به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نخستین چاپ کتاب «کل‌گرایی و کل‌نگری (مختصات نظری تحقیقات نوین)» تالیف منصور متین، در سه بخش اصلی و 12 فصل کوشیده به داعیه «کل‌نگری» نویسندگان متون و مقالات رسمی و پژوهشگران مباحث پایه بپردازد.
نویسنده کتاب معتقد است که مدیران اجرایی و اعضای تیم‌های پژوهشی، نا‌فرجام ماندن اقدامات را به گستردگی متغیر‌ها در کلیت امور نسبت دهند. وی با قاطعیت بررسی همه جانبه واقعیت، جامع‌نگری و کل‌نگری را لازمه موفقیت در فهم دنیای پیرامون یا حل یک مساله می‌داند.
نخستین بخش کتاب با عنوان «کلیات» در قالب دو فصل تحولات علم از منظر‌های متفاوت و از کل‌‌باوری تا نظریه کل‌گرایی، به مباحثی مانند جریانات درون علمی، مباحث برون علمی و اختلاف منظر‌ها در بررسی علم پرداخته است.
متین در نخستین فصل از بخش نخست کتاب، در تشریح مبحث جریانات درون علمی، جریان تاریخی و تکاملی داروینیسم را مطرح می‌کند و در توضیح منظر تاریخی آن آورده است که سرآغاز بازاندیشی مبانی علم به قرن نوزدهم و ظهور پوزیتیویسم مربوط می‌شود. در اوایل قرن بیستم نظریه «وحدت علم» در جمع متفکران اثبات‌گرا مطرح شد. شروع کار از اوایل دهه 30 قرن بیستم بود که دانشمندانی مانند فیلیپ فرانک، اتو نوراث، هانس هان و فلاسفه‌ای چون برتراندراسل، رودلف کارناپ، لودویگ ویتگنشتاین، موریس شلیک و دیگران در دانشگاه «وین» گردهم جمع آمدند و محفلی شکل گرفت تا معرفت‌شناسی و روش‌های علمی تفکر را مورد بازاندیشی قرار دهند.
«از منظر درون علمی» عنوان دومین بخش کتاب حاضر است. پنج فصل این بخش شامل اندیشه وحدت علم، تفکرسیستمی، دیدگاه‌های سیستمی در علوم‌اجتماعی، نشانه‌شناسی و ساختارگرایی و میان‌رشتگی و فرارشتگی است. از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در پنج فصل این بخش از کتاب می‌توان به وحدت شناخت تا وحدت علم، اطلاعات تعامل و پیچیدگی، زیست‌شناسی و نظریه سیستم‌‌ها، جامعه‌شناسی و سیستم‌های نرم منطق کاربردی و سمیوتیک و زبان‌شناسی و سمیولوژی اشاره کرد.
مولف در دومین بخش کتاب درباره موضوع وحدت علم در مکتب اثبات‌گرایی آورده است: «علوم تجربه‌گرا در قرون معاصر هم به‌طور مشخص، با شعار اثبات‌گرایی به دنبال چارچوبی بوده است که براساس آن شناخت علمی را به‌صورت مجموعه‌ای از نظریه‌های اصل موضوعی و استنتاجی نظام‌مند شود.»
متین در ادامه با اشاره به طبقهبندی علم از منظر آگوست کنت آورده است که وی طبقهبندی سیستماتیکی از ساختار کلیت علم بشری نیز مطرح کرده که با حذف و کنار گذاشتن مسایل و مبانی ذهنی از علوم، دایره علم را به 6 رشته تقلیل می‌داد. این طبقهبندی علوم را بر حسب میزان عمومیت موضوعشان به ترتیب نزولی و میزان پیچیدگی آن به شکل صعودی رتبه‌بندی کرد.
سومین بخش کتاب «از منظر برون‌علمی» عنوان گرفته که از پنج فصل جامعه‌شناسی معرفت علمی، دانش از نوع دیگر، اجتماعی شدن دانش و دانایی محوری، موضوعات جهان شمول و جهانی‌اندیشی و پژوهش محلی تشکیل شده است.
نویسنده کتاب در بخش پایانی در سرفصلی با عنوان «علم در مرحله گذار» اشاره کرده که در ترسیم الگوی منطقی و چگونگی حرکت و رشد تاریخی علم سه دیدگاه اصلی، دیدگاه رشد چرخه‌ای یا دوره‌ای، دیدگاه رشد خطی و دیدگاه رشد مراتبی یا صعودی-مارپیچی وجود دارد.
نخستین چاپ کتاب «کل‌گرایی و کل‌نگری (مختصات نظری تحقیقات نوین)» با شمارگان یک‌هزار نسخه در 272 صفحه، به بهای 9 هزار تومان به همت انتشارات سپهر اندیشه قم منتشر شده است.
یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳ - ۰۰:۵۹
نظر شما