خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- حسین هاجری، معاونت پژوهشی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت) عامل اصلی آمار بالای تولید کتاب از سوی ناشران منابع کمک‌آموزشی را رقابت برای جذب مخاطب بیان می‌کند. به عقیده وی «ناشران کمک‌آموزشی برای ارایه مدلی جدید از منابع به مخاطبان پرجمعیت خود، در حال رقابت شدیدی هستند، بنابراین به‌طور طبیعی شاهد افزایش تعداد عنوان و به تبع آن شمارگان این کتاب‌ها هستیم.»
وی هدف اصلی تولید منابع کمک‌آموزشی را «آسان‌سازی» می‌داند. هاجری، کتاب‌های دانشگاهی را به معنای واقعی، آموزشی معرفی می‌کند.
عضو انجمن نقد ادبی ایران، برای معرفی، از شاخصهای دیگری نیز کمک می‌گیرد تا بین دو منبع دانشگاهی و کمک‌آموزشی تمایز قایل شود. به اعتقاد وی، بخشی از ماموریت منابع کمک‌آموزشی، افزایش مهارت تست‌زنی داوطلب دانشگاه است، در حالی‌که کتاب دانشگاهی بر جنبه افزایش دانش مخاطب تمرکز دارد.
محتوای آموزشی منابع کمک تحصیلی نیازمند نقد است
مظفر شریفی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، یکی دیگر از افرادی است که بر جنبه آموزشی بودن منابع کمک‌آموزشی تاکید دارد اما این فعال حوزه نشر فرآیند تولید محتوای آموزشی منابع کمک تحصیلی را نیازمند «نقد» می‌داند.
وی معتقد است که کسب سود و منفعت برای ناشران کمک آموزشی یک اولویت است. نخستین نقد وی به عملکرد ناشران کمک‌آموزشی نیز بر همین اساس شکل گرفته است. شریفی، نگاه صرف به کسب سود را موجب انحراف کل فرایند آموزشی و تنزل اهداف علمی ناشران منابع کمک‌آموزشی می‌داند.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری پژوهشی وزارت علوم، وضعیت موجود را وضعیتی میانه دانسته و اشاره می‌کند: «نمی‌توان گفت وضع موجود صددرصد با موازین آموزشی و علمی هم راستا‌ست یا به‌طور کامل اهداف مالی را دنبال نمی‌کند. به‌نظر می‌رسد یک وضع میانه بر اهداف انتشار آثار کمک‌آموزشی وجود دارد.»
ناشران غیرتخصصی مجالی برای تبلیغات باسابقه نگذاشته‌اند
حسین کفاشیان، مدیرمسئول موسسه انتشارات پردازش، از فعالان نشر کمک‌آموزشی، سابقه فعالیت ناشر در این حوزه را معیار تشخیص کیفیت می‌داند. وی معتقد است: «با توجه به رشد روزافزون ناشران این حوزه به‌ویژه ورود ناشران غیرتخصصی با بودجه‌‌‌های قابل توجه، مجالی برای تبلیغات ناشران باسابقه نیست. وضعیتی که موجب سردرگمی و بازار آشفته حوزه نشر شده است.»
مدیرمسئول نشر پردازش، نظارت ارگان‌های دولتی را در افزایش کیفیت منابع کمک‌آموزشی بااهمیت می‌داند. کفاشیان، تصمیم چند سال گذشته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر تالیف کتاب به قلم دانشآموختگان مقطع دکترا را مهم می‌داند ولی می‌گوید « این موضوعی است که در حد حرف باقی ماند.»
نگاه مردم مانند دوربین مداربسته است
به اعتقاد احمد هژبر، مدیر موسسه فرهنگی و انتشاراتی پوران پژوهش، مردم در خط مقدم سنجش کیفیت منابع کمک‌آموزشی قرار دارند. وی وضعیت بررسی کتاب‌های دانشگاهی را به فضای اجتماعی تشبیه کرده و معتقد است: «نگاه مردم مانند دوربین مداربسته است. همان‌طور که افراد در اجتماع از رفتار‌های غیراخلاقی دوری می‌کنند، ناشران نیز با وجود نظارت مردمی، استاندارد‌های نشر کتاب را رعایت خواهند کرد.»
این فعال حوزه نشر، تبلیغات رسانه‌ای را معیار کاملی برای معرفی آثار با کیفیت کمک‌آموزشی نمی‌داند. اطلاعات میدانی و اشتراک تجربیات مخاطبان در انتخاب منبع معتبر از نظر هژبر اصلی‌ترین روش مخاطبان آثار کمک‌آموزشی است.
ناشران کمک‌آموزشی معجزه‌گر نیستند
سهیل وطن‌دوست، مدیر موسسه آموزش عالی سنجش تکمیلی، در گفتوگو با خبرنگار (ایبنا) نگاه ناشران کمک آموزشی را به دو دسته «آموزشی» و «بینشی» تقسیم می‌کند. وی معتقد است که مخاطبان منابع کمک‌آموزشی و آمادگی آزمون تحصیلات تکمیلی نیز دو دسته هستند: «یک دسته دانشآموختگان دانشگاه‌های معتبر‌ند که در طول تحصیل دسترسی آسان‌تری به منابع مهم داشته‌اند و دسته دوم افرادی هستند که سال‌ها از فضای تحصیل دور بوده و بعد از مدتی تصمیم به ادامه تحصیل گرفته‌اند. دسته نخست به خدمات آموزش مهارت تست‌زنی و دسته دوم علاوه بر مهارت تست‌زنی، به خدمات آموزشی نیز نیاز دارند.»
وی ناشران کمک آموزشی را معجزه‌گر نمی‌داند و به مخاطبان و داوطلبان دانشگاه توصیه می‌کند: «برای انتخاب موسسه آموزش عالی نباید به تبلیغات رسانه‌ای اکتفا کند. موسسات در تبلیغات به آمار‌های قبولی خود تاکید دارند اما آمار قبولی ملاک موفقیت این موسسات نیست. داوطلب باید براساس نیاز، به خرید منابع کمک‌آموزشی و ثبت‌نام در موسسات آموزش عالی اقدام کند.»
فاصله نجومی ناشران کمک‌آموزشی با ناشران دانشگاهی
مسعود پایدار، مدیر نشر کتاب دانشگاهی نیز ضمن تایید اثربخشی منابع کمک‌آموزشی برای مخاطبان، اشکال اصلی را در عملکرد برخی موسسات آموزش عالی می‌داند که مشتریانشان را مجبور به خرید منابع تولید خود می‌کنند.
این ناشر دانشگاهی، برای ناشر منابع کمک‌آموزشی یک مسئولیت علمی تعریف کرد، مسئولیتی که شامل «ویرایش»، «نمونه‌خوانی» و «بررسی متن» است. وی معتقد است: «ناشر کمک‌آموزشی از لحاظ علمی، ساختاری و مباحث ویرایشی با ناشران دانشگاهی فاصله نجومی دارند.»
گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با حسین هاجری را اینجـــــــــا بخوانید.
گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با مظفر شریفی را اینجـــــــــا بخوانید.
گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با حسین کفاشیان را اینجـــــــــا بخوانید.
گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با احمد هژبر را اینجـــــــــا بخوانید.
گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با سهیل وطن‌دوست را اینجـــــــــا بخوانید.
گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با مسعود پایدار را اینجـــــــــا بخوانید.
سه‌شنبه ۱۴ مرداد ۱۳۹۳ - ۰۸:۵۹
نظر شما