گزارشی از نخستین نمایشگاه کتاب مولفمحور
نمایشگاه «باورنگاران» فرصتی برای روایت اصیل تاریخ انقلاب/ پنجاه سال با پنجاه چهره فرهنگی انقلاب
مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی به مناسبت پنجاهمین سالگرد قیام امام خمینی(ره)، نمایشگاهی از آثار مکتوب 50 مولف تأثیرگذار در جریان انقلاب اسلامی را همزمان با ایام دهه فجر، در محل یادمان حادثه انفجار هفتم تیر حزب جمهوری اسلامی برپا کرده است.
با ورود به مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی، تصویر 50 چهره شاخص فرهنگی که بر پوستر این نمایشگاه نقش بسته، نگاه ما را به خود جلب میکند. تصویری از چهرههایی که کمتر در کنار هم دیده شدهاند. این پوستر، معرف نمایشگاهی از آثار مولفانی است که در روند شکلگیری، پیروزی و استمرار انقلاب اسلامی جریانساز و موثر بودند؛ چهرههایی که طی یک نظرسنجی عمومی انتخاب شدهاند.
بهطور طبیعی گرایشهای سیاسی و نوع نگاههای مختلف درباره انقلاب، باعث میشود که تمام آثار موثر و جریانساز در مسیر انقلاب مطرح و دیده نشود، اما انگار که اینجا اتفاق دیگری درحال رخ دادن است؛ تجمعی که مقابل پوستر این نمایشگاه وجود دارد این موضوع را تأیید میکند. اشخاصی چون دکتر بهشتی، آیتالله مصباح یزدی، مهدی بازرگان، دکتر شریعتی، آیتالله منتظری، آیتالله رفسنجانی، حجتالاسلام پناهیان و رحیمپور ازغدی از جمله افراد هستند که تصویر آنها بر این پوستر نقش بسته است.
ارائه آثار این 50 چهره فرهنگی با دیدگاههایی متفاوت، جامعیتی به این نمایشگاه بخشیده که روایتی اصیل از تاریخ انقلاب اسلامی را ارائه میکند و دقیقا همین نکته مهمترین دلیل استقبال گسترده مخاطبان و مراجعه کنندگان به این نمایشگاه است. گویی آنچه در این نمایشگاه ارائه شده، راهنمایی بیطرف برای هر ذهن پرسشگر درباره انقلاب و وقایع آن، گفتهها و ناگفتههای آن است.
با توجه به حساسیتهایی که در جامعه ما در زمینه مسائل سیاسی و ایدئولوژیک و جناحی وجود دارد، انتشار پوستر نمایشگاه «باورنگاران» حساسیتهایی را بین گرایشها و جناحهای سیاسی برانگیخت، بهطوری که حجتالاسلام زائری، مدیر عامل مجموعه فرهنگی شهدای هفتم تیر در اینباره میگوید: تنها به دلیل اینکه به حسن نیت برگزار کنندگان نمایشگاه اعتماد وجود داشت، این نمایشگاه بدون مشکل خاصی برگزار شد.
اولین غرفهای که با ورود به تالار نمایشگاه توجه مخاطبان را جلب میکند، غرفه آثار امام خمینی(ره) است که در کنار غرفه آثار مقام معظم رهبری و شهید بهشتی، سه غرفه مستقل شرکت کننده در این نمایشگاه را تشکیل میدهند. بعد از این سه غرفه مستقل که در لابیهای میان این تالار قرار دارند، آثار پنجاه مولف منتخب، بر اساس حروف الفبا از جلال آل احمد تا شهید هاشمی نژاد، دورتا دور فضای این نمایشگاه را به خود اختصاص داده که با تخفیف 20 درصد به مراجعه کنندگان ارائه شده است.
اما همهمه و شور و حالی که بر سر هریک از غرفههای این نمایشگاه وجود دارد به علت تخفیف 20 درصدی کتابها نیست، بلکه به دلیل دادن حق انتخاب به مخاطبان است؛ اینکه ذهن پرسشگر جوانان و نسل جدید ما بدون ملاحظات سیاسی و نگرشهای جناحی میتواند به بازخوانی میراث مکتوب دوران انقلاب اسلامی بپردازد و دقیقا همین اعتمادسازی بوده که توانسته پای نسل جدید ما را به گفتمان انقلاب باز کند.
نکته جالب این نمایشگاه کتاب، مولف محور بودن آن است، بهطوری که غرفههای حاضر برخلاف سایر نمایشگاهها که معمولا ناشر یا موضوع محور هستند، مراجعه کنندگان را با میزهایی مواجه میکنند که تمام آثار یک مولف را کنار هم ارائه میکند. این موضوع فرصتی را فراهم میکند که تمامی آثار مولفانی مانند شهید هاشمینژاد، شهید پاک نژاد، مرحوم فخرالدین حجازی و جلالالدین فارسی که ممکن است برای نسل جدید کمتر آشنا باشند، در یک غرفه ارائه شود.
در میان غرفههای حاضر در این نمایشگاه که تصویر مولفان آنها نیز بر بالای آنها نصب شده، به چهرههایی شناخته شده و همینطور برخی چهرههای کمتر معرفی شده برمیخوریم که آثار همگی این مولفان در روند انقلاب موثر بوده است. البته فاصلهای که نسل جدید با نسل دوران انقلاب دارد، بر این معرفی نشدن و شناخت دامن زده و باعث شده تا امروز بخشی از این میراث مکتوب مورد غفلت قرار گیرد. ما همینطور نویسندگان و چهرههای فرهنگی و اندیشمندان بزرگی داشته و داریم که استمرار انقلاب اسلامی محصول آثار ایشان هم هست و گردآوری آثار این چهرهها در کنار هم و معرفی آثارشان از دیگر ویژگیهای این نمایشگاه است.
البته جمعآوری و ارائه این کتابها از ناشران مختلف کاری طاقتفرساست؛ همانطور که حجتالاسلام زائری در اینباره میگوید: برخی آثار کمیاب و نایاب از این مولفان را با همکاری خوب برخی ناشران بهصورت ریسوگراف مجددا چاپ و به نمایشگاه رساندیم.
یکی دیگر از موضوعاتی که توجه ما را جلب میکند، حضور مخاطبان از اقشار و سنین مختلف در این نمایشگاه است، بهطوری که در میان جمعیت میتوان دانشجویان، محققان و افراد عادی را از هم بازشناخت؛ البته گذری کوتاه بر آثار ارائه شده در غرفههای این نمایشگاه تنوع کتابهای ارائه شده را برای ما نمایان میکند؛ آنچنان که در حوزه ادبیات، علاقهمندان به شعر را میتوان در غرفه آثار پرویز خرسند، حمید سبزواری، علی موسوی گرما رودی و یوسفعلی میرشکاک دید.
دوستداران نقد ادبی نیز به غرفه آثار علی صفايي حائري، جلال رفیع و محمدرضا سرشار و خوانندگان رمان و سفرنامه نیز به غرفه جلال آل احمد، رضا امیرخانی و سید مرتضی آوینی مراجعه میکنند؛ همچنین مخاطبان کودک و نوجوان این نمایشگاه را میتوان در غرفه آثار محمود حکیمی و سیدمهدی شجاعی یافت.
علاقهمندان به حوزه تاریخ اسلام نیز میتوانند آثار مورد نظر خود را از غرفه چهرههایی چون مهدی بازرگان، محمدجواد باهنر، سید محمد پاک نژاد، علیرضا پناهیان، رسول جعفریان، فخرالدین حجازی، محمدجواد حجتی کرمانی، حسن رحیم پور ازغدی، شهید سید عبدالحسین دستغیب و حجت الاسلام والمسلمین علی دوانی بیابند. همچنین غرفه علی شریعتی، امام موسی صدر و سیدعبدالکریم هاشمی نژاد از دیگر غرفههای ارائه دهنده کتب تاریخ اسلام است.
این نمایشگاه برای دوستداران حوزه فلسفه اسلامی آثاری از حمید پارسانیا، عبدالله جوادی آملی، غلامعلی حدادعادل، حسن حسن زاده آملی، سیدهادی خسرو شاهی، علی اکبر صادقی رشاد، سید محمدباقر صدر، سید محمد حسین طباطبایی و محمدتقی مصباح یزدی ارائه کرده که از جمله بخشهای مورد استقبال این نمایشگاه است.
اهل مطالعه حوزه فقه و اصول نیز در غرفه مجتبی تهرانی، سید محمد حسین حسینی تهرانی، محمدرضا حکیمی، سیدهاشم رسولی محلاتی، جعفر سبحانی، سید محمود طالقانی، محمد محمدی ری شهری، ناصر مکارم شیرازی، حسینعلی منتظری و مرتضی مطهری، آثار مورد نظر خود را جستوجو میکنند.
غرفه آثار جلال الدین فارسی و علی اکبر هاشمی رفسنجانی نیز از جمله غرفههایی است که کتابهای مراجعان علاقهمند به حوزه تاریخ و سیاست را تأمین میکند و در نهایت غرفه آثار محسن قرائتی، جواد محدثی و محمد جواد حاج علی اکبری نیز آثاری در حوزه اخلاق و تعالیم اسلامی ارائه میکند.
بهطور کلی اگر برداشت جوان امروز ما از انقلاب مجموعهای از آثار و تفکرات این مولفان باشد، برگزار کنندگان این نمایشگاه گام موثری در تبیین گفتمان انقلاب در جامه امروز برداشتهاند. بدون شک استمرار این حرکت فرهنگی با ایجاد فرصت برای ارائه و کاملتر شدن این میراث مکتوب، فرصتی برای بازخوانی روایتی اصیل از تاریخ انقلاب اسلامی به دست میدهد.
نمایشگاه «باورنگاران» تا 22 بهمن در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی
واقع در تهران، میدان بهارستان، خیابان مصطفی خمینی، کوچه صیرفی پور با ارائه تخفیف 20 درصدی میزبان بازدیدکنندگان خواهد بود. همچنین نمایشگاه عکس انقلاب نیز در حاشیه این نمایشگاه برپا خواهد بود.
نظر شما