با وجود این به تازگی در حوزه کتابخوانی، طرحی از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ارائه شده که برداشتن نخستین گام آن با حمایت و همراهی گسترده عمومی و اهالی فرهنگی همراه بوده است؛ به گونه‌ای که انسجام، گستردگی و پیوستگی اجرای آن در سراسر کشور می‌تواند نوید دهنده آغاز حرکتی مؤثر در ترویج فرهنگ کتابخوانی در کشور باشد.
مشارکت کتابداران و فعالان حوزه کتاب در طرح «کتابخوان»
طرح «کتابخوان» عنوان سلسله نشست‌های صمیمانه‌ای است که با هدف به اشتراک گذاری اطلاعات کتاب‌های خوانده شده با محوریت معرفی کتاب و ترویج مطالعه، به صورت ادواری در استان‌های مختلف کشور برگزار می‌شود؛ در هریک از این نشست‌ها 12 نفر از کتابداران، اهالی رسانه و فعالان حوزه کتاب، هر کدام به میزان 10 تا 15 دقیقه، در شکلی متفاوت‌تر از قالب‌های مرسوم، به ارائه گزارشی از کتابی که مطالعه کرده‌اند، می‌پردازند. البته آیین نامه‌ای اجرایی برای برگزاری این طرح پیشبینی شده که برگزار کنندگان این نشست‌ها در سراسر کشور ملزم به تبعیت از آن هستند.
علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که ایده ابتدایی این طرح از سوی او مطرح شد، در اولین نشست این طرح اعلام کرده بود: این برنامه از دیرباز به اشکال مختلف در سراسر دنیا برگزار می‌شده و ما هیچ ادعایی درباره مدیریت این برنامه نداریم؛ نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور این حرکت را آغاز کرده و ما از هر نهاد و سازمانی که بخواهد در این مسیر حرکت کند، حمایت می‌کنیم.
ارائه طرحی منسجم برای ایجاد گفتمان کتابخوانی در کشور
محمد هادی ناصری، مدیرکل روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در گفت‌وگو با خبر نگار ایبنا، هدف از اجرای طرح «کتابخوان» را ایجاد پیوند اقشار مختلف جامعه با موضوع کتابخوانی عنوان کرد و گفت: ما به دنبال این هستیم که بتوانیم کتابخوانی را در جامعه به یک گفتمان تبدیل کنیم و برگزاری این جلسات می‌تواند به داغ شدن بازار این گفتمان کمک شایانی کند.
وی افزود: پس از برگزاری جلسات اولیه و ارزیابی آن، با بهره‌گیری از نظرات شرکت‌کنندگان، نقاط ضعف و قوت نشست‌های برگزار شده مورد بررسی قرار گرفت و پس از رسیدن به یک نمونه کامل‌تر، مفاد آن در قالب آیین‌نامه‌ای اجرایی تدوین و به تمام ادارات کل استان‌ها ارسال شد تا بتوانیم این گفتمان کتابخوانی را به سراسر کشور تعمیم دهیم.
ملاک انتخاب و عدم اعمال سلیقه در ارائه کتاب‌ها
ناصری درباره آیین نامه اجرایی طرح «کتابخوان» نیز گفت: طبیعتاً برگزاری چنین طرح گسترده‌ای در سراسر کشور، نیازمند تدوین آیین‌نامه‌ای بود تا ضمن حفظ روح و شاکله اصلی این طرح، از آسیب‌های احتمالی برگزاری آن جلوگیری شود چراکه این احتمال وجود داشت تا با هدایت نشدن این طرح و اعمال سلیقه در برگزاری هریک از این نشست‌ها در شهرهای مختلف، این طرح از مسیر اصلی خود خارج شود.
مدیرکل روابط عمومی نهاد همچنین درباره چگونگی انتخاب کتاب‌های پیشنهادی برای معرفی نیز عنوان کرد: ملاک انتخاب کتاب‌ها بر اساس اولویت زمان ثبت نام و تنوع موضوعی کتاب‌هاست. انتخاب کتاب‌ها می‌تواند از تمام حوزه‌های موجود باشد و پیشنهاد ما هم این است که کتاب‌ها از حوزه‌های پرمخاطب ارائه شوند، اما تکراری نباشند. اگر به کتاب‌هایی که تا کنون در این نشست‌ها معرفی شدند نگاه کنید، متوجه خواهید شد که در انتخاب کتاب‌ها برای معرفی، اعمال سلیقه‌ای وجود نداشته است.
مشارکت رسانه ملی و راه‌اندازی «سایت کتابخوان»
وی در ادامه از راه‌اندازی «سایت کتابخوان» در آینده‌ای نزدیک خبر داد و گفت: برای اطلاع‌رسانی مناسب از برنامه‌های در دست اجرا و برنامه‌های به اجرا درآمده و تمام اخبار مرتبط با این طرح، سایت ویژه‌ای طراحی شده که به زودی و در یکی از همین نشست‌های کتابخوان، رونمایی خواهد شد.
ناصری افزود: علاوه بر این تا کنون در طول برگزاری این طرح، شاهد همکاری و همراهی خوب رسانه‌های مختلف بودیم؛ به عنوان مثال «شبکه آموزش» از رسانه ملی، نشست‌های «کتابخوان» را در کنداکتور پخش خود قرار داده، که این حرکت، نشان از نیازسنجی مناسب مدیران این شبکه دارد.
برگزاری طرح «کتابخوان» در 7 استان و معرفی حدود 90 کتاب
به این ترتیب نخستین نشست «کتابخوان» روز 26 خرداد، با حضور چشم گیر و حمایت گسترده کتابداران، اصحاب رسانه و مردم در سالن اجتماعات کتابخانه پارک شهر تهران برگزار خواهد شد و در این نشست 14 کتاب در زمینه داستان‌های فارسی، دفاع مقدس، تاریخ، دین، ادبیات کودک، کتابداری و روانشناسی معرفی شدند. همچنین حضور علیرضا مختارپور در نخستین نشست از این سلسله نشست‌ها، نشان از اهتمام و اهمیت ویژه او به برگزاری این طرح بوده است.
دومین نشست از سلسله نشست‌های «کتابخوان» نیز چهارشنبه 10 تیرماه در تالار غدیر کتابخانه آیت‌الله خامنه‌ای استان قم برگزار شد و 12 عنوان کتاب از سوی شرکت کنندگان در این نشست معرفی شد که بیشترین آثار ارائه شده در حوزه‌هایی چون ادبیات، روان شناسی و موفقیت، دفاع مقدس و کودک و نوجوان بودند.
استان گلستان نیز میزبان سومین نشست از طرح «کتابخوان» بود که این مراسم 31 تیر با به اشتراک گذاری 12 کتاب خوانده شده، در سالن اجتماعات دانشکده فنی و حرفه‌ای «مائده» در شهر گرگان برگزار شد و خراسان شمالی نیز چهارمین برگزار کننده طرح «کتابخوان» بود که این مراسم 7 مرداد در این استان برگزار شد. در روز چهارشنبه 14 مرداد، به طور همزمان پنجمین، ششمین و هفتمین نشست کتابخوان در زنجان، کردستان و لرستان، برگزار شد.
همچنین امروز 25 مرداد، 9 استان کشور میزبان برگزاری این نشست هستند و فردا 26 مرداد، نشست «کتابخوان» ویژه اهالی رسانه برگزار خواهد شد. بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده تا پایان مرداد، 39 نشست در استان‌های مختلف برگزار خواهد شد که با احتساب معرفی 12 کتاب در هر نشست، تنها تا پایان این ماه 468 کتاب به علاقه‌مندان مطالعه معرفی خواهد شد.
استقبال و حمایت اهالی فرهنگ از اجرای طرح «کتابخوان»
اجرای این طرح واکنش اهالی فرهنگ را نیز درپی داشت؛ به طوری که چهره‌های مختلف فرهنگی با استقبال از این طرح، حمایت خود را از برگزاری سلسله نشست‌های «کتابخوان» اعلام کردند و نظرات و پیشنهادها خود را برای هرچه بهتر برگزار شدن آن ارائه دادند.
مصطفی رحماندوست، نحوه ترویج کتابخوانی در سلسله نشست‌های «کتابخوان» را موثرتر از سایر رسانه‌های جمعی عنوان کرد (اینجا) و نوش‌آفرین انصاری نیز معرفی خلاقانه کتاب در این طرح را باعث ایجاد جذابیت برای شرکت کنندگان دانست (اینجا) و رحمت الله فتاحی نیز این طرح را باعث ایجاد شور و نشاط در میان کتابداران عنوان کرد (اینجا).
همچنین جواد محقق برگزاری این نشست‌ها را باعث رشد گستره مطالعه و ارتقاء سطح توقع مخاطب از كتاب عنوان کرد (اینجا) و راضیه تجار گسترش و استمرار طرح «کتابخوان» را منجر به نزدیک شدن رابطه مردم با کتاب دانست (اینجا). بلقیس سلیمانی نیز فراگیر شدن مطالعه را نیازمند حضور جدی رسانه ها دانست (اینجا).
همچنین اسماعیل امینی، سعید بیابانکی، جعفر مهراد، اسماعیل آذر، محمود پاک نیت، علی درستکار، پیام دهکردی، ژاله صادقیان، صدرالدین شجره، محمد سلوکی و محمود بابایی نیز از دیگر چهره‌های فرهنگی هستند که با ابراز خرسندی از اجرای طرح «کتابخوان» برگزاری آن را در جهت ارتقاء فرهنگ عمومی بسیار موثر دانستند.
تمرکز بر کیفی گرایی و دوری از آمار زدگی در اجرای «کتابخوان»
همچنین محمد اللهیاری فومنی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، درباره روند برگزاری طرح «کتابخوان» و میزان استقبال از برگزاری این نشست‌ها به خبرنگار ما گفت: بر اساس برنامه‌ریزی موجود، تا کنون افزون بر 500 نشست «کتابخوان» با هدف ارتقاء فکری و توانمندی ارائه مطلب و مشاوره از سوی کتابداران، طراحی شده و فرض بر این است که همه کتابداران ما تا پایان سال بتوانند حداقل یک کتابی را که در سال جاری مطالعه کرده‌اند، در این نشست‌ها ارائه کنند.
اللهیاری با بیان اینکه تا پایان سال دست کم هرماه یک نشست در مرکز هر استان خواهیم داشت، ادامه داد: با توجه به اینکه علاوه بر مراکز استان‌ها، شهرستان‌ها هم برای برگزاری این نشست‌ها اعلام آمادگی کرده‌اند، تا کنون برای برگزاری 749 نشست تا پایان سال جاری، اعلام آمادگی شده؛ اما تلاش می‌کنیم تا این نشست‌ها دچار آمارزدگی و مسائل کمّی نشود و جنبه کیفی نشست‌ها مد نظر قرار بگیرد.
وی ادامه داد: در حال گفت‌وگو با استان‌ها هستیم تا بتوانیم تعداد نشست‌ها را کمی کاهش دهیم تا به این ترتیب بتوانیم نشست‌های کیفی‌تری برگزار کنیم و توجه بیشتری را برای ارائه کتاب‌ها با روش و متدی با کیفیت از سوی کتابداران صرف کنیم.
بر اساس آنچه تا کنون به اجرا درآمده و مورد استقبال قرار گرفته، طرح «کتابخوان» را می‌توان به عنوان الگویی مناسب برای تمام نهادها و مؤسساتی که حرکت در مسیر فرهنگ را در برنامه خود دارند، عنوان کرد؛ همچنین با توجه به استقبال و اعلام حمایت مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از برگزاری این طرح در نهادها و مؤسسات دیگر، مسیر همواری برای اقدامات فرهنگی در حوزه کتابخوانی، پیش روی این مراکز قرار گرفته و امیدواریم تا با همه‌گیر شدن چنین طرح‌هایی، اقدامات سطحی، موقت و پراکنده که اتلاف بودجه‌های فرهنگی کشور را در پی دارد متوقف شود، تا شاهد اقداماتی منسجم، مؤثر و سازنده در عرصه فرهنگ عمومی جامعه باشیم.
نظر شما