به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست «آئينه‌وند و تاريخ‌نگاری زنان» با سخنرانی سيد رضا صالحي اميري (رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی)، دکتر عبدالله ناصری (عضو هیات رئیسه انجمن ایرانی تاریخ و استاد گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه الزهراء)، دکتر غلامرضا ظريفيان (استادیار تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه تهران)، دکترحسينعلی قبادی (استاد دانشکده ادبیات دانشگاه تربت مدرس)، هادی حيدری (کاریکاتوریست و داماد صادق آئینه‌وند) و كبري روشن فكر (استاد دانشکده ادبیات دانشگاه تربت مدرس) چهارشنبه 10 تیرماه از سوی انجمن زنان پژوهشگر تاريخ در ساختمان آرشيو ملي برگزار شد.
نصب تندیس استاد آئینه‌وند در تالار کتابخانه ملی
صالحی امیری در ابتدای نشست با اشاره به همایش اعتدال گفت: به یاد دارم زمانی که دکتر حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری ایران انتخاب شد، در نخستین دیداری که با زنده‌یاد آئینه‌وند داشتم از وی به عنوان نماد اعتدال درخواست کردم که در رابطه با اعتدال قلم بزند. وی در پاسخ گفت من از انتخاب دکتر روحانی خوشحال شدم و حتما درباره موضوع اعتدال مطلبی خواهم نوشت.
وی درباره حضور فعال آئینه‌وند در همایش اعتدال بیان کرد: پس از مدتی قرار شد این همایش برگزار شود به استاد کتابی درباره «اعتدال در قرآن» دادیم تا آن را داوری کند. وی که از اعضای شورای راهبردی این همایش بود، شرحی بر این کتاب نوشت که بنده از همکاران اسنادی تقاضا دارم این اسناد را که به صورت برگه‌ای است ثبت و ضبط کنند زیرا این اسناد مهم هستند.
رئیس کتابخانه ملی همچنین اظهار کرد: بنده همین جا اعلام می‌کنم که ما آمادگی داریم تالاری را در کتابخانه ملی به نام وی ثبت کنیم و به زودی نیز تندیسی از استاد را در یکی از تالارها نصب می‌کنیم تا جوانان و افرادی که به این مکان فرهنگی مراجعه می‌کنند بدانند این سرزمین دارای فرهنگ کهن و ریشه‌داری است و افراد فرهیخته‌ای مانند آئینه‌وند در اعتلای فرهنگ آن بسیار کوشیدند.
جفا به زنان به دلیل دور شدن حاکمان از سیره علوی و نبوی
پروین ترکمنی‌آذر یکی دیگر از سخنرانان این مراسم گفت: بنده در فرصت کوتاهی تعدادی از مقالات استاد آئینه‌وند را مطالعه کردم. مقالاتی مانند زن و تاریخ که زن را از ابعاد مختلف در طول تاریخ بررسی می‌کند. آنچه که در مقالات وی وجود دارد این است که زن در طول تاریخ در جوامع اسلامی به دلیل قصور حاکمان از سیره نبوی و سیره علوی نادیده انگاشته شده است.
این عضو هیات علمی و رئیس پژوهشکده تاریخ افزود: آنجا که به زن جفا و حضورش در جامعه کمرنگ و حذف شده به این علت بوده که حاکمان از سیره علوی و نبوی دور شدند و به مقام و موقعیت خود فکر کردند.
ترکمنی‌آذر همچنین اظهار کرد: آئینه‌وند فرهنگ جوامع اسلامی را متاثر از فرهنگ جامعه جاهلیت در سرزمین‌های فتح شده در صدر اسلام می‌داند. وی در بررسی تاریخ همیشه از خلقت انسان شروع می‌کند و معتقد است که اسلام نگاه تبعیض‌آمیز به افراد ندارد و همه را چه مرد و چه زن به عنوان یک انسان مسئول اعمال خود می‌داند و در این باره به سوره احزاب اشاره کرده که زن و مرد را مطیع و خداترس می‌انگارد. در این آیه زن و مرد با یک نگاه برابر مسئول اعمال خود هستند.
علم، سکولار است و از آن نمی‌توان علوم دینی استخراج کرد
ناصری نیز در ادامه این مراسم با اشاره به طرز تفکر استاد آئینه‌وند درباره علم گفت: استاد در مصاحبه‌ای که با مجله مهرنامه داشته درباره دینی شدن علوم می‌گفتند علم سکولار است و از آن نمی‌توان علوم دینی استخراج کرد اما درباره مساله تاریخ‌نگاری زنان باید به یک جمله ابوحیان توحیدی اشاره کنم. وی می‌گوید انسان خود معضل خودش است. بنده از این جمله وام می‌گیریم و می‌گویم زنان خود معضل خود هستند.
این استاد دانشگاه الزهرا تاکید کرد: برای شرح این جمله با اشاره به سخنان آئینه‌وند باید بگویم ما علوم حکومتی نداریم و اگر علم باید توسعه پیدا کند این توسعه در جامعه مدنی باید به شکل داد و ستد باشد و کرسی‌های آزاداندیشی که امروز در جامعه ما مطرح می‌شود خود یک گفتمان حکومتی مسلط است که به هیچ عنوان نمی‌توان از آن به عنوان یک پشتوانه تولید علم نام برد.
ناصری در ادامه با اشاره به تفاوت جنس و جنسیت عنوان کرد: به نظر من بین جنس و جنسیت تفاوت مفهومی وجود دارد. جنس یک اصطلاح زیستی است و جنسیت یک مفهوم جامعه‌شناسی است. اگر چه در گفتمان مسلطی که در تاریخ اسلام وجود دارد بین جنس و جنسیت تفاوتی قائل نشده است. در علم حکومتی اساسا ما به پشتوانه میراثی تاریخی زن را ارزیابی می‌کنیم.
مقاله‌های آئینه‌وند (زبان عربی) در یک کتاب تدوین شود
قیس آل قیس، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه این مراسم طی سخنانی گفت: من با استاد آئینه‌وند در مجله آفاق الحضاره الاسلامیه همکاری می‌کردم و این همکاری تا زمان فراق وی ادامه داشت. در مهرماه سال 91 رئیس پیشین پژوهشگاه دستور داد که این مجله از 800 صفحه به 100 صفحه کاهش پیدا کند و من به دلیل این تصمیم غیر کارشناسی درخواست استعفا نوشتم.
وی ادامه داد: آئینه‌وند به عنوان سردبیر این مجله استعفای بنده را نپذیرفت و دستور ناخردمندانه رئیس پژوهشگاه را نادیده گرفت و مجله‌ای را که در دنیا جا گرفته بود و به عنوان بزرگترین مجله بین‌المللی در جهان اسلام منتشر می‌شد همچنان به روال سابق اداره کرد.
وی در پایان سخنانش یادآور شد: استاد از نخستین شماره مجله تا شماره سی‌ام تعداد 30 سر مقاله کوتاه به عنوان سردبیر به زبان عربی نوشته که این مقالات کم نظیر و با محتوا درباره مشکلات کشورهای خاورمیانه، علل عقب ماندگی کشورهای اسلامی و درباره حقوق ایران در خلیج همیشه فارس است که من پیشنهاد می‌کنم مسئولان این مقاله‌ها را در یک کتاب تدوین کنند.
ادامه راه آئینه‌وند ادای حق مطلب به مورخی زبردست
فخرالسادات محتشمی نیز در این مراسم طی سخنانی عنوان کرد: موضوع آئینه‌وند و تاریخ‌نگاری زنان برای این مراسم بسیار هوشمندانه انتخاب شد. زیرا ما با سیاه پوشیدن و مرثیه‌سرایی حق مطلب را درباره این مورخ زبردست نمی‌توانستیم ادا کنیم پس تلاش کردیم با ادامه راهی که وی پایه‌گذاری کرده بود قدمی برداریم و موجب شادی روح ایشان شویم.
عضو هیات موسس انجمن زنان پژوهشگر تاریخ افزود: برای این مراسم به بیشتر استادان پیشنهاد نگارش مقاله درباره موضع تاریخ‌نگاری زنان و آئینه‌وند دادیم و مقاله‌هایی در این موضوع نوشته و جمع‌آوری شد که ما این مقاله‌ها را به انتشارات کتابخانه ملی خواهیم داد تا به صورت کتاب منتشر شود.
آئینه‌وند مرد محبت‌های بی دریغ و بخشش‌های بی‌حساب
شیدا فروغی، همسر مرحوم آئینه‌وند در ادامه این مراسم نیز درباره این مورخ تاریخ اسلام گفت: بنده توفیق داشتم که سر کلاس حدیث و نهج‌البلاغه استاد حضور پیدا کنم و از برکت این حضور سعادت همسری وی را داشته باشم. وی نمونه یک انسان مخلص و پاک بود. به هر آنچه در سر کلاس درس می‌گفت در زندگی به آن عمل می‌کرد.
وی ادامه داد: وی به توانمندی زنان در عرصه‌های مختلف مدیریتی اعتقاد داشت و در اغلب مسئولیت‌های خود زنان را در پست‌های متفاوت به کار گمارده بود. در عین حال همسری بود که همواره سالگرد ازدواجمان را به یاد داشت و از یک ماه قبل به استقبال آن می‌رفت. آئینه‌وند مرد محبت‌های بی دریغ و بخشش‌های بی‌حساب و فراوان بود.
طبق اعلام قبلی این برنامه قرار بود دکتر غلامرضا ظريفيان، استادیار تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در این مراسم حضور داشته باشد و سخنرانی کند که به دلیل حضور نیافتن وی این بخش از برنامه منتفی شد. حسینعلی قبادی نیز با وجود حضور در برنامه به علت تاخیر در شروع سخنرانی‌ها پیش از موعد مجلس را ترک کرد و سخنرانی وی نیز انجام نگرفت.
در پایان این یادمان از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی و انجمن زنان پژوهشگر تاریخ تابلویی به همسر آئینه‌وند اهدا شد.
پنجشنبه ۱۱ تیر ۱۳۹۴ - ۰۸:۳۰
نظر شما