به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «ترجمه در آثار دکتر فریدون بدرهای» عصر دیروز دوشنبه 18 خرداد با حضور فریدون بدرهای، سیدعبدالله انوار، کامران فانی، مریم معزی و با مدیریت محسن سراج در سرای اهل قلم برگزار شد.
ترجمه: تفنن و تحقیق
بدرهای در این نشست گفت: من تاکنون بیش از 80 عنوان کتاب ترجمه کردهام. باید اشاره کنم که ترجمه برای من هم تفنن و هم تحقیق بود، به همین دلیل، قبل از شروع ترجمه هر کتابی سعی میکردم که به منابع آن کتاب دسترسی پیدا کرده و تمام آنها را مطالعه کنم. دسترسی به این منابع یکی از مشکلات جدی من در راستای ترجمه بود.
وی افزود: حتی اگر ترجمه رمان و یا داستانی را شروع میکردم، در روند کار سعی میکردم داستانهایی با فضاهای مشابه را مطالعه کنم تا اینکه زبان تحقیق را خوب درک کنم. من علاقه زیادی هم به بحث فولکلور دارم و به همین دلیل هم کتابهایی را از ولادیمیر پراپ روسی با نامهای «ریخت شناسی قصههای پریان» و «ریشههای تاریخی قصههای پریان» را ترجمه کردم.
بدرهای در ادامه درباره چگونگی انتخاب کتابهایی که با قلم او ترجمه و منتشر شدهاند، گفت: همیشه سعی کردم کتابهایی را ترجمه کنم که نیاز اساسی به وجود آنها برای جامعه فارسی زبان حس میشد. یکی از کتابهای من که مهجور مانده ترجمه «مفاهیم اخلاقی ــ دینی در قرآن مجید» نوشته پروفسور توشی هیکو ایزوتسو اسلامشناس شهیر ژاپنی است. این کتاب جنبههای زبانشناسی قوی داشت و خود ایزوتسو نیز اصلا زبانشناس بود.
این مترجم پیشکسوت همچنین اضافه کرد: ایزوتسو در کتاب «مفاهیم اخلاقی ــ دینی در قرآن مجید» علم «معناشناسی» را نیز مطرح کرد و با قرآن تطبیق داد. باید اشاره کنم که من ابتدا قصد داشتم پایاننامه دکترایم در رشته زبانشناسی را در موضوع «معناشناسی» بنویسم و ارائه کنم، اما متاسفانه استادی که بتواند در این حوزه من را راهنمایی کند در دانشگاه نبود و من به ناچار تزم را با عنوان «واژگان نوشتاری کودکان دبستانی در ایران» نوشتم که این پایاننامه را بعدها وزارت فرهنگ وقت منتشر کرد و در اختیار مترجمان ایرانی کتابهای کودکان میگذاشت. بهطور کل من کتاب ایزوتسو را به دلیل تامین منبع مطالعاتی فارسی در حوزه معناشناسی ترجمه کردم.
ترجمه کتابهایی در شناخت فرقه اسماعیلیه
بدرهای در بخش دیگری از سخنرانی خود به ترجمه کتابهایش در موضوع شناخت فرقه اسماعیلیه اشاره کرد و گفت: من کتابهای بسیاری نیز درباره فرقه اسماعیلیه ترجمه کردم که در حدود 20 جلد آن نوشته فرهاد دفتری است. من ابتدا آقای دفتری را نمیشناختم، زمانی که قرار بود کتاب «تاریخ و عقاید اسماعیلیه» ایشان از سوی انتشارات کمبریج انگلستان منتشر شود، خود وی نامهای برای انتشارات علمی و فرهنگی نوشت و در آن اشاره کرد که این کتاب دارد از سوی کمبریج منتشر میشود، آیا امکان دارد که دکتر فریدون بدرهای این کتاب را ترجمه کند تا همزمان با انتشار کتاب به زبان اصلی ترجمه فارسی آن نیز منتشر شود؟
وی ادامه داد: فرهاد دفتری به درخواست من چند فصل از کتاب را برایم فرستاد و من هم با مطالعه این فصلها ترجمه آن را پذیرفتم. جناب دفتری در راستای ترجمه به ویژه در راستای در اختیار گذاشتن منابع تحقیقاش بسیار یاریگرم بود. در هر صورت کتاب ترجمه و به ناشر تحویل داده شد، اما گویا ناشر قصد انتشار آن را نداشت تا اینکه کتاب در زبان انگلیسی به دومین چاپ خود رسید در صورتی که قرار بود متن اصلی همراه با ترجمه فارسی آن همزمان منتشر شوند. در هر صورت کتاب منتشر شد و در همان نوبت نخست نیز جایزه کتاب سال را به خود اختصاص داد.
مترجم کتاب «مختصری در تاریخ اسماعیلیه: سنتهای یک جماعت مسلمان» همچنین با اشاره به این نکته که دیگر کتابی از فرهاد دفتری ترجمه نمیکند، گفت: دکتر فرهاد دفتری یکی از نوادگان آقاخان است و به مذهب اسماعیلیه توجه فراوان دارد. کتابهای جدید این محقق و نویسنده به گونهای «آقاخان نامه» هستند و دیگر بار تحقیقی و پژوهشی مناسب ندارند.
بدرهای در ترجمه بینظیر است
عبدالله انوار، مترجم، مصحح و نسخه شناس پیشکسوت نیز یکی از سخنرانان این نشست بود. وی در بخشی از سخنرانی خود با اشاره به سابقه آشناییاش با دکتر فریدون بدرهای گفت: سابقه آشنایی من با دکتر بدرهای به دوران مدیریت ایشان بر کتابخانه ملی در ماههای پرآشوب منتهی به انقلاب اسلامی ایران باز میگردد.
وی افزود: در همین ماهها بود که ترجمه آقای بدرهای از کتاب «فرقه اسماعیلیه» نوشته مارشال گودوین سیمز هاجسن نیز منتشر شد. این کتاب متنی بسیار سنگین داشت. دکتر بدرهای در ترجمههای خود بسیار دقیقاند و من همین ترجمه ایشان را با متن اصلی کتاب عین به عین مقایسه کردم و از اینجا به علم و دانش ایشان در زمینه ترجمه پی بردم.
عبدالله انوار در ادامه به ترجمههای بدرهای از کتابهای اسماعیلی اشاره کرد و گفت: من به کتابهای خود آقای دفتری اشکالات بسیار وارد میدانم که از چمله عدم توجه به نقش و شخصیت «حسن علی ذکره سلام» در نظام تفکر اسماعیلی است. من امیدوارم درباره این شخصیت تاریخی پژوهشهای مناسب منتشر شود.
بخش دوم گزارش این نشست را از اینجا بخوانید.
سهشنبه ۱۹ خرداد ۱۳۹۴ - ۱۰:۰۰
نظر شما