«بزرگترین عیب ما بیانصافی است. بیانصافی دردآور درباره دیگران» دکتر غلامحسین صدیقی، پدر جامعهشناسی ایران این جمله را تداعی کننده بزرگترین عیب ملت ایران میداند. مردی که پلی از جامعهشناسی در پاریس تا به ایران زد و مهرهای تاثیرگذار در جنبشهای اجتماعی ایران بوده است.
این استاد علم جامعهشناسی در ایران در جایی مینویسد: جامعهای شایسته بقاست که در آن انسان ارجمند و عزیز و گرامی باشد.
غلامحسین صدیقی در سال1352 با سمت استاد تمامی از دانشگاه تهران بازنشسته شد اما با عنوان استاد ممتاز تا ۱۳۵۸ همچنان به تدریس در دانشکده علوم اجتماعی ادامه داد.
اثری به دو زبان
دکتر صدیقی در اسفند ۱۳۱۶ درجه دکتری را از دانشگاه پاریس دریافت کرد. رساله او تحت عنوان «جنبشهای دینی در قرون دوم و سوم هجری» با درجه ممتاز پذیرفته شد.
کتاب«جنبشهای دینی درقرون دوم و سوم هجری» در کنار تربیت دانشجویان بسیاری که هماکنون جزو نسل دوم جامعهشناسان ایران به شمار میآیند، از جمله مهمترین آثار صدیقی به شمار میآید که به زبان فرانسه نیز ترجمه شده است.
از ایران تا صحنه بین المللی
وی، در بهمن ۱۳۲۳ به مدیریت کل دبیرخانه دانشگاه تهران منصوب شد. او در مهرماه ۱۳۲۴ به عضویت هیات نمایندگی ایران در کنفرانس تاسیس سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) انتخاب شد و به لندن رفت. در اسفند ۱۳۲۵ نیز از سوی دانشگاه تهران برای شرکت در کنفرانس ملتهای آسیایی به هند اعزام شد و ریاست هیات نمایندگی ایران را عهدهدار بود. در آبان ۱۳۲۷ نیز به ریاست هیات نمایندگی ایران در سومین کنفرانس عمومی یونسکو در بیروت منصوب شد تا کلکسیون افتخارات علمی خود را در عرصه آکادمیک داخلی و بینالمللی کامل کند.
صدیقی و پیوند سیاسی
دکتر صدیقی،علاوه بر اشاعه جامعهشناسی در ایران و تربیت دانشجویان در اقدامات سیاسی آن زمان نیز وارد شد. وی مدتی تصدی وزارت پست، تلگراف و تلفن و وزارت را در دولت دوم محمد مصدق بر عهده داشت. پس از رویداد ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ مدتی به زندان افتاد و محاکمه شد و در جریان محاکمه از دکتر مصدق تجلیل کرد. وی در جلسه روز سهشنبه ۱۷ آذرماه ۱۳۳۲ در دادگاه حضور یافت و به سوالات مختلف رییس دادگاه و دادستان نظامی پاسخ داد.
صدیقی از زبان احسان نراقی
احسان نراقی، پیش از مرگ و در مصاحبه با«مهرنامه» گفت: دکتر صدیقی پس از آزادی از زندان به پیشنهاد و حمایت منوچهر اقبال رییس دانشگاه تهران و حمایت و اصرار من مسوولیت تاسیس موسسه مطالعات اجتماعی را پذیرفت. دانشگاهیان آن زمان میدانند و صورتجلسات ییشنهاد و اساسنامه و تهیه برنامه موجود در دانشگاه نشان میدهد که دکتر علی اکبر سیاسی و دکتر یحیی مهدوی به دکتر صدیقی در این کار کمک کردند و از مرام و روش دکتر صدیقی بهدور بود که از شخصی مانند دکتر اقبال کمک بگیرد. همه می دانستیم که دکتر صدیقی حتی به اتاق رییس دانشگاه قدم نمی گذاشت.
غلامحسین صدیقی در آذر ۱۲۸۴ در محله سرچشمه تهران به دنیا آمد. پدر او حسین صدیقی ملقب به اعتضاد دفتر از اهالی ناحیه نور مازندران بود. غلامحسین تحصیلات ابتدایی و بخشی از تحصیلات متوسطه را در مدرسه اقدسیه گذراند و نیز در مدرسه آلیانس به فراگرفتن زبان فرانسوی پرداخت. سپس به دبیرستان دارالفنون رفت و سالهای آخر متوسطه را در آن مدرسه تحصیل کرد. در شهریور ۱۳۰۸ همراه با دومین گروه دانشجویان اعزامی از سوی وزارت معارف به فرانسه رفت و در دانشسرای مقدماتی شهر آنگولم به تحصیل پرداخت و در تیرماه ۱۳۱۱ موفق به اخذ باکالورا شد.
صدیقی جوان در بهار ۱۳۱۴ از دانشسرای عالی سن کلو در حومه پاریس فارغالتحصیل شد و در رشته فلسفه به اخذ دانشنامه عالی در رشتههای روانشناسی، روانشناسی کودک، آموزش و پرورش، اخلاق، جامعه شناسی، و تاریخ ادیان نایل آمد.
پدر جامعهشناسی ایران در روز دوشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۷۱ در تهران در گذشت. عشق ایران آنچنان در جان او ریشه داشت که در آخرین لحظات و در زیر چادر اکسیژن فریاد برآورد: پاینده باد ایران!.... و سپس جان به جان آفرین داد.
نظر شما