به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست بررسی «بیمه اهل‌قلم: مشکلات و راه‌کار‌ها» عصر امروز سه‌شنبه 28 بهمن‌ماه با حضور حمیدرضا پرتو دکترای حقوق خصوصی، حمید فدایی جویباری مدرس حقوق و سید علی آل داوود در سرای اهل‌قلم برگزار شد.
 
پرتو در ابتدای این مراسم تعریفی از اصطلاح تأمین اجتماعی اهل‌قلم ارائه کرد و گفت: طبق اصل 29 قانون اساسی برخورداری از تأمین اجتماعی حق همگان است و تک‌تک افراد در کشور ایران حق را دارند که از تأمین اجتماعی برخوردار باشند. یکی از اقشاری که حق استفاده از این بیمه را دارد اهل‌قلم هستند.
 
وی ادامه داد: اصطلاح تأمین اجتماعی به دو بخش عام و خاص تفسیر می‌شود. بخش عام آن به معنای حمایت‌هایی است که دولت از اقشار مختلف جامعه می‌کند. اما بخش خاص آن به معنای حمایت‌هایی است که نهادهای خاص در قبال دریافت وجهی  آن را انجام می‌دهند. چون بیمه اهل‌قلم از انواع بیمه‌های مشارکتی است در معنای خاص تعریف می‌شود.
 
وی افزود: منظور از اهل‌قلم روزنامه‌نگاران، نویسندگان و هنرمندانی وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند. به‌هرحال مقرراتی که درباره بیمه تأمین اجتماعی اهل‌قلم وضع شده مطابق با اصل 29 قانون اساسی است.
 
پرتو در بخش دیگری از سخنانش درباره ماهیت حقوقی بیمه اهل‌قلم گفت: بیمه تأمین اجتماعی به دو نظام اجباری و اختیاری تقسیم می‌شود. نظام اجباری شامل کارگرانی است که مشمول نظام حقوق‌بگیری هستند و نظام اختیاری نیز به صاحبان حرف و مشاغل آزاد برمی‌گردد.
 
فدایی جویباری نیز در بخش دیگری از این نشست در همین باره توضیحاتی را ارائه کرد و گفت: در بیمه اجباری اراده فرد هیچ تأثیری در بیمه ندارد اما در نظام بیمه اختیاری بیمه به اختیار فرد است. هریکی از این نظام‌ها خصوصیاتی دارند. به‌طور مثال در بیمه اجباری همه کسانی که در مقابل کار خود حقوق دریافت می‌کنند باید بیمه شوند. حق بیمه در نظام اجباری ثابت است اما در نظام اختیاری، حق بیمه را فرد تعیین می‌کند.
 
به گفته وی، پرداخت حق بیمه در نظام اجباری بر عهده بیمه شده، کارفرما و دولت است اما در نظام اختیاری این‌گونه نیست. در نظام بیمه اجباری اگر کارفرما هم به تکلیف قانونی خودش درباره پرداخت حق بیمه عمل نکند سازمان تأمین اجتماعی فرد را بیمه می‌کند.
 
فدایی جویباری با اشاره به دو نوع از حمایت‌های سازمان تأمین اجتماعی اظهار کرد: نخست حمایت‌های بیمه‌ای است که به دو صورت بلندمدت و کوتاه‌مدت است. دوم نیز حمایت‌های درمانی است که شامل خدمات درمانی پایه و خدمات مکمل است.
 
این کارشناس بیمه در بخش دیگری از سخنانش ویژگی‌های نظام بیمه اجباری را تشریح کرد و گفت: در این نظام افرادی می‌توانند وارد شوند که سابقه پرداخت یک ماه حق بیمه را داشته باشند. همچنین شرط سنی 50 سال برای زنان و مردان در بدو ورود به‌نظام بیمه اختیاری وجود دارد.
 
وی درباره بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد گفت: شمول بیمه در این بخش منوط به اراده افراد و تنظیم قرارداد است. عدم پرداخت حق بیمه یا شمول نظام بیمه دیگری نسبت به بیمه شده، سبب قطع رابطه و فسخ قرارداد می‌شود. حق بیمه متغیر و قابل‌تفکیک و انتخابی است.
 
به گفته وی، حمایت‌های بیمه در این بخش منوط به قرارداد است و در این نوع بیمه حمایت‌های بیمه‌ای کوتاه‌مدت وجود ندارند. در صورت پرداخت حق سرانه درمان نیز افراد بیمه خدمات درمانی می‌شوند. امتیاز این نوع بیمه این است که افراد می‌توانند نرخ دستمزد خود را انتخاب کنند. در طرحی که وزارت ارشاد متولی آن است هیچ محدودیتی وجود ندارد.
 
فدایی جویباری در بخش دیگری از سخنانش درباره طرح جدید بیمه اهل‌قلم که از محل هدفمندی یارانه‌ها انجام می‌شود توضیح داد و افزود: کسانی می‌توانند از این بیمه استفاده کنند که از تاریخ اول آبان سال 1388 هیچ‌گونه پرداختی در حق بیمه تأمین اجتماعی نداشته باشند. برای جلوگیری از سوءاستفاده‌ها دراین‌باره وزارت ارشاد بیان کرده که از کسانی این نوع حمایت را انجام می‌دهد که هیچ سابقه‌ای در تأمین اجتماعی نداشته باشند اما سازمان تأمین اجتماعی این موضوع را قبول نکرد.
 
وی ادامه داد: اتفاق دیگری که افتاد این بود که در تاریخ 31 خرداد 1393 طرحی از سوی وزارت ارشاد صادر شد که بیمه برخی از اهل‌قلم را به عقب برگردانند و مشمولان طرح قدیم وارد طرح جدید شوند. بنابراین از تاریخ هفتم تیر 1393 کسانی را که وزارت ارشاد معرفی کرده از این طرح می‌توانند استفاده کنند. این افراد معرفی شده نباید از اول فرودین 1388 تا هفتم تیر 1390حق بیمه پرداخت کرده باشند.
 
وی افزود: در این طرح انتخاب نرخ دستمزد و شرایط آن مثل قبل است. میزان سهمی که دولت از محل هدفمندی یارانه‌ها پرداخت می‌کند نیز 10 درصد است. پرداخت این ده درصد نیز منوط به تعیین حداقل دستمزد برای بیمه شده است. البته در اینجا ممکن است نویسنده‌ای نخواهد که حداقل دستمزد را انتخاب کند، در اینجا نیز باز دولت 10 درصد حداقل دستمزد را پرداخت می‌کند و ما به تفاوت آن با حداکثر دستمزد را خود بیمه شده باید پرداخت کند.
 
به گفته فدایی جویباری، در طرح قدیم بیمه اهل‌قلم محدودیتی وجود نداشته است اما در طرح جدید با توجه به استفاده از محل هدفمندی یارانه‌ها تعداد افراد برای ورود به این نظام ده هزار و 477 نفر است که تاکنون 8 هزار نفر آن پرشده است. کسانی که از ابتدا در این طرح وجود داشتند قرارداد تا زمان تمایل آن‌ها باقی خواهد ماند. دو هزار نفر باقی‌مانده نیز از طریق معرفی‌نامه وزارت ارشاد می‌توانند مشمول این طرح قرار بگیرند.
 
وی با طرح این پرسش که حال اگر کسی واجد شرایط عنوان نویسندگی نباشد چه باید بکند؟ و اگر کسی تمایل برای این نوع بیمه نیز نداشته باشد باید چه‌کاری انجام دهد؟ گفت: در این شرایط، فرد می‌تواند تقاضای انعقاد قرارداد کند و بعد با استفاده از بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد خود را بیمه کند.
 
پرتو نیز در همین راستا اضافه کرد: کسی که نویسنده یا هنرمند است از دو طریق می‌تواند بیمه شود نخست اینکه از مجرای وزارت ارشاد به صندوق اعتباری حمایت از نویسندگان و هنرمندان معرفی شود و دوم اینکه خودش به مراکز بیمه تأمین اجتماعی مراجعه کند. نکته جالب اینجاست که تفاوت این دو ماهیانه 40 هزار تومان است و تنها فایده بیمه وزارت ارشاد این است که این 40 هزار تومان را ارشاد پرداخت می‌کند.
 
به گفته وی، در حال حاضر دولت برای بیمه قالیبافان 23 درصد پرداخت می‌کند و برای نویسندگان 10 درصد. نویسندگان می‌توانند این خواسته صنفی را داشته باشند که افزایش این میزان را از طریق نهادهایی که اهل‌قلم هستند به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد دهند.
 
فدایی جویباری در بخش پرسش و پاسخ این نشست در پاسخ به سؤالی درباره بازنشستگی بیمه اهل‌قلم گفت: تمام شرایطی که بر اساس آن‌یک کارگر می‌تواند بیمه شود برای اهل‌قلم نیز وجود دارد. تنها حمایت وزارت ارشاد این است که کمک کند تا شرایط بیمه شدن راحت‌تر باشد. درباره خبرنگاران نیز با توجه به اینکه جزو مشاغل سخت محسوب می‌‌شوند پس از 20 سال بیمه متناوب و 25 سال بیمه منفصل می‌توانند بازنشسته شوند.