآن»، به زبان فارسی؛ «کتابی در موضوع غیبت امام عصر (عج)»، «غروب آفتاب در محراب جمعه» (مجموعه خطبه‌های شهید اشرفی در نماز جمعه کرمانشاه) در دو مجلد، «جزوات درس فقهی و اصولی، تقریرات اساتید خود آیات عظام بروجردی، حجت کوه کمره‌ای، سیدمحمدتقی خوانساری و صدر.»
نگاهی به زندگینامه آیت‌الله اشرفی اصفهانی در مطلب «شهيد آيت‌الله اشرفى اصفهانى - چشمه ايثار» مورد توجه قرار گرفته و مولف در این مجال آورده است: «در سال 1281 شمسى، در خمينى شهر كودكى متولد شد كه عطاءالله نام گرفت پدرش مرحوم ميرزااسدالله از علماى دين و مردى زاهد با زندگى ساده‌اى بود. مادرش بانو ((نجمه)) فرزند مرحوم سيد محمدتقى ميردامادى، زنى با ايمان و موقر، پاكدامن و صبور و فداكار بود. نياكان از و اغلب از عالمان دين بوده‌اند. او نيز از نوجوانى و پس از گذراندن دوره مكتب خانه، در دوازده سالگى به توصيه پدر عالمش، از خمينى‌شهر عازم اصفهان مى‌شود و دروس حوزه را با اخلاص و ايمان و پشتكار آغاز مى‌كند و طى ده سال سكونت در حوزه علميه اصفهان، دوره‌هاى مقدمات و سطح فقه و اصول را در محضر اساتيدى همچون آية‌الله سيد مهدى درچه‌اى و سيد محمد نجف‌آبادى به پايان مى‌برد. سپس به قم هجرت كرده، دوره عالى و اجتهادى فقه و اصول را در محضر بزرگانى مانند شيخ عبدالكريم حائرى، حاج سيد محمد تقى خوانسارى، سيد صدرالدين صدر، سيد محمد حجت و آية‌الله بروجردى و فلسفه را از امام خمينی(ره) فرا مى‌گيرد. فعاليت‌هاى فوق‌العاده او در تنظيم وتقرير دروس آية‌الله بروجردى، استاد را بر آن داشته تا به حجره‌اش رفته و ايشان را مورد عنايت ويژه خود قرار دهد و همين گام اوليه موجب دوستى و ايجاد علاقه فوق‌العاده‌اى بين شاگرد و استاد گرديد.»
نوشته «از نبرد در عرصه علم تا نبرد در جنگ/ مبارزات انقلابی آیت‌الله اشرفی اصفهانی، نمونه‌ای بارز در جهاد» به طور اجمالی به این عالم پرداخته و می‌نویسد: «شهید آیت‌الله عطاءالله اشرفی اصفهانی در سال 1323 هجری قمری در یك خانواده روحانی در خمینی‌شهر دیده به جهان گشود. وی تنها فرزند ذكور، حجت‌الاسلام والمسلمین میرزا اسدالله و جد اعلای ایشان از علمای بزرگ جبل عامل بود و در زمان تحصيل در حوزه‌های علميه با تحمل رنج و مشقت توانست در تربيت نيروهای اسلامی و انقلابی همگام با روحانيون و انقلابيون در سراسر كشور به ايفای نقش بپردازد.»
در مطلب «پیام تسلیت امام [خمینی(ره)] در روز شهادت شهید محراب، آیت‌الله اشرفی اصفهانی» در رابطه با ویژگی‌های این مجاهد شهید از زبان امام راحل آمده است: «شهید عزیز محراب این جمعه ما از آن شخصیت‌هایى بود که این‌جانب یکى از ارادتمندان این شخص والا مقام بوده و هستم. این وجود پر برکت متعهد را قریب شصت سال است میشناختم. مرحوم شهید بزرگوار حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین حاج آقا عطاءالله اشرفى را در این مدت طولانى به صفاى نفس و آرامش روح و اطمینان قلب و خالى از هواهاى نفسانى و تارک هوى و مطیع امر مولا و جامع علم مفید و عمل صالح میشناسم، و در عین حال مجاهد و متعهد و قوى النفس بود. او در جبهه دفاع از حق از جمله اشخاصى بود که مایه دلگرمى جوانان مجاهد بود و از مصادیق بارز رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْه بود. و رفتن او ثلمه بر اسلام وارد کرد و جامعه روحانیت را سوگوار نمود. خداوند او را در زمره شهداى کربلا قرار دهد و لعنت و نفرین خود را بر قاتلان چنین مردانى نثار فرماید.»
صفحات کتابی که مامن لقمه‌های نان بود
خاطرات فرزندان اشرفی اصفهانی حاکی از احترام و علاقه امام خمینی (ره) به وی است. در بخشی از «خاطرات فرزند شهید محراب آیت‌الله اشرفی اصفهانی» می‌خوانیم: «فرزند شهید محراب آیت‌الله اشرفی اصفهانی[محمد] ضمن بیان خاطرات خود از ارتباط میان پدر با رهبر فقید انقلاب اسلامی اظهار داشت: یک بار در اجلاس ائمه جمعه همه علمای بزرگ حضور داشتند و امام مقابل تنها کسی که تمام‌قد بلند شدند شهید اشرفی اصفهانی بود که همه حاضران از این رفتار امام متعجب شدند. دو روز بعد وقتی که پدرم شهید شد بعضی‌ها گفتند که ما منزلت شخصیت ایشان نزد امام را در دو جا می‌توانیم ببینیم؛ یکی پیام امام و یکی هم آن ایستادن تمام قد ایشان به احترام پدرتان.»
«جستاری در زندگی نامه آيت‌الله اشرفي اصفهانی» عنوان یکی دیگر از مطالبی است که در گذرستان گنجانده شده و به دشواری‌های زندگی این روحانی مجاهد پرداخته و در بخشی از این مطلب آورده است: «اشرفی دوران طلبگی خود را با نهات عسرت و مشقت اقتصادی گذراند. در مدت ده سالی كه در حوزه اصفهان بود، در هفته با دو قِران امرارمعاش می‌كرد و هر هفته طول راه ميان اصفهان و زادگاهش را كه دوازده كيلومتر است، پياده می‌پيمود. خود می‌گوید: «دوشنبه خوراكم تمام می‌شد، سه‌شنبه دو ريال پولم را خرج می‌كردم، چهارشنبه را كه آخرين روز تحصيل بود، بدون پول و غذا می‌گذراندم.»
در همین مطلب که از كتاب «محراب خونين باختران» اقتباس شده، مولف از زبان شهید اشرفی اصفهانی آورده است: «در مدرسه رضويه قم مدتی با يك نفر طلبه هم‌حجره بودم و اين شخص وضع مالی خوبی داشت. او هميشه از غذای طبخ‌شده استفاده می‌كرد ولی من قادر به تهيه آن نبودم. در اين مدتی كه من با اين شخص در يك اتاق بوديم، ابدا متوجه نشد من كِی شام و كِی ناهار می‌خورم. من در حين مطالعه مقداری نان خالی در كنار كتاب‌ها قرار می‌دادم و يك طرف ديگر را مقداری كتاب روی هم می‌گذاردم تا او متوجه نشود و من در حالی كه روی كتاب قرار گرفته بودم، در حين مطالعه از آن نان خالی لقمه‌لقمه استفاده می‌كردم و اما وقتی او موقع غذاخوردنش می‌رسيد، غذای طبخ‌شده را حاضر می‌كرد و به بنده هم تعارف می‌كرد. من در جواب می‌گفتم: غذا صرف كرده‌ام ...»
علاقه فوق‌العاده به شرکت در مراسم سوگورای خامس آل‌عبا
«شهيد آيت‌الله اشرفى اصفهانى - چشمه ايثار» حکایت از صحنه‌های دیگر زندگی این شهید دارد و مولف در این مطلب درباره وی می‌نویسد: «شيخ عطاءالله، سرگذشتى همانند سرگذشت اكثر عالمان دينى داشت. او از اوان طلبگى، با فقر و تنگدستى زندگى مى‌كرد. وقتى در اصفهان بود، شهريه‌اى براى كمك هزينه زندگى طلاب در كار نبود. و تنها به برخى از آنان كه در دوره عالى مشغول به تحصيل بودند. ماهانه هشت ريال پرداخت مى‌شد. او حتى قدرت خريد كتاب‌هاى درسى را هم نداشت به طورى كه كتاب «مكاسب» را از روى يكى از كتب وقفى خواند و تمام كرد.»
در مطلبی با عنوان «زندگینامه شهید محراب، آیت‌الله عطاءاللّه اشرفى اصفهانى» آمده است: «وی علاقه فوق‌العاده شهید به شرکت در مراسم عزاداری و سوگورای خامس آل عبا سرور آزادگان حسین بن علی(ع) و توسل به اهل بیت پیامبر اسلام به اندازه‌ای بود که در ایام عاشورا بی‌اختیار می‌شدند و نمی‌توانستند خود را تسکین دهند. همیشه ذکر ایشان نام یاالله و یا حسین بود و لذا در آخرین لحظات زندگی، چندین بار نام مقدس حسین(ع) را به زبان آوردند. و بالاخره با زیارت عاشوراها و توسلات و ارادات به ساحت مقدس حسین(ع) راه حسین بن علی(ع) را پوییده و در خون خود آغشته گردیدند.»
و سرانجام در مطلب «عالم مجاهد عطاءاللَّه اشرفی اصفهانی» درباره چگونگی شهادت وی می‌خوانیم: «آیت‌الله اشرفی اصفهانی سرانجام در ساعت 12:15 ظهر 23 مهرماه 1361 پس از 80 سال زندگی پر فراز و نشیب که بخش عمده‌ای از آن به تحصیل و تدریس در حوزه و مبارزات انقلابی گذشت، در حالی که مهیای اقامه نماز بود توسط فردی بنام محمدحسین خداکرمی با نارنجک مورد حمله قرار گرفت و به شهادت رسید. بعدها نشریه «مجاهد» ارگان سازمان مجاهدین خلق (منافقین) با برعهده گرفتن این عملیات تروریستی، خداکرمی را به عنوان یکی از عوامل خود معرفی کرد.»
پنجاه و ششمین شماره نشریه الکترونیکی «گذرستان» در پایگاه اطلاع‌رسانی موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی به نشانی http://gozarestan.ir قرار گرفته است.
نظر شما