به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ادامه سلسله نشست‌های انجمن دوستی ایران و تاجیکستان، دومین نشست تخصصی نشر ایران و تاجیکستان عصر روز گدشته (8 بهمن) در محل موزه فرش تهران برگزار شد و طی آن ناشران بخش خصوصی که در حوزه روابط با تاجیکستان فعالیت داشته‌اند با ارائه تجربیات خود، ضرورت‌ها، امکانات و همچین چشم انداز آینده روابط بین نشر ایران و تاجیکستان را بررسی کردند.

موانع موجود در نشر ایران و تاجیکستان فرهنگی نیست
در ابتدای این نشست لطف‌الله ساغروانی، مدیر انتشارات هرمس درباره مشکلات و چالش‌های پیش روی ارتباط نشر ایران و تاجیکستان اظهار داشت: موانعی که پیش روی نشر ایران و تاجیکستان وجود دارد، موانع فرهنگی نیست؛ در حال حاضر بسیاری از ناشران برای انتقال کتاب‌هایشان به تاجیکستان با مشکلاتی از جمله هزینه بالای انتقال این کتاب‌ها مواجه هستند.

وی با اشاره به اشتراکات موجود در سه کشور ایران، تاجیکستان و افغانستان گفت: ما هر قدم فرهنگی در زمینه نشر در این سه کشور برداریم، به ارتقاء زبان فارسی کمک کرده‌ایم. بدین ترتیب کتاب‌های مهمی که در حوزه‌های مهم تألیف و ترجمه شده، باید در هر سه کشور منتشر شود.

مدیر انتشارات هرمس ادامه داد: تجربیات و توانایی‌های ایران در ترجمه فارسی متون فلسفی، علوم اجتماعی، زبان شناسی، ادبیات و رمان در 70 سال گذشته ثابت کرده که این موضوع می‌تواند به کشورهایی مانند افغانستان و تاجیکستان که به دلیل بی‌ثباتی سیاسی و همین‌طور کمتر بودن جمعیت تجربه زیادی در این زمینه ندارند کمک شایانی کند. چراکه انتقال این تجربیات به کشورهای دیگر فارسی زبان بیش از هر چیز به قوت زبان فارسی کمک می‌کند.

ساغروانی تأکید کرد: دولت باید در این زمینه ورود پیدا کند و تسهیلاتی در نظر بگیرد تا ناشر ایرانی و جریان‌های فرهنگی مانند همین انجمن دوستی ایران و تاجیکستان، اگر بخواهند کتابی را به خارج از کشور ببرند، این کار به راحتی انجام شود، تا زمانی که این انجمن‌ها باری را به لحاظ گسترش مسائل فرهنگی از دوش دولت برمی‌دارند، مشکلی به لحاظ اقتصادی نداشته باشند.



وی ورود دولت در این زمینه را بسیار موثر و کارساز دانست و گفت: در این مسیر موانع اداری و اجرایی وجود دارد که این‌ها را دولت به راحتی می‌تواند برطرف کند. بطوریکه دولت می‌تواند با برنامه‌ریزی مدون، به طور سالیانه نمایشگاه‌های کتاب فارسی زبان را هر سال در یکی از سه کشور ایران، تاجیکستان و افغانستان برگزار کند. این اتفاق باعث می‌شود که هر سه کشور بی واسطه از عرضه‌های فرهنگی یکدیگر مطلع شوند.

در ادامه این نشست جواد رسولی دبیر انجمن دوستی ایران و تاجیکستان و مدیر انتشارات «آهنگ قلم در مشهد» نیز در سخنانی گفت: روابط ایران و تاجیکستان را باید در تمام مراحل نشر از قبیل آفرینش محتوا، آماده‌سازی فنی، تولید فنی و توزیع و فروش گسترش دهیم، چراکه تاجیکستان در بسیاری از این مراحل تجربیاتی قوی ندارند و آموزش دادن نیروهای تاجیک یک امر ضروری است.

وی تأکید کرد: امیدواریم از طرف دولت تسهیلاتی در این زمینه درنظر گرفته شود و همین‌طور بازنگری‌هایی در قانون برای چاپ کتاب‌هایی که در تاجیکستان منتشر می‌شوند داشته باشند تا بتوانیم کتاب‌هایی را که متناسب با فرهنگ تاجیکستان است به شرط انتشار در آن کشور، در داخل چاپ کنیم.

مخاطب‌شناسی حلقه مفقوده نشر ایران و تاجیکستان
در ادامه حبیب‌الله اسماعیلی، مدیر سابق نشریه کتاب‌ ماه تاریخ و جغرافیا و از مدیران فرهنگی فعلی دانشگاه آزاد که سال‌ها در تاجیکستان به فعالیت فرهنگی مشغول بوده، با اشاره به برخی تجربه‌های شکست خورده خود در رابطه با نشر در تاجیکستان گفت: تا زمانی که تکلیف مسائل اساسی مانند نیروی انسانی، مخاطب شناسی و نیز مفاهمه بین محافل فرهنگی ایران و تاجیکستان مشخص نشود، وضعیت نشر ایران در این کشور  در بلاتکلیفی بسر خواهد برد.

وی با بیان اینکه متأسفانه ما مخاطب خودمان را در تاجیکستان نمی‌شناسیم گفت: ما رقبای قدرتمندی در عرصه نشر در تاجیکستان داریم که عمده آنها از کشورهای عربی، ترکیه و به خصوص چین هستند و باید در فعالیت‌هایی که می‌خواهیم در تاجیکستان داشته باشیم به این موارد توجه ویژه داشته باشیم.

اسماعیلی  ادامه داد: برخی تصور می‌کنند که ما در تاجیکستان با یک کویر خشک و خالی مواجه هستیم، ولی اصلا این گونه نیست و تاجیک‌ها هم تاریخ ، فرهنگ و ادبیات خاص خود را دارند. باید این ذهنیت را که تاجیک ها برادر کوچکتر ما هستند، از ذهن خودمان پاک کنیم و از بالا به آنها نگاه نکنیم.

مدیر سابق نشریه کتاب‌ ماه تاریخ و جغرافیا با انتقاد از روند اهدای کتاب مراکز فرهنگی تاجیکستان در دوره‌های قبل گفت: متاسفانه آنقدر کتاب به صورت ارزان و همچنین هدیه از ایران به تاجیکستان رفته که الان این حس در آنجا بوجود آمده که کتابی که از ایران می‌آید، حتما باید رایگان به دست ما برسد. این ذهنیت باید از سوی تاجیک‌ها تغییر کند.
 
در این نشست همچنین محمدحسن قریبی که کتابی در خصوص خط سیریلیک نوشته است در سخنانی گفت: کتاب‌هایی که در حوزه ادبیات بومی تاجیکستان از سوی نویسندگان ایرانی نوشته شده، همواره در این کشور با استقبال روبرو شده است.
.

جلب حمایت‌های بخش خصوصی و دولتی
 در حاشیه این نشست جواد رسولی دبیر انجمن دوستی ایران و تاجیکستان به خبرنگار ایبنا گفت: عمده فعالیت‌های انجمن دوستی ایران و تاجیکستان به موضوعات فرهنگی و انسان دوستانه مربوط می‌شود و علاوه بر طرح اهدای کتاب که تا کنون حدود 20 هزار جلد کتاب به کتابخانه‌های تاجیکستان اهدا کرده، یکی دیگر از موضوعاتی که مدنظر بوده، این است که صاحبنظران و فعالان عرصه نشر کتاب در ایران را که علاقه به انتشار آثاری درباره تاجیکستان یا برای تاجیکستانی‌ها داشتند دور هم جمع کند تا بتواند نتیجه این گفت‌وگوها را به ناشران یا همان بخش خصوصی و بخش دولتی واگذارکند.

رسولی با اظهار امیدواری از اینکه مجموعه این مباحث بتواند به فعال شدن بخش خصوصی کمک کند و همینطور به بخش دولتی برای غنا بخشی به موارد قانونی و آیین نامه‌ها گفت: با صحبت‌هایی که با فروغی عضو اتحادیه ناشران داشتیم، ایشان اعلام آمادگی کردند تا با تجربیاتی که از تفاهمنامه با افغانستان در این زمینه به امضاء رساندند، این موضوع را هم در روابط با تاجیکستان دنبال کنند که البته مشارکت دستگاه‌های مختلف را هم می‌طلبد.