خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) سید ابوالحسن مختاباد - بخشی از تجربه‌های ما در کتابخوانی محصول نگاهی است که سایر کشورها به این مقوله دارند. به گمان نگارنده کشورهای غربی و به ویژه آمریکا(به دلیل فضا و امکانات گسترده‌ای که در آن هست) نگاهی متفاوت‌تر از کشورهایی چون ما به کتابخانه وکتابخوانی دارند.
پیش‌فرض و هدف اصلی آن‌هایی که درکار ساختن و ارایه خدمات کتابخانه‌ای در آمریکا هستند بر این مبنا استوار است که هر نوع امکانات و موقعیتی را باید فراهم کرد تا فرد بیشتر در کتابخانه باقی بماند. به همین دلیل است که مبلمان و چینش کتابخانه به گونه‌ای است که فرد مطالعه کننده مجبور نیست تمام مدت حضور در کتابخانه را تنها در صندلی خود بنشیند.
البته در هر طبقه‌ای از این کتابخانه تفاوت‌ها فراوان است. به این معنا که در برخی طبقات کسی اجازه بلند صحبت کردن را ندارد، اما در بعضی طبقات فرد می‌تواند به راحتی مباحثه و با همکلاسی یا همصحبت خود بحث کند.
در طبقه‌ای دیگر مبل‌هایی قرار داده شده است که فردی اگر خسته شد بتواند روی مبل‌ها به راحتی لم بدهد و به شیوه‌ای دیگر مطالعه کند. حتی برخی مبل‌ها به گونه‌ای طراحی شده است که فرد می‌تواند روی آن دراز بکشد و چرتی مختصر بزند و کسی هم معترضش نشود.
اینترنت پرسرعت که قابلیت دیدن فیلم هم در‌آن هست به رایگان در اختیار همه قرار می‌گیرد و تنها فردی که به اینترنت وصل می‌شود باید یک توافق‌نامه‌ای را که روی لب‌تاپ یا آی‌پد و ... ظاهر می‌شود قبول کند تا در سریع‌ترین وضعیت ممکن به اینترنت وصل شود.
در کتابخانه‌های دانشگاهی امکان پرینت هم فراهم است و در هر طبقه چندین دستگاه پرینتر قرار دارد که فرد می‌تواند از آن به راحتی استفاده کند. همچنان‌که قفسه‌های کتاب هم در دسترس همه افراد است و می‌توانند خودشان به داخل قفسه‌ها و ردیف‌ها بروند و کتاب انتخاب کنند یا همان جا بنشینند و بخوانند.
ورود و استفاده از فضای کتابخانه آزاد است. یعنی کسی از کسی کارت عضویت تقاضا نخواهد کرد و هر فردی از هر رنگ و نژادی می‌تواند به کتابخانه برود و از امکانات آن استفاده کند اما اگر بخواهد از امکانات کتابخانه در خارج از کتابخانه استفاده کند(مثل امانت گرفتن کتاب) باید عضو باشد و عضویت در آن هم نیازی به حق عضویت ندارد( حداقل در شهر ساکرامنتو کالیفرنیا که نگارنده به کتابخانه‌های آن سرکشی کرده است)و تنها مدارک شناسایی کفایت می‌کند و بس.
طیف خواندن هم گسترده است. یعنی مطالعه را تنها در کتابخوانی از نوع سنتی آن خلاصه نکرده‌اند، بلکه فیلم دیدن و موسیقی‌گوش‌کردن هم در زمره امکاناتی است که در کتابخانه در اختیار مراجعان قرار می‌گیرد. به گمانم تشخیص درستی هم هست ، چون این گونه‌های فرهنگی و هنری نیز بر بصیرت و دانش آدمیان نسبت به دنیایی که زندگی می‌کند، تاثیر گذاشته و خرد و دانش او را افزایش می دهد. چه زمان‌هایی است که دیدن یک فیلم ده‌ها برابر یک کتاب بر آدمی تاثیر می‌گذارد و روحیه‌اش را دگرگون می‌کند، همچنان که شنیدن یک موسیقی نیز چنین وضعیتی را سبب خواهد شد.
در کتابخانه‌های دانشگاهی وضعیت مناسب‌تر است و امکانات زیادتر، به ویژه کتابخانه‌هایی که دانشگاه‌های‌آن دولتی هستند.
تصاویر پیوست از یکی از همین کتابخانه‌های دانشگاهی گرفته شده است. این کتابخانه در 5 طبقه(یک طبقه زیر زمین) که مساحت کل آن شاید بیش از سه هکتار باشد در وسط دانشگاه بنا شده است. کتابخانه دانشگاه ساکرامنتو یا سک استیت(Sacramento State University)سالن‌هایی بسیار بزرگ دارد و امکانات فراوانی که شاید در آینده درباره هر بخش آن بتوان یک یادداشت نوشت.
پیش‌فرض و هدف اصلی آن‌هایی که درکار ساختن و ارایه خدمات کتابخانه‌ای در آمریکا هستند بر این مبنا استوار است که هر نوع امکانات و موقعیتی را باید فراهم کرد تا فرد بیشتر در کتابخانه باقی بماند. به همین دلیل است که مبلمان و چینش کتابخانه به گونه‌ای است که فرد مطالعه کننده مجبور نیست تمام مدت حضور در کتابخانه را تنها در صندلی خود بنشیند.
البته در هر طبقه‌ای از این کتابخانه تفاوت‌ها فراوان است. به این معنا که در برخی طبقات کسی اجازه بلند صحبت کردن را ندارد، اما در بعضی طبقات فرد می‌تواند به راحتی مباحثه و با همکلاسی یا همصحبت خود بحث کند.
در طبقه‌ای دیگر مبل‌هایی قرار داده شده است که فردی اگر خسته شد بتواند روی مبل‌ها به راحتی لم بدهد و به شیوه‌ای دیگر مطالعه کند. حتی برخی مبل‌ها به گونه‌ای طراحی شده است که فرد می‌تواند روی آن دراز بکشد و چرتی مختصر بزند و کسی هم معترضش نشود.
اینترنت پرسرعت که قابلیت دیدن فیلم هم در‌آن هست به رایگان در اختیار همه قرار می‌گیرد و تنها فردی که به اینترنت وصل می‌شود باید یک توافق‌نامه‌ای را که روی لب‌تاپ یا آی‌پد و ... ظاهر می‌شود قبول کند تا در سریع‌ترین وضعیت ممکن به اینترنت وصل شود.
در کتابخانه‌های دانشگاهی امکان پرینت هم فراهم است و در هر طبقه چندین دستگاه پرینتر قرار دارد که فرد می‌تواند از آن به راحتی استفاده کند. همچنان‌که قفسه‌های کتاب هم در دسترس همه افراد است و می‌توانند خودشان به داخل قفسه‌ها و ردیف‌ها بروند و کتاب انتخاب کنند یا همان جا بنشینند و بخوانند.
ورود و استفاده از فضای کتابخانه آزاد است. یعنی کسی از کسی کارت عضویت تقاضا نخواهد کرد و هر فردی از هر رنگ و نژادی می‌تواند به کتابخانه برود و از امکانات آن استفاده کند اما اگر بخواهد از امکانات کتابخانه در خارج از کتابخانه استفاده کند(مثل امانت گرفتن کتاب) باید عضو باشد و عضویت در آن هم نیازی به حق عضویت ندارد( حداقل در شهر ساکرامنتو کالیفرنیا که نگارنده به کتابخانه‌های آن سرکشی کرده است)و تنها مدارک شناسایی کفایت می‌کند و بس.
طیف خواندن هم گسترده است. یعنی مطالعه را تنها در کتابخوانی از نوع سنتی آن خلاصه نکرده‌اند، بلکه فیلم دیدن و موسیقی‌گوش‌کردن هم در زمره امکاناتی است که در کتابخانه در اختیار مراجعان قرار می‌گیرد. به گمانم تشخیص درستی هم هست ، چون این گونه‌های فرهنگی و هنری نیز بر بصیرت و دانش آدمیان نسبت به دنیایی که زندگی می‌کند، تاثیر گذاشته و خرد و دانش او را افزایش می دهد. چه زمان‌هایی است که دیدن یک فیلم ده‌ها برابر یک کتاب بر آدمی تاثیر می‌گذارد و روحیه‌اش را دگرگون می‌کند، همچنان که شنیدن یک موسیقی نیز چنین وضعیتی را سبب خواهد شد.
در کتابخانه‌های دانشگاهی وضعیت مناسب‌تر است و امکانات زیادتر، به ویژه کتابخانه‌هایی که دانشگاه‌های‌آن دولتی هستند.
تصاویر پیوست از یکی از همین کتابخانه‌های دانشگاهی گرفته شده است. این کتابخانه در 5 طبقه(یک طبقه زیر زمین) که مساحت کل آن شاید بیش از سه هکتار باشد در وسط دانشگاه بنا شده است. کتابخانه دانشگاه ساکرامنتو یا سک استیت(Sacramento State University)سالن‌هایی بسیار بزرگ دارد و امکانات فراوانی که شاید در آینده درباره هر بخش آن بتوان یک یادداشت نوشت.
نظر شما