خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)ـ کتاب «نقش بصیرت یاران ائمه در تداوم شیعه با رویکرد رسانه‌ای»، به قلم حسین مهدوی پارسا به تبیین مفهوم بصیرت دینی و بررسی عناصر بصیرت در میان یاران امامان (ع) می‌پردازد. شیوه بدیع این کتاب در سوژه‌شناسی بصیرت، جذاب و قابل تامل است. این کتاب در شمارگان ۵۸۰ نسخه به قیمت ۷۵۰۰۰ ریال توسط مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما به چاپ رسیده است.
آن‌چه در زیر می‌آید، خلاصه‌ای از فصل ششم این کتاب درباره شخصیت عباس بن علی(ع) است:
ویژگی‌هایی از قبیل خداشناسی، رهبرشناسی، دشمن‌شناسی و وظیفه‌شناسی، قدرت تشخیصی فوق العاده در انسان ایجاد می‌کند که آن را «بصیرت» می‌نامند. بر این اساس حتما و لزوما، عباس (ع) بصیرترین و آگاه‌ترین یار امام حسین(ع) به شمار می‌رود. بلکه ایشان نمونه‌ای کامل در میان تمامیِ یاران ائمه (ع) در طول تاریخ محسوب می‌شود.
ابوالفضل (ع) دارای جلالت قدر و شانی رفیع نزد امام حسین(ع) بوده است. علاقه توصیف‌ناشدنیِ امام حسین(ع) از میان سخنان آن حضرت به وضوح قابل درک است. سیدالشهدا(ع) در بحبوحه روز عاشورا، بارها با الفاظی مانند «فدایت شوم»، «محبوبِ دلم»، «برادر عزیزم» و الفاظی از این دست محبت خود به عباس(ع) را ابراز کرده است.
این جایگاه عظیم در میان سخنان ائمه‌ی بعد از امام حسین(ع) نیز دیده می‌شود. چنان‌که امام صادق(ع) ایشان را «عبد صالح مطیع خداوند» معرفی می‌کند. البته در میان تمام این روایات، عبارات معروف حضرت سجاد(ع) تا ابد در وصف عباس(ع) می‌درخشد: «خداوند عمویم عباس(ع) را بیامرزد که به راستی فداکاری کرد و خود را فدا ساخت و دستانش قطع شد. خداوند نیز هم‌چون جعفر طیار دو بال به او ارزانی داشت تا با آن‌ها در بهشت به پرواز درآید. عباس، نزد پروردگار، جایگاهی دارد که همه شهیدان در قیامت بر او غبطه می‌خورند».
جایگاه ویژه حضرت عباس(ع) مبتنی بر سه ویژگی اساسی است: دانش و بینش، ایمان و بصیرت، ولایتمداری.
درباره دانایی و بینش آن جناب، نقل‌ها و متواترات تاریخی بسیاری وجود دارد. تا آن‌جا که ایشان را از دانشمندترین فرزندان ائمه( ع) دانسته‌اند. تربیت در نزد امیرالمومنین(ع) و برادرانی هم‌چون امام حسن و حسین(ع) از او شخصیتی اندیشمند، عالم به زوایای دین، و آگاه از اوضاع زمانه ساخت.
اما ایمان ابوالفضل(ع) از مهم‌ترین ویژگی‌های آن حضرت و مایه‌ی فضیلت او بر سایر اصحاب است. این ایمان که برخاسته از بینشی عمیق در معرفت الهی است، در روایات ائمه مورد اشاره قرار گرفته است. امام صادق(ع) در سخنان خود پیرامون عباس(ع)، بارها بر ویژگی‌های بصیرت در دین، ایمان استوار، سربلندی در امتحان الهی، بلندیِ مقام و جایگاه عظیم ایشان تاکید می‌کند.
امام صادق(ع) پیرامون ایمان ابوالفضل(ع) فرموده است: «عموی بزرگوارمان بسیار ایمان داشت و به غیر خدا توجه نداشت. ایمان محکمی در عمق وجود او نفوذ كرده و سراسر وجودش را فراگرفته بود. در راه باورهای راستینش ثابت قدم بود. به همراه اباعبدالله(ع) جهاد کرد و به جانانه‌ترین آزمون‌ها مبتلا شد و سرفراز بیرون آمد.» این سخنان حیرت‌آور، ایمانی بی‌نظیر را برای جناب عباس(ع) توصیف می‌کند.
اما ولایتمداری آن حضرت آشکارترین ویژگی ایشان است. در طول مدت عمر خود که ولایت سه امام معصوم را سپری کرده است، هیچ‌گونه گفتار یا کرداری که شبهه تخطی از امام عصر را ایجاد کند، از او سر نزده است. این مطلب در زیارت‌نامه آن جناب هم به صراحت ذکر شده است. هم‌چنان که در کربلا تابع امام حسین (ع) بود، در زمان امیرالمومنین و امام مجتبی(ع) نیز جز تبعیت محض از او سر نزد. ویژگی «تسلیم و تبعیت» آن‌چنان در ایشان بارز است که در تحلیل شخصیت و زندگانی جناب عباس بن علی بیش از هر چیزی خودنمایی می‌کند.
عباس(ع) بر اساس بصیرت نافذ خود و اصول ولایتمداری معصومان(ع)، برای حمایت از دین حق و دفاع از حوزه ولایت به میدان نبرد شتافت و جان خود را در راه اطاعت از امام معصوم فدا کرد. جایگاه عظیمی که امروز تمام شیعیان برای ایشان قائل هستند برگرفته از این فداکاری و اطاعت مطلق است.
آن‌چه در زیر می‌آید، خلاصه‌ای از فصل ششم این کتاب درباره شخصیت عباس بن علی(ع) است:
ویژگی‌هایی از قبیل خداشناسی، رهبرشناسی، دشمن‌شناسی و وظیفه‌شناسی، قدرت تشخیصی فوق العاده در انسان ایجاد می‌کند که آن را «بصیرت» می‌نامند. بر این اساس حتما و لزوما، عباس (ع) بصیرترین و آگاه‌ترین یار امام حسین(ع) به شمار می‌رود. بلکه ایشان نمونه‌ای کامل در میان تمامیِ یاران ائمه (ع) در طول تاریخ محسوب می‌شود.
ابوالفضل (ع) دارای جلالت قدر و شانی رفیع نزد امام حسین(ع) بوده است. علاقه توصیف‌ناشدنیِ امام حسین(ع) از میان سخنان آن حضرت به وضوح قابل درک است. سیدالشهدا(ع) در بحبوحه روز عاشورا، بارها با الفاظی مانند «فدایت شوم»، «محبوبِ دلم»، «برادر عزیزم» و الفاظی از این دست محبت خود به عباس(ع) را ابراز کرده است.
این جایگاه عظیم در میان سخنان ائمه‌ی بعد از امام حسین(ع) نیز دیده می‌شود. چنان‌که امام صادق(ع) ایشان را «عبد صالح مطیع خداوند» معرفی می‌کند. البته در میان تمام این روایات، عبارات معروف حضرت سجاد(ع) تا ابد در وصف عباس(ع) می‌درخشد: «خداوند عمویم عباس(ع) را بیامرزد که به راستی فداکاری کرد و خود را فدا ساخت و دستانش قطع شد. خداوند نیز هم‌چون جعفر طیار دو بال به او ارزانی داشت تا با آن‌ها در بهشت به پرواز درآید. عباس، نزد پروردگار، جایگاهی دارد که همه شهیدان در قیامت بر او غبطه می‌خورند».
جایگاه ویژه حضرت عباس(ع) مبتنی بر سه ویژگی اساسی است: دانش و بینش، ایمان و بصیرت، ولایتمداری.
درباره دانایی و بینش آن جناب، نقل‌ها و متواترات تاریخی بسیاری وجود دارد. تا آن‌جا که ایشان را از دانشمندترین فرزندان ائمه( ع) دانسته‌اند. تربیت در نزد امیرالمومنین(ع) و برادرانی هم‌چون امام حسن و حسین(ع) از او شخصیتی اندیشمند، عالم به زوایای دین، و آگاه از اوضاع زمانه ساخت.
اما ایمان ابوالفضل(ع) از مهم‌ترین ویژگی‌های آن حضرت و مایه‌ی فضیلت او بر سایر اصحاب است. این ایمان که برخاسته از بینشی عمیق در معرفت الهی است، در روایات ائمه مورد اشاره قرار گرفته است. امام صادق(ع) در سخنان خود پیرامون عباس(ع)، بارها بر ویژگی‌های بصیرت در دین، ایمان استوار، سربلندی در امتحان الهی، بلندیِ مقام و جایگاه عظیم ایشان تاکید می‌کند.
امام صادق(ع) پیرامون ایمان ابوالفضل(ع) فرموده است: «عموی بزرگوارمان بسیار ایمان داشت و به غیر خدا توجه نداشت. ایمان محکمی در عمق وجود او نفوذ كرده و سراسر وجودش را فراگرفته بود. در راه باورهای راستینش ثابت قدم بود. به همراه اباعبدالله(ع) جهاد کرد و به جانانه‌ترین آزمون‌ها مبتلا شد و سرفراز بیرون آمد.» این سخنان حیرت‌آور، ایمانی بی‌نظیر را برای جناب عباس(ع) توصیف می‌کند.
اما ولایتمداری آن حضرت آشکارترین ویژگی ایشان است. در طول مدت عمر خود که ولایت سه امام معصوم را سپری کرده است، هیچ‌گونه گفتار یا کرداری که شبهه تخطی از امام عصر را ایجاد کند، از او سر نزده است. این مطلب در زیارت‌نامه آن جناب هم به صراحت ذکر شده است. هم‌چنان که در کربلا تابع امام حسین (ع) بود، در زمان امیرالمومنین و امام مجتبی(ع) نیز جز تبعیت محض از او سر نزد. ویژگی «تسلیم و تبعیت» آن‌چنان در ایشان بارز است که در تحلیل شخصیت و زندگانی جناب عباس بن علی بیش از هر چیزی خودنمایی می‌کند.
عباس(ع) بر اساس بصیرت نافذ خود و اصول ولایتمداری معصومان(ع)، برای حمایت از دین حق و دفاع از حوزه ولایت به میدان نبرد شتافت و جان خود را در راه اطاعت از امام معصوم فدا کرد. جایگاه عظیمی که امروز تمام شیعیان برای ایشان قائل هستند برگرفته از این فداکاری و اطاعت مطلق است.
نظر شما