دکتر آزاده حیدری از متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اظهار كرد: در هر سازمانی ممکن است مشکلاتی در بخش‌های مختلف وجود داشته باشد که پیدا کردن و فهرست این مشکلات که کتابخانه‌ها همواره با آن دست به گریبان هستند کار مشکلی نیست، بلکه مهم رسیدگی به این مشکلات و برداشتن گام‌هایی براي برطرف کردن آن است.

حیدری در تشریح یکی از مهم‌ترین مشکلات کتابداری در کشور گفت: از مواردی که می‌تواند مانع بروز بسیاری از مشکلات در کتابخانه‌ها شود، بحث آموزش کتابداران است. مدیران و مسئولان کتابخانه‌ها باید بطور جدی توجه خود را به بحث آموزش کتابداران در کتابخانه‌ها معطوف کنند و جریانی از یادگیری در مراکز خود ایجاد کنند که هر کتابدار بخواهد با علاقه خود را در این جریان قرار دهد.

وی افزود: مسلماً افزایش دانش و مهارت کارکنان و کتابداران منجر به افزایش انگیزه، خلاقیت و رضایت شغلی می شود که نتیجه آن ارائه خدمات اطلاعاتی دقیق تر و رضایت مندی بیشتر مراجعان به کتابخانه خواهد بود.

این کتابدار باسابقه کتابخانه مجلس در تشریح لزوم اجرایی شدن این آموزش‌ها گفت: در حال حاضر شاهد فعالیت دو گروه از کتابداران هستیم که برخی دارای تحصیلات کتابداری و برخی فاقد این تخصص هستند؛ اما این موضوع باعث نمی‌شود که فارغ‌التحصیلان کتابداری نیاز به آموزش نداشته باشند، چرا که دانش این حرفه به سرعت درحال پیشرفت است، بطوریکه فارغ‌التحصیلان قدیمی این رشته با بسیاری از مباحث کتابداری مدرن از جمله ساختارکتابخانه‌های دیجیتال، فهرست نویسی منابع الکترونیکی، اف. آر. بی. آر، وب معنایی، روش های جدید حفاظت و نگهداری منابع و غیره، آشنایی ندارند.

وی با اشاره به نبود آمادگی علمی کتابخانه‌ها برای روزآمد شدن، ادامه داد: فارغ از بحث زیرساخت‌ها و به رغم همه پیشرفت‌هایی که این اواخر در کتابخانه‌ها صورت گرفته، کتابداران و کتابخانه‌های ما چقدر خود را آماده همگام شدن با پیشرفت‌های جهانی می‌دانند؟ در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته، کارهای یدی و فیزیکی به کامپیوترها و نرم‌افزارهای مختلف واگذار شده و کتابداران همزمان با نظارت و مدیریت کتابخانه ها به جنبه پژوهشی و تحلیلی کار خود توجه دارند و به منظور جذب مخاطبان و جلب رضایت آنها برنامه ریزی و فعالیت می کنند.

حیدری با ذکر مثالی گفت: کتابخانه‌ ای را تصور کنید که کارکنان آن فارغ التحصیل رشته کتابدار نیستند، برنامه‌ای برای آموزش این کارکنان نداشته باشند، مدیر آن کتابخانه کتابدار نباشد و مشاوری باتجربه و تخصص کتابداری هم نداشته باشد. وجود هریک از این عوامل در یک کتابخانه منجر به بروز مشکلات خاص خود خواهد شد که رفته رفته مجموع این مشکلات باعث پایین آمدن تعداد مراجعان می شود. کتابخانه ها و کتابداران باید آماده به خدمت مراجعان باشند.

این کتابدار باسابقه در ادامه مدیران و مسئولان کتابخانه‌ها را خطاب قرار داد و تصریح کرد: با سرلوحه قرار دادن «آموزش» در کتابخانه‌ها، باید از آموزش کتابداران، کارکنان و حتی آموزش کاربران عبور کرد و به اعزام نیرو به بزرگترین و مجهزترین کتابخانه‌های دنیا، و به آموزش‌ در سطح بین‌المللی اندیشید.

وی افزود: برخی کتابخانه‌ها کمی بودجه را مانع از اعزام کتابداران توانا و باانگیزه عنوان می‌کنند و حتی آن را اتلاف هزینه می‌دانند؛ در حالی‌که مدیران متفکر می‌توانند با دریافت اطلاعات و الگوبرداری از کتابخانه‌های بین‌المللی، خدمات و فعالیتشان را از رقبا متمایز کنند.

 پایگاه‌های اطلاعاتی و دسترسی به مقالات روز
آرزو حیدری در ادامه این گفت‌وگو به یکی از خدمات بسیار مورد درخواست محققان در کتابخانه‌ها اشاره کرد و گفت: استفاده از مقالات به روز پایگاه‌های اطلاعاتی علاقه مندان زیادی دارد، اما دسترسی به این مقالات بسیار محدود است و متاسفانه بیشتر کتابخانه‌ها این هزینه را تقبل نمی‌کنند، چراکه هزینه خرید و دسترسی این پایگاه‌ها هزینه بالایی است. اما اگر مدیری طالب پیشرفت باشد با خرید و ارائه این مقالات می‌تواند با جذب مخاطب بیشتر و پیشی گرفتن از رقبایش این هزینه را تبدیل به ارزش افزوده کند.

وی در پایان گفت و گو عنوان کرد: در اقدامی بزرگ و مهم، کتابخانه‌های بزرگ کشور منابع دیجیتال خود را با عنوان کنسرسیوم محتوای ملی به اشتراک گذاشته اند. کتابخانه‌های بزرگ می‌توانند با همین گونه مشارکت جمعی با اختصاص بخشی از بودجه خود دسترسی به این پایگاه‌های اطلاعاتی و مقالات روز را ایجاد و دسترسی محققان و پژوهشگران را به جدیدترین یافته های علمی فراهم کنند.

* در این باره بخوانید:
(1) شکراللهی: مشکل کتابداری در کشور کمبود «کتابدار عاشق» است (اینجا)
(2) مدیر کتابخانه ملک: کتابداری امانت کتاب نیست، مهارت اطلاع‌رسانی و علم دانش‌شناسی است(اینجا)
(3) مسئول بخش دیجیتال‌سازی کتابخانه مجلس: کمبود منابع مالی از موانع اصلی دیجیتال‌سازی کتابخانه‌هاست(اینجا)
(4) هما افراسیابی: برخی کتابدارها وظایف اصلی خود را فراموش کرده‌اند/ لزوم تشکیل بانک اطلاعاتی کتابداران (اینجا)
(5) سرپرست معاونت اسناد ملی کتابخانه ملی: کم‌دانشی استاد و دانشجو جدی‌ترین آسیب کتابداری‌ است/ضرورت بازنگری در اعتبار سنجی استادان رشته کتابداری(اینجا)
(6)ابهری: مدیریت کتابخانه‌ها به‌صورت سمت‌های سیاسی درآمده است/ رجبی: پیشینه و رویکرد بیشتر مدیران کتابخانه‌ها فرهنگی است(اینجا)
(7) نوش‌آفرین انصاری: مدیران بیشتر کتابخانه‌ها، تصوری از اهداف و چشم‌اندازهای این حرفه ندارند/ اکثر کتابداران خانم هستند، اغلب مدیران آقا!(اینجا)
(8) سید علی آل داوود: کتابدارن غیر حرفه‌ای چالش عمده کتابخانه‌ها هستند (اینجا)