کبریت کتابی چیست؟
کبریت کتابی، نوعی بسته‌بندی و شکلی خاص از کبریت است که از یک مقوا تاشده تشکیل یافته است. کبریت‌های داخل جلد مقوایی، از چوب خیلی نازک بوده و نسبت به کبریت‌های قوطی شکل به‌صورت قابل توجهی پهن‌تر ولی نازک‌ترند. پس از باز کردن تای مقوا، کبریت‌ها نمایان و قابل دسترس هستند. کبریت‌ها به شکل شانه-مانند کنار هم چسبیده شده‌اند. برای استفاده از یک عدد کبریت باید آن‌را از بدنه مقوا به شکل پاره کردن، جدا کرد. اوج فعالیت کارخانه‌های سازنده کبریت کتابی دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ میلادی بود که با توسعه فندک کاهش پیدا کرد.
آشنایی با کتابهای کبریتی در 37 سال
در 37 سال گذشته (از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون) 26 عنوان کتاب با کلیدواژه کبریت در کشور منتشر شده که 11 عنوان از این آثار تالیفی و 15 کتاب نیز در قالب ترجمه منتشر شده‌اند.
«چهل‌ودو بازی با 24 چوب كبريت: برای كودكان و نوجوانان 12 تا 15 سال»
ايرج جهانشاهی - موسسه فرهنگی فاطمی، واژه - 58 صفحه - پالتويی - چاپ 1 سال 1362 - 10000 نسخه - 100 ريال.
«چهل‌ودو بازی با 24 چوب كبريت: برای كودكان و نوجوانان 12 تا 15 سال»
ايرج جهانشاهی - موسسه فرهنگی فاطمی، واژه - 60 صفحه - جيبی (شوميز) - چاپ 2 سال 1377 - 10000 نسخه - 1700 ريال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ مترجم: مهرداد مهرین - خشایار - چاپ 1 سال 1384 - 3000 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ مترجم: حسین امیری - شقایق - چاپ 1 سال 1383 - 4500 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ مترجم: محمدحسین ستاری - میامین - چاپ نخست سال 1385 - 3000 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ مترجم: شقایق دادجو؛ تصویرگر: اسدالله ایمن، علی نایینی - دادجو - چاپ 1 سال 1388 - 18000 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ مترجم: شقایق دادجو؛ تصویرگر: اسدالله ایمن، علی نایینی - دادجو - چاپ 2 سال 1390 - 20000 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ مترجم: شقایق دادجو؛ تصویرگر: اسدالله ایمن، علی نایینی - دادجو - چاپ 3 سال 1392 - 30000 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ ریحانه - چاپ 1 سال 1393 - 60000 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ بازنویسی: گلایل دادجو - چاپ اول 1393 - 80000 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ مترجم: مریم بینایی - قدیانی، کتابهای بنفشه - چاپ 1 سال 1387 - 140000 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ مترجم: مریم عزیزی؛ گرافیست: مرجان کاظمی - سایه گستر - چاپ 1 سال 1385 - 3000 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستین آندرسن؛ مترجم: مجید میرزامحمدی - نهال نویدان - چاپ اول سال 1392 -
55000 ریال.
«دخترک کبریت فروش»
هانس کریستیان اندرسن؛ مترجم: شهاب‌الدین عباسی؛ تصویرگر: ریچل ایزادورا - مهاجر - چاپ 1 سال 1391 - 35000 ریال.
«در جستجوی کبریت احمر؛ زندگی‌نامه ابن عربی»
كلود عداس؛ مترجم: فريدالدين رادمهر - نيلوفر - 533 صفحه - وزیری (جلد سخت) - چاپ 1 سال 1387 - 220000 ریال.
«سه داستان در یک کتاب: دخترک کبریت فروش، نارسیس، گوزن خودپسند»
امیررضا خسروتاج، زهرا خسروتاج؛ نقاش: تونی ولف؛ ویراستار: حمید رحیمی - گل آفتاب - چاپ 1 سال 1385 - 3000 ریال.
«قصه‌های شیرین جهان (جلدهای 10 تا 1):دخترک کبریت فروش، شنل قرمزی، جادوگر شهر از، لباس جدید پادشاه، دختر که از ماه آمد، ملکه برفی، شنگول و منگول»
هانس کریستیان اندرسن؛ مترجم: مریم بینایی - قدیانی، کتابهای بنفشه - چاپ 1 سال 1392 - 160000 ریال.
«کبریت احمر (فی شرایط المنبر)»
آیت‌الله محمدباقر بیرجندی ، به کوشش علیرضا اباذری - پیام علمدار - 968 صفحه - وزیری (جلد گالینکور) - 300000 ریال.
«کبریت احمر؛ فی شرایط المنبر»
آیت‌الله محمدباقر بیرجندی ، به کوشش علیرضا اباذری - صبح پيروزی - 970 صفحه - وزیری (جلد سخت) - چاپ 1 سال 1385 - 300000ریال.
«کبریت خیس»
عباس صفاری - مروارید - چاپ پنجم سال 1392- 23000 ریال.
«کبریت سوئدی»
آنتوان چخوف؛ مترجم: کاظم انصاری.
«کبریت کم خطر (گزیده نثر و داستان طنز امروز)»
علیرضا لبش - دفتر طنز سوره مهر - چاپ 1 سال 1394 - 2500 نسخه.
«کبریت‌های سوخته در عصر یخبندان (برگزیده شعر معاصر ایران)»
به انتخاب رضا مرتضوی
«كتاب كبريت ايران»
مهدی صادقی - رسم - 272 صفحه - وزيری (شوميز) - چاپ 1 سال 1394 - 1000 نسخه - 350000 ريال.
«مجموعه پرسش چوب‌كبريتی»
عليرضا گلستان - عليرضا گلستان - 72 صفحه - بياضی (شوميز) - چاپ 1 سال 1392 - 1000 نسخه - 25000 ريال.
«معماهای كبريتی 1»
سميه نظری؛ حيدر سياحی - بهتاپژوهش - 28 صفحه - بياضی (شوميز) - چاپ 1 سال 1392 - 2000 نسخه - 40000 ريال.
درباره «کتاب کبریت ایران»
«کتاب کبریت ایران (جلد نخست: کبریت‌های قوطی چوبی)» با نویسندگی و گردآورندگی مهدی صادقی، با شمارگان یک‌هزار نسخه در 271 صفحه، به بهای ۳۵ هزار تومان از سوی نشر رسم منتشر شده است.
این کتاب که به مناسبت یکصد و شصتمین سال ورود کبریت به ایران (۱۲۷۵ ق.) و پنجاهمین سال انتشار نخستین کتاب تاریخ کبریت ایران (۱۳۴۵ خ.) منتشر شده، شامل بخش‌هایی همچون چیستی کبریت، مادر دکتر مصدق، سیگار و کبریت، پدر کبریت ایران، کبریت کالای استراتژیک، طراحی چهره افراد شاخص، باغ وحش کبریتی و کبریت در آیینه تمبر است.
در بخشی از پیش‌گفتار کتاب می‌خوانیم: «آن‌چه در این کتاب پیش روی شماست، مروری است بر سیر تحول طراحی و تولید کبریت در ایران، از بدو ورود تا سال ۱۳۵۷. از زمانی که کبریت به عنوان یک کالای لوکس و سوغات فرنگ در میان اعیان و اشراف جای باز کرد تا زمانی که به کالای ضروری و سپس به کالای استراتژیک تبدیل شد. از آن روز تا کنون حدود ۱۶۰ سال می‌گذرد و از اختراع کبریت تا امروز حدود ۱۸۰ سال.
مرور تاریخ طراحی و تولید کبریت در ایران، ما را به این سمت می‌کشاند که کبریت یکی از نوارهای نقاله تاریخ ماست. بسیاری از جعبه‌های چوبی کبریت‌های چند دهه پیش، برای خیلی‌ها حتی آن‌هایی که اصلاً در آن زمان نبوده‌اند، خاطره شده است. امروز این کبریت‌ها خاطرات ما را می‌سازد و هر کلکسیونری که کبریت‌های قدیمی جمع‌آوری می‌کند، در واقع خاطرات گذشته را پاس داشته است. بر این باورم که کبریت برای ما ایرانی‌ها چیزی فراتر از خاطره است، کبریت، تجربه و تاریخ ماست.
نظر شما