به بهانه دهمین سالروز درگذشت کریم امامی
کسی که به مکتب «سقاخانه» نام بخشید/ زندگی و آثار مترجم «گتسبی بزرگ» و «باخشم به یاد آر»
زندهیاد کریم امامی، مترجم، منتقد هنری، روزنامهنگار و کتابشناس مشهور معاصر، در 18 تیر 1384 بر اثر سرطان خون در تهران درگذشت. نخستین کتاب منتشر شده وی ترجمه نمایشنامه «با خشم به یاد آر» جان آزبرن است. عموم منتقدان نیز از ترجمه رمان «گتسبی بزرگ» فیتزجرالد به عنوان مهمترین و مشهورترین ترجمه امامی یاد میکنند.
زندگی
کریم امامی در 5 خرداد 1309 در هندوستان به دنیا آمد و در 18 تیر 1384 در تهران بر اثر بیماری سرطان خون درگذشت. وی در سال 1347، پس از چند سال کار در روزنامه کیهان به موسسه انتشارات فرانکلین رفت و در آنجا با چهرههایی چون احمد سمیعی گیلانی، حمید عنایت، ابوالحسن نجفی و عبدالله ارگانی همکار شد. در این سالها نشریهای با نام «کتاب امروز» نیز با سردبیری امامی منتشر میشد که خاص اهل کتاب بود و گفتوگوهایی جالبی نیز در هر شماره با اهالی قلم داشت.
زندهیاد امامی در اوایل دهه 60 انتشارات زمینه را تاسیس کرد. یکی از کتابهای منتشر شده در این نشر «روزهای خون، روزهای آتش: مجموعه عکسهای بهمن جلالی از وقایع انقلاب اسلامی ایران» بود.
با وجود موفقیت این کتاب اما انتشارات زمینه، به دلیل شرایط روزهای جنگ و عدم صرفه اقتصادی کار کتاب در آن دوران، شکست خورد. پس از آن امامی کتابفروشی «زمینه» را افتتاح کرد. از جمله اقدامات مهم کتابفروشی زمینه چاپ برگهای دو صفحهای بود که به صورت مختصر و مفید تازههای نشر را همراه با توضیح کوتاهی در مورد آنها، در خود داشت. این کتابفروشی تبدیل به پاتوقی برای اهالی قلم شد.
مهمترین ترجمهها
ترجمه نمایشنامه «با خشم به یاد آر» نوشته جان آزبرن نمایشنامهنویس و فیلمنامهنویس مشهور انگلیسی، نخستین کتاب منتشر شده کریم امامی بود. این کتاب در آبان 1342 در 121 صفحه در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
«تاریخچه نقاشی نوین» نوشته هربرت رید (ترجمه با همکاری همسرش، گلی امامی)، «گتسبی بزرگ» نوشته فرانسیس اسکات کی فیتزجرالد، «ایرانیان در میان انگلیسیها: صحنههایی از تاریخ مناسبات ایران و بریتانیا» نوشته دنیس رایت، «گراهام گرین» نوشته دیوید لاج، «انسان و فضام نوشته آرتور سی کلارک و «ماجراهای شرلوک هولمز: کارآگاه خصوصی» نوشته سر آرتور کانن دویل، نام شمار دیگری از مهمترین ترجمههای منتشر شده زندهیاد امامی از انگلیسی به فارسی است.
در کارنامه کاری امامی ترجمههایی از فارسی به انگلیسی، بهویژه در زمینه ترجمه شعر شاعران و داستاننویسان معاصر ایرانی، نیز وجود دارد. وی از نخستین مترجمانی است که اشعاری از سهراب سپهری و فروغ فرخزاد را به انگلیسی ترجمه و قدمی در راستای معرفی این دو شاعر اثرگذار معاصر به جهانیان برداشت. همچنین ترجمه 72 رباعی خیام به انگلیسی نیز در میان سوابق حرفهای زندهیاد امامی از اهمیت خاصی برخوردار است.
همچنین داستانهایی از غلامحسین ساعدی، صادق هدایت، بهرام صادقی و جمال میرصادقی نیز با ترجمه امامی به علاقهمندان غیرایرانی ادبیات ایران عرضه شد.
مهمترین تالیفات
«از پست و بلند ترجمه: مجموعه مقالات» و «فرهنگ کیمیا: فارسی به انگلیسی» نیز از مهمترین تالیفات منتشر شده کریم امامی است. کتاب «از پست و بلند ترجمه» شامل هفت مقاله امامی درباره مساله ترجمه بود که برای نخستین بار در بهار سال 1372 در شمارگان سه هزار و 300 نسخه، 264 صفحه و بهای 240 تومان از سوی انتشارات نیلوفر در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
«فرهنگ کیمیا» نیز یکسال پس از درگذشت زندهیاد کریم امامی (یعنی در سال 1385) از سوی انتشارات فرهنگ معاصر در دسترس مخاطبان و علاقهمندان قرار گرفت.
زندهیاد امامی همچنین در سال 1372، یعنی دو پس از درگذشت دکتر امیرحسین جهانبگلو کتاب «خرد و آزادی: یادنامه دکتر امیرحسین جهانبگلو» را به همراه عبدالحسین آذرنگ تدوین و منتشر کرد. به باور اکثر منتقدان این کتاب یکی از مناسبتترین و علمیترین یادنامههای منتشر شده درباره اندیشمندان ایرانی است.
نظر شما