در این روزها که نام زهرا (س) به مدینه می‌کشاندمان و آسمان احساسمان را سیاه‌پوش می‌کند، به گفت‌وگو با حجت‌الاسلام تقی حسینی نشستیم تا با جایگاه حضرت فاطمه (س) در کتاب‌های معتبر اهل سنت، آشنایی یابیم. آن چه در پی می‌خوانید، حاصل این گفت‌وگو است.
ــ لطفاً معرفی کوتاهی از کتاب «حضرت فاطمه زهرا (س) در منابع اهل تسنن» بفرمایید.
در این کتاب پنج حدیث همراه با سندی که در منابع اهل تسنن درباره حضرت زهرا (س) وجود دارد، آورده‌ام که هر پنج حدیث از حضرت محمد (ص) در منابع اهل سنت نقل شده‌اند. این پنج حدیث به ترتیب بررسی در کتاب عبارت‌اند از «حضرت فاطمه (س) برترین بانوی دو جهان»، «فاطمه پاره تن پیامبر (ص)»، «چرا به دختر پیامبر (ص) فاطمه می‌گویند؟»، «چرا به فاطمه (س) بتول می‌گویند؟» و «غضب خداوند در پی غضب حضرت فاطمه (س)».
ــ آیا سند این حدیث‌ها معتبرند؟
در خاتمه کتاب به این موضوع پرداخته‌ام و کتاب‌های اصلی اهل سنت (صحاح سته) را ذکر کرده‌ام. در آنجا گفته‌ام که از دیدگاه اهل سنت احادیثی که در این کتاب‌ها وجود دارد، صحیح‌اند و علمای اهل سنت به آنها فتوا می‌دهند.
ــ چرا این موضوع را برای نگارش کتاب انتخاب کردید؟
به دو دلیل. نخست آن که در حال حاضر نوعی نگاه تقریبی وجود دارد. خواستم که به این بحث هم نگاهی تقریبی شده باشد. برخی از مسائل که برای ما تقدس دارند، برای اهل سنت هم مقدس‌اند زیرا بین شخصیت‌هایی که شیعه و اهل سنت قبول دارند، فاصله‌ای وجود ندارد.
و اما دلیل دوم، به قول عرب‌ها «تُعرَفُ الاشیاء باضدادها» یعنی «اگر می‌خواهید کسی را بشناسید باید ضد آن را هم ببینید». در نگاه ما حضرت زهرا (س) مقدس است. هنگامی که جایگاه والای این شخصیت در منابع عده‌ای که او را یک انسان معمولی می‌پندارند، مشخص می‌شود، این مساله ارزش کار در این زمینه را بالا می‌برد.
در این کتاب از «سید قطب»، تفسیر «کشاف» و تفسیر «فی ظلال القرآن»، مطالبی را بیان کرده‌ام که با مطالعه آنها مشخص می‌شود که اهل سنت در تعداد روایات با موضوع فضایل حضرت زهرا (س) شاید از شیعه هم کمی جلوتر باشند زیرا در کتاب‌های خود احادیث را بیشتر و بالاتر از ما نقل کرده‌اند. شاید این احادیث به مردم عادی اهل سنت نرسیده باشد.
ــ بعد از انتشار کتاب بازخوردها چگونه بود؟
درباره این کتاب دو نظر وجود داشت. نخست، هنگامی‌که آن را به بعضی دوستانم نشان می‌دادم، می‌گفتند که مگر ما خودمان مطلب کم داریم که به سراغ اهل سنت رفته‌ای؟ کتاب را به آیت‌الله سید احمد خاتمی نشان دادم تا نظر خود را بیان کنند. می‌خواستم اگر ایشان اشکالی بر کتاب گرفتند، از پخش کتاب جلوگیری کنیم. آیت‌الله خاتمی بعد از مطالعه کتاب، اعلام کردند که این کتاب بهترین نگاه تقریبی به موضوع است و کار خوب و درستی انجام شده است.
هنگامی‌که این کتاب را به چندین طلبه اهل سنت در شهر گرگان هم نشان دادم، اظهار کردند که این مطالب درست است و ما نیز در دیدگاه خود این مطالب را قبول داریم و از آن اشکالی نگرفتند. همان‌طور که می‌دانید بسیاری از مردم گرگان، ترکمن‌های اهل سنت هستند، برخی از آنها هم که کتاب را خواندند آن را صحیح دانستند.
نظر دوم هم مربوط به بعضی دوستان می‌شود که بعد از خواندن ، اظهار می‌کردند که نمی‌دانستیم اهل سنت تا این اندازه به حضرت زهرا (س) توجه دارند.
ــ به نظر شما در ارتباط با حضرت زهرا (س) چه نکاتی در آثار مکتوب، مغفول مانده است؟
درباره حضرت زهرا (س) کتاب‌های خیلی زیادی نوشته‌اند اما کمتر به بعدی که موضوع کتاب بنده است، توجه کرده‌اند. بنده کتابی مستقل در این زمینه ندیده بودم. به همین دلیل این موضوع را انتخاب کردم.
ــ اگرچه درباره معصومان (ع) در طول سال کتاب‌های بسیاری نوشته می‌شود اما بسیاری از این آثار با استقبال از سوی مخاطبان روبه‌رو نمی‌شوند. به نظر شما دلیل این مساله به کجا بازمی‌گردد؟
متأسفانه در این‌باره اغلب نویسندگان و محققان به‌صورت کلیشه‌ای کار می‌کنند. برای مثال درباره «اعتکاف» کتاب‌های قطوری نوشته‌اند و معمولاً همه کتاب‌ها مخلوطی از اعتکاف و اعمال ام‌داوود هستند. نویسنده‌ای به این موضوع که پیامبر چه زمانی را اعتکاف می‌داشت، نپرداخته است. بنده در کتابی فقط اعتکاف را مورد بررسی قرار داده‌ام و آنجا آورده‌ام که اعتکاف ربطی به عمل ام‌داود ندارد. بعد از 15 روز نزدیک به سه‌هزار نسخه از این کتاب به فروش رفت. اگر کسی بخواهد چنین کاری را انجام دهد، مردم پذیرای آن هستند و کتاب را قبول می‌کنند. به اعتقاد من کتاب نباید قطور باشد. این کتاب 40 صفحه دارد و با استقبال هم روبه‌رو شد.
ــ به نظر شما در میان کتاب‌هایی که درباره حضرت زهرا (س) نوشته شده است، کدام کتاب بهتر و موثق‌تر است؟
من همه کتاب‌های نوشته‌شده درباره حضرت زهرا (س) را ندیده‌ام اما به اعتقاد بنده اگر بخواهیم نگاه تقریبی داشته باشیم و آثار را از دید اهل سنت بررسی کنیم، کتابی با عنوان «مناقب الزهراء» نوشته غلامرضا کسائی مورد توجه بنده قرار گرفت. هنگامی‌که اهل سنت این حرف‌ها را درباره حضرت زهرا (س) بیان می‌کنند، گویی بیشتر بر دل می‌نشیند.
ــ کمی هم درباره آثاری که تاکنون از شما منتشر شده است بفرمایید.
«اعتکاف» و «حضرت فاطمه زهرا (س) در منابع اهل تسنن» دو کتابی هستند که از بنده منتشر شده‌اند. کتابی هم با عنوان «الگوی مصرف از نگاه فقها» نوشته‌ام که چاپ آن به پایان رسیده است.
به تازگی هم کتابم با عنوان «مادران ائمه (ع)» توسط انتشارات «سبط اکبر» از بنده چاپ شده است که نگاهی روایی و نو به این موضوع دارد.
ــ آثار در دست انتشار چطور؟
در حال حاضر سه موضوع را آماده چاپ دارم که از نظر مادی با مشکل برخورده‌ام که اگر به امید خدا برطرف شود، آنها را به چاپ خواهم رساند. «چلچراغ واژه‌ها در نهضت کربلا» عنوان یکی از کتاب‌هاست. در این اثر روی واژه‌هایی مانند مهر، وفا، بیعت و ... تمرکز کرده‌ام.
کتاب دیگر آماده چاپم، به آیاتی که امام حسین (ع) از اولین آیه‌ای که ابتدای قیام استفاده کرده‌اند تا آیاتی که سر ایشان قرائت کرده است، اختصاص دارد. در این کتاب، تفسیر آیه و این که چرا امام حسین (ع) این آیه را قرائت فرموده‌اند، بیان کرده‌ام. اولین آیه‌ای که امام حسین (ع) در ابتدای قیام خواند، آیه «فخرج منها خائفاً یترقب» است که می‌گویند این آیه را حضرت موسی (ع) هنگام خارج شدن از مصر می‌خواند. پرسش اینجاست که چرا امام حسین (ع) به این آیه استناد کرده است؟ عده‌ای می‌گویند که امام حسین (ع) در مدینه می‌ماند. چرا به سمت کربلا آمد! یا چرا حضرت موسی (ع) در مصر نماند!
پاسخ این است که حتی اگر این دو بزرگوار در شهر خود می‌ماندند، به شهادت می‌رسیدند و تأمین جانی نداشتند. عاقل کسی است که بررسی کند حالا که قرار است کشته شوم، باید جایی بروم که اثر بیشتری داشته باشد. علت بیان این آیه‌ها را به این ترتیب آورده‌ام.
یک کتاب هم درباره رساله دارم و مسائل رساله توضیح‌المسائل را با توجه به شروط آنها نوشته‌ام. از مسائلی که یک شرط دارند تا مسائلی که 20 شرط دارند را گزینش کرده‌ام. این کتاب «چلچراغ احکام» نام دارد و آیت‌الله مکارم شیرازی آن را تأیید کرده‌اند.
نظر شما