خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- زهرا حقانی: کتابسازی پدیدهای نامیمون و زیانبار است که بر جریانهای کلی فرهنگی و حتی علمی یک ملت اثر منفی دارد. کتابسازان بدون توجه به منطق علمی هر حوزه و بدون پشتوانه علمی و تخصصی در زمینههایی که انجام میگیرد، با حرکت خود در مسیر تولید علم اختلال ایجاد میکنند.
در جریان پیگیری موضوع «کتابسازی در حوزه علم» 20 مصاحبهشونده اعم از مدرس دانشگاه، کارشناس و مدیران حوزه کتاب و نشر دانشگاهی، بر موارد مختلفی از مصادیق کتابسازی تاکید کردند که از آنجمله میتوان به انتشار کتاب برای ارتقاء سطح علمی مدرسان دانشگاه، نگاه اقتصادی به مقوله نشر، انتشار گردآوری به نام اثر تالیفی و منطق استثمار مناسبات (کتابهایی که دانشجویان تدوین میکنند و به نام استاد منتشر میشود) اشاره کرد.
در بیان دلایل بروز پدیده کتابسازی نیز این کارشناسان بر فاصله نخبگان از دنیای تالیف، بیضابطه عمل کردن در تولید کتاب، نیاز کاذب جامعه، کسب سود، بیتوجهی به اقتصاد تالیف، قانون ارتقاء سطح علمی مدرسان دانشگاه، فقدان سنجههای علمی برای جداسازی کتابها از کتابنماها، کمرنگ بودن اعتبار نقد و منتقد کتاب علمی در ساختار وزارت علوم و نبود سازوکار قانونی برای برخورد با پدیده کتابسازی، اشتراک نظر داشتند.
در زمینه پیشگیری و راههای درمان این پدیده نیز نظرات مختلفی از سوی 20 مصاحبهشونده ارائه شد که از آنجمله میتوان به توسعه و رواج نقد کتاب، بهکارگیری نرمافزارهای مشابهتیاب، تشویق و معرفی نویسندگان و ناشران اخلاقمدار و معرفی آثار باکیفیت و شاخص علمی، اطلاعرسانی درست و دقیق از وضعیت کتاب ایران، نظارت نهادهایی همچون وزارت علوم و وزارت ارشاد بر تولید منابع دانشگاهی و علمی و تدوین سازوکار قانونی برای ممیزی آثار علمی، اشاره کرد.
نجفعلی میرزایی، مدیر عامل موسسه خانه کتاب، معتقد است که نباید پدیده کتابسازی را ساده و دستکم بگیریم. به گفته وی اگر فراتر از حوزه تولید دانش و آسیبهای فراوانی که بر اثر این پدیده به خود میبیند، به حوزه فرهنگ و تربیت عمومی جامعه و مناسبات آن با این پدیده خطرناک بپردازیم، مجموعه عظیمی از تبعات ناگوار کتابسازی و زردنویسی بر عرصه فرهنگ و تربیت جامعه و تخریب نسلهای مختلف باید مورد بررسی قرار گیرد.
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) بعد از دریافت دیدگاههای 20 کارشناس، در چهار جمعبندی نظرات متنوع را ارزیابی کرد. جدول زیر بر ارائه جملات کلیدی 20 مصاحبهشونده در ارتباط با موضوع «کتابسازی در حوزه علم» تمرکز دارد.
ردیف | عنوان و سمت مصاحبهشونده | جمله کلیدی |
1 | ایرج اللهدادی، مدیرکل خدمات پژوهشی و انتشارات دانشگاه تهران | کتابسازی با گوشهنشینی مولف نخبه آغاز میشود/ لینک |
2 | محمدرضا حمیدیزاده، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی | کتابهای کپسولی فقط به درد نمره گرفتن میخوردند/ لینک |
3 | سیدمحمدتقی روحانی رانکوهی، دانشیار دانشکده برق و مهندسی دانشگاه شهید بهشتی | کتابسازی یعنی تولید خزف جای لعل / لینک |
4 | سیروس علیدوستی، رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) | نمیتوان با تک مشاهدهها وجود کتابسازی را اثبات کرد/ لینک |
5 | ابوالقاسم عیسی مراد، مديركل امور تربيتی و مشاوره وزارت آموزش و پرورش | بیتقوایی اصلیترین دلیل بروز کتابسازی در کشور است/ لینک |
6 | حسین داودآبادی، عضو هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی | رونویسی پدیده نوظهور دهه 90 است/ لینک |
7 | آذرتاش آذرنوش، عضو هیات علمی دانشگاه تهران | افرادی داد میزنند ما برای شما کتاب مینویسیم!/ لینک |
8 | مجیدرضا زروئی، مدیرمسئول انتشارات فدک ایساتیس | کتابسازی ریشه در تصمیمگیریهای سطحی دارد/ لینک |
9 | غلامرضا جمشیدنژاد اول، پژوهشگر تاریخ علم | کتابسازی، نویسنده را از فضای نوشتن جدا میکند/ لینک |
10 | سیدمهدی نوریان، مدرس دانشگاه اصفهان | ذهن مخاطب به جنس تقلبی عادت کرده/ لینک |
11 | حسین خنیفر، مدرس پردیس فارابی دانشگاه تهران | 5/6 میلیارد تومان کتاب دانشگاهی آماده خمیر شدن است/ لینک |
12 | حسین ارزانی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران | اکثر مدرسان دانشگاه با رتبه استادیاری، کتابسازی میکنند/ لینک |
13 | محمد عشقی، دانشیار دانشگاه شهید بهشتی | بگوییم کتابدزدی نگوییم کتابسازی/ لینک |
14 | محمد دریایی، مولف و کارشناس حوزه طب سنتی | کتاب سازها مشکل خودشیفتگی، خودبینی و نیاز به مطرح شدن دارند/ لینک |
15 | مهدیزارع، دانشیار پژوهشگاه زلزله | کتابسازی نتیجه نگاه بازاری به حوزه نشر است/ لینک |
16 | نجفعلی میرزایی، مدیرعامل موسسه خانه کتاب | «نقد» عرصه را بر کتابسازی تنگ میکند/ لینک |
17 | رسام مشرفی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی | مسیر نظارت در حوزه نشر منحرف شده است/ لینک |
18 | علی خاکی، استادیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی | برگزاری همایش «کتاب پاک» برای تشویق مولفان حقیقی/ لینک |
19 | علی سلاجقه، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاستهای علمی کشور | تا ریشه به جا است، درد درمان نشود/ لینک |
20 | سیدمحمود حدادی، پژوهشگر برتر دانشگاه شهید بهشتی | پدیده کتابسازی را نمیتوان از بین برد/ لینک |
نظر شما