دکتر محققی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره آسیبشناسی کتابهای طب سنتی اظهار کرد: آثار حوزه طب سنتی در دو دسته قابل بررسی هستند؛ یک دسته منابعی که اخیرا تولید شده مانند درسنامه‌های دکترای دانشگاهی طب سنتی که براساس سایر منابع تدوین شده است.
وی افزود: دسته دیگر را منابعی تشکیل می‌دهند که اخیرا از منابع قدیم ترجمه یا اقتباس شده مانند بازنویسی کتاب‌هایی که نسبت به سایر منابع طب سنتی قدیمی‌تر‌ند و کتاب وزین «خلاصه‌الحکمه» از این دسته است. همچنین مقاله «اخلاق پزشکی» نوشته دکتر سيد ضياء‌الدين تابعی به‌صورت مشترک از کتاب «خلاصه‌الحکمه» تدوین و در نشریه «اخلاق و تاریخ پزشکی» منتشر شده است. مجموعه این منابع با سبک و سیاق نگارش علمی روز، به‌عنوان منابع جدید این حوزه محسوب می‌شوند. این منابع مانند سایر کتابهای حوزه علوم پزشکی جزو منابع حوزه سلامت به حساب می‌آیند.
نگهداری 5 هزار جلد از آثار طب سنتی ایرانی - اسلامی در کتابخانه‌های معتبر جهان
محققی ادامه داد: پنج هزار جلد از هفت هزار اثر حوزه طب سنتی شامل متون مرجع و سایر کتابهای علمی در موضوعات سلامتی مربوط به تمدن اسلامی - ایرانی در کتابخانه‌های معتبر جهان نگهداری می‌شوند و امکان دسترسی به آن‌ها نیز وجود دارد. سبک و نگارش کتاب‌هایی مانند «قانون» ابن‌سینا و «الحاوی» محمد‌ابن زکریای رازی، متناسب با دوران اوج تمدن اسلامی - ایرانی و بیشتر به زبان عربی و چند عنوان محدود به زبان فارسی نوشته شده است.
«قانون» و «الحاوی» منابع تاثیرگذار در تاریخ طب جهان
عضو فرهنگستان علوم پزشکی توضیح داد: از اثر ماندگار «قانون» در دوران اخیر ترجمه‌های متعددی به زبان لاتین به چاپ رسیده که نسخه‌ای از این ترجمه از سوی دانشگاه تهران منتشر شده است. تعدادی از چاپ‌های این ترجمه در برخی از دانشگاه‌های علوم پزشکی دنیا موجود است. ترجمه فارسی این اثر ماندگار به قلم مرحوم عبدالرحمان شرفکندی صورت گرفته است.
مشاور معاون آموزشی وزارت بهداشت، با اشاره به استفاده مرحوم شرفکندی از متن اصلی در ترجمه «قانون» گفت: ترجمه‌های متعددی از «قانون» ابن‌سینا به زبان‌های مختلف از جمله لاتین، فرانسه، هند و اروپایی در طول تاریخ انجام گرفته است. اگر سه کتاب قرآن مجید، انجیل و تورات را از نظر تعداد بالای شمارگان در دنیا استثناء کنیم، پرشمارگان‌ترین کتابی که در دنیا منتشر شده، انواع ترجمه‌های کتاب «قانون» ابن‌سیناست. کتاب «الحاوی» نیز مانند قانون از جمله منابع تأثیرگذار در تاریخ طب جهان است که بیش از 500 سال در مراکز علمی دنیا به عنوان منبع درسی مطرح بوده است.
رقابت، پایه اساسی در عرصه صنعت نشر است
عضو مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی گروه طب سنتی، درباره لزوم دخالت معاونت طب سنتی وزارت بهداشت برای ممیزی کتابهای طب سنتی برای مخاطب عام اظهار کرد: در حوزه نشر مجموعه‌‌ای از مقررات وجود دارد که باید رعایت شود و از سوی دیگر رقابت، پایه اساسی در عرصه صنعت نشر است.
محققی ادامه داد: اطلاعات سلامت مردم به تدریج افزایش پیدا می‌کند و می‌توانند از بین کتابهای موجود، سره را از ناسره تشخیص دهند. همیشه معتقد بودم در حوزه نشر باید انتخاب را برعهده مخاطب عام و خاص گذاشت. اگر کتابی با هدف استفاده عموم تولید می‌شود، باید در همان سطح هم با استقبال روبه‌رو شود.
نقد آثار طب سنتی برای جلوگیری از بدآموزی
وی گفت: اگر اشتباه، بدآموزی یا شبهاتی در این نوع کتاب‌ها وجود دارد، وظیفه حوزه‌های علمی طب سنتی یا مراجع علمی این حوزه است که با نقد این آثار و اطلاع‌رسانی از بدآموزی پیشگیری کنند.
عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران افزود: اگر در شروع تألیف اثری در حوزه طب سنتی یک سد ممیزی از سوی مرجعی که وظیفه اصلی‌اش نیست یا به احتمال زیاد ساز و کاری هم برای آن پیش‌بینی نشده، گذاشته شود، با این رویکرد موافق نیستم. به‌عبارتی دیگر این جریان را با سیاق فعالیت انتشارات آزاد علمی هماهنگ نمی‌دانم.
محققی با تأکید بر لزوم نقد کتابهای طب سنتی برای مخاطب عام اظهار کرد: اگر در کتابهای این حوزه بد‌آموزی‌هایی وجود دارد، باید مورد نقد و نقادی متخصصان قرار گیرد، اما اساس در نشر کتابهای حوزه طب سنتی، کیفیت و استفاده از مؤلفه‌هایی است که کتاب از سوی مخاطب مورد پذیرش قرار گیرد.
ممیزی کتاب از سوی نهاد‌هایی مانند وزارت بهداشت صحیح نیست
مشاور معاون آموزشی وزارت بهداشت، در ادامه با مقایسه تولید کتاب در دو حوزه عمومی و دانشگاهی گفت: در محافل دانشگاهی و علمی، مشکل صحت اعتبار منابع کمتر وجود دارد چراکه دانشگاهیان هیچ موضوعی را بدون سند نمی‌پذیرند. در علوم پزشکی، رشته پزشکی مبتنی بر شواهد برای همه محافل علمی شناخته شده است و هیچ ادعایی بدون شاهد پذیرفته نمی‌شود و صاحبنظران و مخاطبان نقادان اصلی این منابع هستند.
عضو مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی گروه طب سنتی افزود: ممیزی کتاب از سوی نهاد‌هایی مانند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا حوزه‌ای از این وزارتخانه، در عمق و جزئیات و محتوا صحیح نیست، بلکه نویسندگان، ناشران و اهالی قلم باید به کمال و پختگی رسیده باشند که کتابهای مستند، وزین و صحیح و عاری از بدآموزی تدوین کنند تا به رسالت خود در عرصه نشر عمل کرده باشند.
مروری بر پرونده
نویسنده و متخصص طب سنتی، با اشاره به وضعیت آشفته نشر حوزه طب سنتی در ایران گفت: در دو بخش نشر دولتی و دانشگاهی، ممیزان آشنا با موضوع طب سنتی در کشور وجود ندارد. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار (ایبنا) با دکتر محمد دریایی را اینجـــــــــا بخوانید.
عضو گروه مؤلفان دائره‌المعارف تاریخ پزشکی اسلام و ایران در فرهنگستان علوم با تأکید بر لزوم دخالت وزارت بهداشت در فرایند تولید کتاب در حوزه طب سنتی گفت: امروزه جریان‌هایی در حوزه کتابهای طب سنتی شکل گرفته که موجب ایجاد بازار سودجویی برای برخی افراد شده است. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار (ایبنا) با دکتر یوسف بیگ‌بابا‌پور را اینجــــــــــا بخوانید.
ناشر، مترجم و مصحح کتابهای حوزه طب سنتی معتقد است: افرادی که می‌خواهند در این حوزه دست به قلم ببرند، علاوه بر آشنایی با زبان مبداء یعنی عربی، باید به زبان مقصد یعنی فارسی نیز با هدف انتقال بهتر مفاهیم این حوزه آشنایی کامل داشته باشند. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار ایبنا با دکتر احسان مقدس رااینجــــــــــا بخوانید.
انتشارات آرمان رشد، دو کتاب «دفاع از حریم طب سنتی ایرانی» و «ویژگی‌های طب اسلامی ایرانی» را به قلم محمد دریایی، متخصص حوزه طب سنتی منتشر کرد. گزارش کامل معرفی این دو کتاب جدید حوزه طب سنتی در (ایبنا) را اینجــــــــــا بخوانید.
محقق علوم طبیعی و عضو انجمن داروهای طبيعی آمريكا، بااشاره به تلاش‌های گسترده در حوزه تصحیح متون کهن طب سنتی گفت: در حوزه نشر طب سنتی به‌ویژه بعد از سال 85، شاهد یک انفجار و تحول بزرگ بوده‌ایم. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار ایبنا با دکتر امید رجبی کبود چشمه را اینجــــــــــــا بخوانید.
مصحح کتابهای «الاغراض الطبیه و المباحث العلائیه» و «ذخیره خوارزمشاهی» با اشاره به ریشه طب سنتی در فلسفه روح و بدن گفت: مصحح باید تلاش کند کهن‌ترین نسخه‌ها را در اختیار داشته باشد، در غیر این‌صورت چندین نسخه را با هم مقایسه کند تا سره از ناسره تفکیک شود. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار ایبنا با دکتر حسن تاجبخش را اینجـــــــــــا بخوانید.
مدیر انتشارات سفیر اردهال، با اشاره به وجود موضوعات بکر در حوزه نشر طب سنتی گفت: با توجه به تمایل ناشران غیر تخصصی به فعالیت در حوزه طب سنتی، به‌نظر می‌رسد نشر طب سنتی لوث شده است. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار ایبنا با حسین عابدینی را اینجــــــــــــــا بخوانید.
سه‌شنبه ۹ تیر ۱۳۹۴ - ۱۰:۳۰
نظر شما