حجت‌‌الاسلام محمد رکعی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره تازه‌ترین آثاری که درباره نهضت عاشورا خوانده است، گفت: بر حسب حوزه کاری ما در پژوهشگاه که مبتنی بر تحقیق و پژوهش است اخیراً کتابی با عنوان «مجموعه سخنان امام حسین (ع)» را مطالعه کردم که کوششی از سوی پژوهشگران پژوهشکده باقرالعلوم بود. 

وی ادامه داد: کتاب دیگری نیز با عنوان «انسان 250 ساله» خواندم که از سخنان مقام معظم رهبری درباره تاریخ اسلام گردآوری شده است. در این اثر ایشان تاریخ اسلام را مانند یک انسان 250 ساله ترسیم کرده‌اند که مراحلی مانند تولد، تکامل و ... دارد. هر برهه تاریخی اسلام با این نگاه شرح داده شده و به واقعه عاشورا نیز پرداخته شده است. نگاه مولف در این اثر به وقایع تاریخی جالب و قابل تامل است.

وی در پاسخ به این سوال که جای چه رویکردها و نگرش‌هایی در تالیف کتاب‌های عاشورایی خالی است، گفت: در واقعه کربلا دو جبهه حسینیان و یزیدیان وجود دارند. کمتر اثری وجود دارد که شاخصه‌های این دو جبهه را از این نظر که چرا در این گروه‌ها قرار گرفتند، استخراج کرده باشد. در واقع کمتر اثری هست که این مساله را از دیدگاه روانشناسی و جامعه‌شناسی بررسی كرده باشد. سوال دیگر این است که از نظر اجتماعی و جامعه‌شناسی چه اتفاقی برای یک جامعه می‌افتد که در 50 سال بعد از رحلت رسول خدا این گونه افول می‌کند و به نقطه‌ای می‌رسد که فرزند پیامبر را می‌کشد. 

حجت‌الاسلام رکعی تاکید کرد: نکته دیگر این است که در چنین جامعه‌ای افرادی وجود دارند که بر خلاف جریان آب شنا می‌کنند و پيرو تفکر بقیه نيستند و مسیرشان را جدا می‌سازند.

به گفته وی، البته در انقلاب‌ها این گونه رفتارها وجود دارد. به دلیل هیمنه‌ای که دستگاه حاکم ایجاد می‌کند جریانی مخالف انقلاب ایجاد می‌شود و عده‌ای نیز از آن تبعیت می‌کنند. عده‌ای نیز در آن میان سکوت می‌کنند و به نوعی به انقلاب کمک می‌رسانند. در واقع بررسی زمینه‌های روانشناسی، فکری و جامعه‌شناسی واقعه عاشورا مهم است. 

وی در پاسخ به این سوال که چه ارزیابی کمی و کیفی از عاشورانگاری دارید، گفت: تاکنون به لحاظ کمی کتاب‌های زیادی نوشته شده اما به لحاظ کیفی متاسفانه کار چندانی انجام نشده است.

و افزود: باید بر اساس مبانی علمی به بررسی تاریخ اسلام بپردازيم و کارکردي مبتنی بر نیازهای امروزی جامعه برای آن تعریف کنیم. 

این پژوهشگر افزود: تاکنون‌ کارهای ما بیشتر به منظور آگاهی دادن و با هدف ترویج و تبلیغ این مفاهیم بوده است در حالی که می‌توان از تاریخ برای شکل دادن تفکر امروزی استفاده کرد. علوم انسانی را باید از این منظر دید و از تاریخ برای تقویت آن استفاده کرد.