به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) خراب شدن اوضاع مالی در روسیه بیش‌ترین فشار را روی بخش کتاب و به خصوص روی کتاب‌فروشی‌ها آورده است و صنعت کتاب در روسیه به مانند تاریخ پرفراز و نشیب این کشور شده است.
در طول 100 سال گذشته صنعت کتاب در این کشور تغییرات زیادی داشته است. قبل از انقلاب 1917 اغلب خوانندگان از طبقه اشراف زادگان بودند که بخش کوچکی از جمعیت روسیه را تشکیل می‌دادند و کتاب در انحصار آن‌ها بود.کتاب‌ها گران بودند و نسبت به نوع خوانندگانی که داشت، بسیار هدفمند منتشر می‌شد.ناشران محدود بوده و سود خوبی را بر اساس نویسندگان موفقی که کتاب‌های خوبی می‌نوشتند، کسب می‌کردند و این‌زمانی بود که ادبیات روسیه گل کرده بود و در حد کمال خود بود.
در زمان اتحاد جماهیر شوروی اوضاع کتاب دموکراتیک‌تر شد و اغلب بخش‌های این کشور به کتاب دسترسی داشتند. شبکه توزیع کتاب به خوبی ساماندهی شد و بسیار توسعه‌یافته شد تا جایی که فروش ده‌ها هزار نسخه‌ای یک کتاب را در سراسر این کشور شاهد بودیم. با این حال میزان توزیع به‌اندازه تقاضا نبود و به همین خاطر بازار سیاه کتاب نیز ایجاد شد.
این یک پارادوکس آشکار بود که علی‌رغم تعداد زیادی کتاب‌فروشی، بازار سیاه نیز رونق داشت.
پروسترویکا (اصلاحات اقتصادی) باعث شد تا کمبود کتاب رفع شده و مردم به سوی کتاب حمله‌ور شوند و برآورد شد که فروش کتاب از فروش الکل در این کشور پیشی گرفت.
اما امروز صنعت کتاب دچار رکود شده است و کنستانتین میلچین خبرنگار روس معتقد است هر سال وضعیت بدتر از سال قبل می‌شود. وی تأکید می‌کند که دلایل هدفمندی پشت سر این ماجرا قرار دارد و بحران مالی و وضعیت بد اقتصادی نیز به این موضوع دامن زده و سرعت آن را افزایش می‌دهد.
روند هشداردهنده
شاید کتاب‌فروشی‌ها خودشان یکی از عوامل اصلی بالا رفتن هزینه کتاب در روسیه باشند. واقعیت این است که قیمت اجاره فروشگاه کتاب‌فروشی هیچ فرقی با اجاره یک بوتیک یا نمایشگاه اتومبیل ندارد و اجاره‌ها به جای اینکه پایین باشد، بالاتر از حد استاندارد نیز هست.
نویسنده روسی، واسیلی والراموف دراین‌باره می‌گوید قیمت کتاب در کتاب‌فروشی‌ها 3 برابر قیمتی است که انتشارات بعضاً تعیین می‌کنند.
از سوی دیگر تعداد کتاب‌فروشی‌ها نیز در این کشور رو به کاهش گذارده است.بوریس کوپریانوف مؤسس فروشگاه زنجیره‌ای کتاب فالانستر موقعیت را فاجعه‌بار توصیف می‌کند. وی می‌گوید در مسکو بین 400 الی 500 کتاب‌فروشی وجود دارد که این رقم 11 برابر کمتر از رقم کتاب‌فروشی‌های لندن است.
وی تأکید می‌کند که کتاب پیش از آنکه کالا باشد، محصولی فرهنگی است. به گفته وی آینده کتاب‌فروشی در روسیه نگران‌کننده است و این در حالی است که بسیاری از کتاب‌فروشی‌های قدیمی کسب‌وکار خود را تعطیل کرده‌اند. وی از این بابت که جوانان دیگر کتاب نمی‌خوانند نگران است و آینده خوبی را پیش‌بینی نمی‌کند.
مدرنیته و فناوری نیز ممکن است نسل جوان را از رفتن به کتاب‌فروشی بازداشته است. ما در حال حاضر در عصر فراگوتنبرگ به سر می‌بریم و دانلود کتاب چند برابر ارزان‌تر از خرید کتاب چاپی سنتی است و این خود یکی درگیر از عواملی است که به بحران کتاب‌فروشی در روسیه دامن زده است.
نیاز به نوسازی
بوریس یسنکین مدیر Biblio-Globus یکی از بزرگ‌ترین کتاب‌فروشی‌های روسیه در حالی که بغض گلویش را گرفته معتقد است صنعت نشر و کتاب باید فناوری‌های نوین را بپذیرد و با تحولات مدرن خود را منطبق سازد. وی ایجاد مراکز چندمنظوره فرهنگی و یا حتی ادغام کتاب‌فروشی‌ها با کتابخانه‌های مدارس را به عنوان راه چاره برو رفت از بحران کنونی می‌داند. وی تأکید می‌کند که باید این مراکز در تمامی مناطق کشور توسعه یابد و نباید محدود به شهرهای بزرگ شود.
الکسی وارلاموف می‌گوید شبکه توزیع کتاب نابودشده است و همه چیز محدود به دو شهر مسکو و سن‌پترزبورگ شده است و باید با رویکردی برنامه‌ریزی‌شده در سال‌های آتی دست به گسترش ادبیات و فرهنگ کتابخوانی زد و احیای کتاب‌فروشی‌های منطقه‌ای با کمک دولت می‌تواند راه‌حل دیگری باشد که باید مدنظر قرار گیرد در غیر این صورت فرهنگ مولدی وجود نخواهد داشت.
شنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۳ - ۰۷:۱۸
نظر شما