خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- کتابسازی در دوران معاصر روز به روز در حال افزایش است؛ پدیده‌ای که به صورت تاسف‌باری در پایان‌نامه‌های دانشجویی نیز رسوخ غیرقابل انکاری یافته است آن‌چنان که برای این کتابسازی علمی در هر حوزه، بنگاه‌هایی به طور رسمی دایر می‌شود که با مجوز رسمی فعالیت می‌کنند. علیرضا کمری، پژوهشگر تاریخ معاصر این نقیصه را که در دانش رسمی و در پایان‌نامه‌های دانشجویان تاریخ نیز مشهود است زنگ خطری برای فروش رسمی دانش از سوی دستفروشان در خیابان‌ها می‌داند.
آقای کمری به نظر شما اعتبار موجودیت یک کتاب و سهم واقعی نویسنده از یک اثر با چه معیاری شناخته می‌شود؟
با این معیار که اثر (کتاب) در محتوا و موضوع حاوی سخن و اندیشه‌ای جدید و جدی باشد و اهل نظر بر اهمیت و اعتبار اثر صحه بگذارند و آن را اهتمام و اقدامی در راه اعتلای اندیشه و دانش تلقی کنند.
چه عواملی موجب گسترش روند کتابسازی شده است؟
کتاب یک کالای فرهنگی است. همان‌گونه که در تولید، خرید، فروش هر کالایی کیفیت‌ها و قیمت‌های متفاوت وجود دارد، هر نوع کالایی (ولو بَدلی و تقلبی) در بازار، تولیدکننده، توزیع‌کننده و مصرف‌کننده دارد؛ این قاعده کم و بیش در مورد کتاب هم صِدق می‌کند. شاید ارزان‌خواهی، آسان‌طلبی و تنوع سلیقه‌ها، تفاوت سطح دانش، نوع مطالعه و رجوع به کتاب از سوی طیف وسیعی از مردم (که خواننده و خواهنده کتاب‌های علمی و اصیل نیستند) در ایجاد روند کتابسازی مؤثر باشد. نقش ناشران کاسب‌کار را هم در تولید این گونه کتاب‌ها باید درنظر گرفت و کسانی که به عنوان نویسنده به نان و آبی از این راه می‌رسند.
آیا باید نهادی متولی مهار و کنترل کتابسازی شود؟ راهکار شما برای کاهش این پدیده چیست؟
اگر دانش و علم راستین به تمامی مجال عرضه و نشر پیدا کند و مردم و مخاطبان با آثار راستین و اصیل آشنا شوند کارهای بَدلی و فریبکارانه اندک اندک کنار می‌رود اما این امر مستلزم امکان حضور عقل و علم در مناسبات و معادلات موجود است. در فضای غالب خطابه‌های احساسی و اخبار گونه‌گونِ وقت پر کُنِ بی‌مبنا، دانش منزوی است.
کتابسازی از دیدگاه شما بیشتر از سوی نویسندگان دانشگاهی رواج دارد یا غیر دانشگاهی؟
این بلیّه فراگیر است اما بدیهی است کتابسازی کسانی که با عنوان دانشگاهی شهرت و اعتباری دارند آثار مخرّب‌تری به بار می‌آورد. اگر نهاد دانشگاه و افراد دانشگاهی از حرمت و اعتبار علم صیانت و حفاظت نکنند از دیگران چه توقع می‌توان داشت. دردانگیز و تأسف‌بار است وقتی شما با فاصله‌ای چندمتری از دانشگاه مشاهده می‌کنید عَلنا بازار پایان‌نامه‌نویسی، رساله‌نویسی دانشگاهی و پذیرش سفارش برای مقالات ISA را تبلیغ و صدایی به اعتراض از جایی و کسی برنمی‌خیزد که چرا و چگونه دانش به کالایی بَدَل شده است که دستفروشان پیاده‌روها آن را فریاد می‌کنند.
درباره علیرضا کمری:
علیرضا کمری، پانزدهم خرداد 1339 در همدان به دنیا آمد و تحصیلات مقدماتی را در همان دیار به پایان برد. در سال 1357 وارد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران شد و پس از مدتی تحصیلات خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی همين دانشگاه پی‌گرفت. کمری برای نوشتن کتاب «نامه‌های فهیمه» در جشنواره ربع قرن کتاب دفاع مقدس رتبه ممتاز را کسب کرد و در هفدهمین دوره تجلیل از خادمان نشر، از سوی موسسه خانه کتاب به عنوان پژوهشگر برتر انتخاب شد.
«حرمان هور»، «جبهه‌ای نو در فرهنگ‌شناسی ایران (سی مقاله در نقد وبررسی فرهنگ جبهه)»، «درآمدی بر خاطره‌نویسی و خاطره‌نگاشته‌ها در گستره ادب و مقاومت و فرهنگ جبهه»، «بازیابی یک واقعه»، «نام‌آورد»، «گزاره چهل حدیث امام خمینی(ره)»، «حکم می‌کنم! (نگاهی به اخلاق و رفتار رضاشاه)»، «نگارگر تاریخ (گزیده تاریخ بیهقی)» و «تاریخ‌نگری و تاریخ نگاری جنگ ایران و عراق» عناوین برخی کتاب‌های وی را تشکیل می‌د‌هند.
* در این باره بخوانید:
رضا مرادی غیاث‌آبادی: تمایلات فاشیستی و آریاگرایی در کتابسازی‌های تاریخ باستان مشهود است
شروین وکیلی: کتابسازی‌های تاریخ باستان بخشی از شارلاتانیسمِ دوران ماست
عسکر بهرامی: پژوهش صورت گیرد کتابسازی رنگ می‌بازد/ هزار باده ناخورده در رگ تاک است
داریوش احمدی: بیشترین شمار کتابسازی‌ها به تاریخ ایران باستان اختصاص دارد
کلثوم غضنفری: بزرگنمایی یا تخریب شخصیت‌های تاریخ باستانی ایران به کتابسازی منجر می‌شود
اصغر محمودآبادی: تاریخ محل داستان‌سرایی و کتابسازی نیست/ اغلب نویسندگان غربی از منابع تاریخی نادرست سیراب می‌شوند
محمدتقی ایمان‌پور: اعمال دیدگاه‌های سیاسی از دلایل کتابسازی و تاریخ‌نگاری غیر علمی است
محمود جعفری‌دهقی: «کتابسازی» نوعی بیماری فرهنگی است/ بزرگنمایی پادشاهان باستان مختص به ایران نیست
بهمن نامورمطلق: نقد، نقش مهمی در پالایش کتاب دارد/ آمیخته شدن مطالعات اسطوره‌ای با کتابسازی
مهرداد ملک‌زاده: بازار کتاب تاریخ باستان جولانگاه کتابسازها شده است/ کتابسازهای نسل جدید مثل میکروب‌ها خود را ارتقا داده‌اند!
ناصر صدقی: کتابسازی در تاریخ میانه ایران نیز رواج داشت/ نفرینی که گذشتگان برای انتحال آثارشان می‌کردند
علی عادلفر: هیچ دوره تاریخی مصون از کتابسازی نیست/ آتش سردی که به فرهنگ حمله‌ور می‌شود
بنفشه حجازی: سرقت محتوا بیشتر از کتابسازی ما را تهدید می‌کند/ 30 سال کتابسازی کرده‌ام!
سید صادق سجادی: دانشگاه‌ها از بزرگترین مقصران کتابسازی هستند/ کتابسازها و اشتباهات تاریخی
کتابسازی؛ ظاهری گول‌زنک و باطنی معیوب/ یادداشت مهرداد ملک‌زاده
اکبر ایرانی: نقد جدی، موثرترین راهکار کنترل کتابسازی است/ در دولت نهم و دهم کتابسازی گسترش یافت
محمود دلفانی: «نبود روش‌شناسی» در تاریخ‌نگاری ریشه کتابسازی است/ اندیشه‌سوزی با کتابسازی
قاسم تبریزی: نویسندگان بازاری جاعلان تاریخند/ جعل خاطرات خاندان پهلوی از مصادیق فعل حرام است
شنبه ۳۱ مرداد ۱۳۹۴ - ۰۹:۳۰
نظر شما