به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست تخصصی «شیوه‌های تدوین، تألیف و کاربردهای اصطلاحنامه» پیش از ظهر دوشنبه (6 بهمن‌ماه) با سخنرانی دکتر ملوک‌السادات حسینی بهشتی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در محل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
وی در این آبین گفت: در سیستم‌های جدید تدوین اصلاحنامه، اصطلاحنامه پشتوانه پایگاه قرار می‌گیرد و به‌وسیله آن می‌توان اسناد را طبقه‌بندی و مدیریت کرد.
بهشتی افزود: با این شیوه مقالات، مجلات، منابع انسانی و پژوهش‌ها از ابتدا مرتب و ساختاربندی شده است. آنچه در این شیوه اهمیت دارد، تحلیل اطلاعات و پردازش آن است، زیرا در نهایت باعث طرح مساله می‌شود.
عضو هیات علمی ایرانداک ادامه داد: تمامی اسناد پس از ورود به ایرانداک، نمایه‌سازی می‌شود و سپس در سطح سیاستگذاری‌های دولتی کاربردی می‌شود. شرط اصلی در نمایه‌سازی، به‌کار بردن کلید واژه قابل قبول برای هر رشته است.
اهمیت تخصصی‌سازی اصطلاحنامهها
وی در ادامه با اشاره به اهمیت تخصصی‌سازی اصطلاحنامهها تصریح کرد: برای نشان دادن هر پدیده باید از برچسب واژگانی و یا برچسب نمایی استفاده کرد. آنتولوژِی در بخش داده‌پردازی تأثیر بیشتری دارد، زیرا به تعامل میان انسان و ماشین می‌پردازد. به‌طور مثال در علوم کامپیوتری، آنتولوژی ابزاری است میان شناخت انسان و شناخت کامپیوتر.
این متخصص زبانشناسی درباره مدیریت اصطلاح‌شناسی نیز افزود: واژه‌سازی، واژه‌گزینی و روزآمدسازی واژگان در بخش مدیریتی نظارت می‌شود؛ پس از تدوین اصطلاحنامه واژگان به‌طور مرتب تحت نظارت و ارزیابی قرار می‌گیرد. در ابتدا با طرح این پرسش که «چرا نباید در بخش‌های مختلف واژه سازی داشته باشیم؟» طرحی را به وزارت علوم پیشنهاد دادیم که در آن واژه سازی علوم مختلف را به بخش‌های تخصصی واگذار کردیم.
تفاوت شبکه واژگانی و اصطلاحنامه
بهشتی گفت: از طریق واژگان می‌توان میان زنجیره واژگانی، نقشه مهندسی و شبکه واژگانی از جمله شبکه واژگان فارسی روابط معنایی قبلی ایجاد کرد.
وی درباره شبکه واژگانی فارسی توضیح داد: این شبکه واژگانی فارسی در ابتدا توسط خانم دکتر شمس‌فرد، در دانشکده علوم پزشکی شهید بهشتی بنیان نهاده شد. شبکه واژگانی فارسی، به‌طور عام واژگان را دربر می‌گیرد، در صورتی‌که اصطلاحنامه به کلمات به‌صورت تخصصی در هر رشته خاص می‌پردازد.
عضو هیات علمی ایرانداک افزود: هر اصطلاحنامه در مرحله بعد تبدیل به آنتولوژی می‌شود که در وب معنایی بسیار بااهمیت و کاربردی است. در حال حاضر وب معنایی در دنیا بسیار گسترده و مهم شده است.
تاریخچه ایجاد اصطلاحنامهها در جهان
این استاد زبانشناسی در ادامه اظهار کرد: در اصطلاحنامه، تقسیم‌بندی‌ها به تقسیم‌بندی ارسطو باز می‌گردد و سپس فارابی با تقسیم‌بندی موضوعی و علمی دوباره رشته‌ها را از ابتدا تقسیم کرد. در علوم پایه، تاکسونومی از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا مشکل اصلی ما درباره اصطلاحنامهها، مبحث معادل‌یابی کلمات و واژگان لاتین است.
وی گفت: اصطلاحنامه در زبان انگلیسی دو معنا دارد؛ یک معنای آن اصطلاحنامه است که ارتباطات عام و خاص دارد، اما معنای دیگر به حالت دایره‌المعارفی و معنایی آن می‌پردازد. بسیاری از پدیده‌ها با دانش بشری هنوز به اثبات نرسیده و به همین دلیل در اصطلاحنامهها می‌توان آن را هستان‌شناسی نامید.
بهشتی در پایان یادآور شد: هستان‌شناسی در حال حاضر گسترده شده است. متاسفانه در زبانشناسی در بخش معناشناسی کمبود و کم کاری‌های زیادی داشته‌ایم، در صورتی‌که به دلیل فرهنگ زبان فارسی می‌توان به این رشته اهمیت بیشتری داد.
نشست «شیوه‌های تدوین، تألیف و کاربردهای اصطلاحنامه» پیش از ظهر دوشنبه (6 بهمن‌ماه) در اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
وی در این آبین گفت: در سیستم‌های جدید تدوین اصلاحنامه، اصطلاحنامه پشتوانه پایگاه قرار می‌گیرد و به‌وسیله آن می‌توان اسناد را طبقه‌بندی و مدیریت کرد.
بهشتی افزود: با این شیوه مقالات، مجلات، منابع انسانی و پژوهش‌ها از ابتدا مرتب و ساختاربندی شده است. آنچه در این شیوه اهمیت دارد، تحلیل اطلاعات و پردازش آن است، زیرا در نهایت باعث طرح مساله می‌شود.
عضو هیات علمی ایرانداک ادامه داد: تمامی اسناد پس از ورود به ایرانداک، نمایه‌سازی می‌شود و سپس در سطح سیاستگذاری‌های دولتی کاربردی می‌شود. شرط اصلی در نمایه‌سازی، به‌کار بردن کلید واژه قابل قبول برای هر رشته است.
اهمیت تخصصی‌سازی اصطلاحنامهها
وی در ادامه با اشاره به اهمیت تخصصی‌سازی اصطلاحنامهها تصریح کرد: برای نشان دادن هر پدیده باید از برچسب واژگانی و یا برچسب نمایی استفاده کرد. آنتولوژِی در بخش داده‌پردازی تأثیر بیشتری دارد، زیرا به تعامل میان انسان و ماشین می‌پردازد. به‌طور مثال در علوم کامپیوتری، آنتولوژی ابزاری است میان شناخت انسان و شناخت کامپیوتر.
این متخصص زبانشناسی درباره مدیریت اصطلاح‌شناسی نیز افزود: واژه‌سازی، واژه‌گزینی و روزآمدسازی واژگان در بخش مدیریتی نظارت می‌شود؛ پس از تدوین اصطلاحنامه واژگان به‌طور مرتب تحت نظارت و ارزیابی قرار می‌گیرد. در ابتدا با طرح این پرسش که «چرا نباید در بخش‌های مختلف واژه سازی داشته باشیم؟» طرحی را به وزارت علوم پیشنهاد دادیم که در آن واژه سازی علوم مختلف را به بخش‌های تخصصی واگذار کردیم.
تفاوت شبکه واژگانی و اصطلاحنامه
بهشتی گفت: از طریق واژگان می‌توان میان زنجیره واژگانی، نقشه مهندسی و شبکه واژگانی از جمله شبکه واژگان فارسی روابط معنایی قبلی ایجاد کرد.
وی درباره شبکه واژگانی فارسی توضیح داد: این شبکه واژگانی فارسی در ابتدا توسط خانم دکتر شمس‌فرد، در دانشکده علوم پزشکی شهید بهشتی بنیان نهاده شد. شبکه واژگانی فارسی، به‌طور عام واژگان را دربر می‌گیرد، در صورتی‌که اصطلاحنامه به کلمات به‌صورت تخصصی در هر رشته خاص می‌پردازد.
عضو هیات علمی ایرانداک افزود: هر اصطلاحنامه در مرحله بعد تبدیل به آنتولوژی می‌شود که در وب معنایی بسیار بااهمیت و کاربردی است. در حال حاضر وب معنایی در دنیا بسیار گسترده و مهم شده است.
تاریخچه ایجاد اصطلاحنامهها در جهان
این استاد زبانشناسی در ادامه اظهار کرد: در اصطلاحنامه، تقسیم‌بندی‌ها به تقسیم‌بندی ارسطو باز می‌گردد و سپس فارابی با تقسیم‌بندی موضوعی و علمی دوباره رشته‌ها را از ابتدا تقسیم کرد. در علوم پایه، تاکسونومی از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا مشکل اصلی ما درباره اصطلاحنامهها، مبحث معادل‌یابی کلمات و واژگان لاتین است.
وی گفت: اصطلاحنامه در زبان انگلیسی دو معنا دارد؛ یک معنای آن اصطلاحنامه است که ارتباطات عام و خاص دارد، اما معنای دیگر به حالت دایره‌المعارفی و معنایی آن می‌پردازد. بسیاری از پدیده‌ها با دانش بشری هنوز به اثبات نرسیده و به همین دلیل در اصطلاحنامهها می‌توان آن را هستان‌شناسی نامید.
بهشتی در پایان یادآور شد: هستان‌شناسی در حال حاضر گسترده شده است. متاسفانه در زبانشناسی در بخش معناشناسی کمبود و کم کاری‌های زیادی داشته‌ایم، در صورتی‌که به دلیل فرهنگ زبان فارسی می‌توان به این رشته اهمیت بیشتری داد.
نشست «شیوه‌های تدوین، تألیف و کاربردهای اصطلاحنامه» پیش از ظهر دوشنبه (6 بهمن‌ماه) در اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
نظر شما