فهم جدید‌ترین مفاهیم و اصطلاحات علمی نیاز نهاد‌های علمی است و به‌عبارتی دیگر ورود به دنیای فناوری و شاخههای مختلف علوم، ابتدا از طریق زبان صورت می‌گیرد؛ موضوعی که موجب شکل‌گیری طیفی شده که تأکید دارند علم‌آموزی به‌ویژه علوم وارداتی با زبان انگلیسی باید صورت گیرد.
نمی‌توان نسبت به این بی‌توجه بود، کما اینکه زمینه ارتباط دانشمندان در سراسر دنیا از طریق زبان مشترک امکان‌پذیر است و انگلیسی، امروز به‌عنوان زبان علم مطرح است؛ اما آیا علوم فقط باید با زبان انگلیسی آموخته شود؟ آیا نمی‌توان برای درک بهتر و سریع‌تر علوم به ترجمه کتاب یا سایر منابع اقدام کرد؟ آیا همه دانشمندان و دانشجویان در نقاط مختلف دنیا به زبان انگلیسی آشنایی دارند؟ طرفداران علم‌آموزی با زبان مادری معتقدند که براساس رابطه مستقیم فکر و زبان، آموزش علم به زبان مادری مؤثر‌تر است. این دسته، پایه قرار دادن زبان انگلیسی به‌عنوان زبان علم را موجب وابستگی فرهنگی و توقف رشد زبان مادری می‌دانند؛ توجه به واژه‌گزینی، یکی از نکات قابل توجه این گروه است.
مقوله واژه‌گزینی در کشور ما در فرهنگستان زبان و ادب فارسی دنبال میشود. فرهنگستان نیز در گروه‌ها و شاخههای مختلف به واژه‌گزینی یا معادل‌سازی اقدام می‌کند. بررسی عملکرد شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی موضوع این گزارش نیست، بلکه ضرورتهای این‌کار در نظر است. واژه‌گزینی در کشور ما با نظرات مختلفی در جریان است و برخی این‌کار را از ریشه بی‌فایده قلمداد می‌کنند، چراکه معتقدند توانمندی لازم در زبان فارسی برای ساخت واژگان جدید وجود ندارد. این در حالی است که عده‌ای در مقابل ظرفیت‌‌های زبان فارسی تأکید دارند؛ گروه دوم بی‌توجهی به زبان فارسی را در جریان هجمه واژگان بیگانه همزمان با ورود انواع دانش‌های جدید خطری برای نابودی زبان فارسی می‌دانند؛ زبانی که در بخشی از تاریخ به‌عنوان زبان علم در دنیا مطرح بوده است.
شناسایی ضرورتهای معادل‌سازی برای واژگان علمی موضوعات مختلفی را به ذهن متبادر می‌کند که در 11 مصاحبه خبرگزاری کتاب ایران با دکتر محمد‌تقی روحانی رانکوهی، نویسنده کتاب شایسته تقدیر در سی‌ودومین جایزه کتاب سال، نسرین پرویزی، معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر محمدرضا افضلی، عضو شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر محمد‌تقی راشدمحصل، عضو شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر سیدمهدی سمائی، رئيس پژوهشكده علم‌سنجی و تحليل اطلاعات، دکتر محمدقاسم وحیدی‌اصل، عضو شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر سیدمصطفی عاصی، رئیس پژوهشکده زبان‌شناسی و مدیر گروه زبان‌شناسی، دکتر حسین صافی پیر‌لوجه،عضو هیأت علمی پژوهشکده زبان‌شناسی پژوهشگاه علوم و مطالعات فرهنگی، دکتر اسماعیل شهبازی، پدر علم روستا‌شناسی ایران، دکتر محمود گلابچی، چهره ماندگار حوزه معماری و دکتر علی پورجوادی، عضو شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی بررسی شده است.
در ادامه می‌توانید با کلیک بر اینجا دیدگاه این پژوهشگران و کارشناسان را بخوانید.
| ردیف | عنوان مصاحبه‌شونده | جمله کلیدی | مطالعه در ایبنا |
| 1 | دکتر محمد‌تقی روحانی، نویسنده کتاب شایسته تقدیر در سی‌ودومین جایزه کتاب سال |
واژه‌گزینی کاری علمی است و تعصب در آن جایی ندارد | اینجــــــا |
| 2 | نسرین پرویزی، معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان وادب فارسی | توسعه علمی بدون زبان بومی علمی امکان‌پذیر نیست | اینجــــــــا |
| 3 | دکتر محمدرضا افضلی،عضو شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی |
مقاومت برخی در استفاده از مصوبات فرهنگستان زبان طبیعی است/ لزوم توسعه زبان همراه با توسعه علم | اینجـــــــــــا |
| 4 | دکتر محمد‌تقی راشدمحصل،عضو شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی | آشنایی فرهنگستان با واژه‌گزینی عامه مردم در معادل‌سازی مؤثر است | اینجـــــــــــا |
| 5 | دکتر سیدمهدی سمائی، رئيس پژوهشكده علم‌سنجی و تحليل اطلاعات | ضرورت معادل‌سازی در ابعاد فرهنگی، اطلاعرسانی و روان‌شناختی قابل بررسی است | اینجــــــــــــا |
| 6 | دکتر محمدقاسم وحیدی‌اصل، عضو شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی | تنبلی فکری برخی دانشگاهیان موجب بی‌توجهی به مصوبات فرهنگستان است/ نقش موثر ایبنا در ترویج فعالیت‌های فرهنگستان | اینجـــــــــــا |
| 7 | دکتر سیدمصطفی عاصی، رئیس پژوهشکده زبان‌شناسی و مدیر گروه زبان‌شناسی | گسترش سریع‌تر مصوبات فرهنگستان نیازمند عزم ملی و فرهنگی است | اینجــــــــــا |
| 8 | دکتر حسین صافی پیر‌لوجه،عضو هیأت علمی پژوهشکده زبان‌شناسی پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی | واژه‌گزینی در ایران با حرکتی کند دنبال میشود/ زبان سرمایه‌ای عمومی است | اینجــــــــــا |
| 9 | دکتر اسماعیل شهبازی، پدر علم روستا‌شناسی ایران | چرخه ادیبان، متخصصان و مردم در جریان معادل‌سازی واژگان علمی نقش دارند | اینجــــــــــــا |
| 10 | دکتر محمود گلابچی،چهره ماندگار حوزه معماری | معادل‌سازی مناسب، تقویت مصوبات فرهنگستان را درپی دارد | اینجــــــــــــا |
| 11 | دکتر علی پورجوادی،عضو شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی | فرهنگستان در واژه‌گزینی علمی پیشرو است | اینجـــــــــــا |
نظر شما