به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سومین پنل تخصصی هجدهمین همایش بزرگداشت ملاصدرا با موضوع اصلی «فلسفه و صلح جهانی» امروز پنجشنبه اول خرداد، با سخنرانی فرشته ندری‌ ابیانه استادیار گروه الهیات دانشگاه بوعلی‌سینا، سیدمصطفی شهرآیینی استادیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز، سیمین عارفی استادیار گروه فلسفه غرب سازمان سمت، سحر کاوندی دانشیار گروه فلسفه دانشگاه زنجان و زهره توازیانی دانشیار گروه فلسفه دانشگاه الزهرا برگزار شد. 

محی‌الدین ابن‌عربی و مهدویت
فرشته ندری‌ ابیانه، در بخشی از سخنرانی خود با موضوع «بررسی رابطه صلح، نجات، مصلح و انسان کامل از دیدگاه ابن‌عربی»، گفت: باب 366 کتاب عظیم «فتوحات مکیه» محی‌الدین ابن‌عربی، نشان دهنده اعتقاد این عارف بر مهدویت و ظهور منجی آخرالزمان، حضرت امام مهدی (ع) است.

وی افزود: نظریه مهدویت در متون دینی پاسخگوی نیاز مردمان به صلح خواهد بود. بر اساس این نظریه‌ دینی کسی می‌تواند صلح جهانی را برقرار کند که توانایی اداره جهان را به عنوان «انسان کامل» داشته باشد. ابن‌عربی بیان می‌کند که مصلح جهانی و انسان کامل از فرزندان حضرت فاطمه زهرا (س) و از نظر چهره نیز شبیه به پیامبر اکرم (ص) است و به آن‌چه که می‌داند عمل می‌کند. 

ندری‌ابیانه همچنین با اشاره به احیای دین نبی در زمان ظهور مصلح، گفت: ابن‌عربی اعتقاد دارد که مصلح آخرالزمان با ظهور خود دین جدش نبی‌مکرم اسلام را احیا و آن را به گونه‌ای که رسول خدا عمل می‌کرد، ارائه خواهد کرد. 

این مدرس فلسفه همچنین اظهار کرد: امروزه بیشتر جنگ‌های مذهبی متاسفانه در میان مسلمانان رخ می‌دهد. با ظهور امام عصر و احیای دین اصلی اسلام و روش حکومتی پیغمبر، این جنگ‌های مذهبی نیز تمام خواهد شد.

ندری‌ابیانه همچنین به جایگاه یاران و وزیران حضرت مهدی(ع) اشاره کرد و گفت: صداقت مهم‌ترین ویژگی حکومت حضرت مهدی است. بر این اساس یاران حضرت نیز تابع صدق هستند. ابن‌عربی این مسئله را به خوبی هرچه تمام‌تر تبیین می‌کند. او درباره کمیت این یاران نیز می‌گوید که به هیچ عنوان کمیت مهم نیست و وزرای حضرت ولی عصر کمتر از 10 نفر هستند، اما با صدق خود و ایمان کامل به حضرت و خداوند متعال، در جهت انجام اهداف خود پیروزمند هستند. 

وی همچنین به شرح دیدگاه ابن‌عربی درباره حکومت و امامت حضرت مهدی(ع) پرداخت و گفت: ابن‌عربی و بسیاری دیگر از معتقدان به مهدویت اعتقاد دارند که حضرت ولی عصر و قرآن برادر یکدیگر هستند. به همین ترتیب حضرت با شمشیر نیز برادر است و این نکته ناظر بر امامت و مسئله جهاد است. 

ندری‌ابیانه در آخرین بخش سخنرانی خود، ویژگی‌ها و خصلت‌های 9 گانه وزرای حضرت ولی عصر و مصلح جهان را به این شرح بیان کرد: نفوذ بصر، معرفت خطاب الهی در وقت القا، علم ترجمه از جانب خدا، تعیین مراتب ولایت امر، رحمت در غضب، علم ارزاق، علم به تداخل برخی از امور با موارد دیگر، نهایت تلاش برای برآوردن نیازهای مردم و در نهایت وقوف بر علم غیب. 

رابطه صلح و انسان کامل از منظر بابا افضل کاشی
سیدمصطفی شهرآیینی دیگر سخنران این پنل درباره «رابطه صلح و انسان کامل نزد بابا افضل‌الدین کاشانی» صحبت کرد. او در بخشی از سخنرانی خود گفت: بابا افضل کاشی از مهم‌ترین اندیشمندان سده ششم هجری بود. اصلی‌ترین ویژگی بابا افضل در این است که کتاب‌های خود را به زبان فارسی می نوشت و چون در آن زمان همه رساله‌ها و کتاب‌ها به زبان عربی بود، این فارسی‌نویسی باعث گمنامی بابا افضل در فلسفه شد. 

وی افزود: بابا افضل در فن ترجمه نیز سرآمد بود و دو کتاب «رساله نفس» و «رساله سیب‌نامه» ارسطو را به فارسی ترجمه کرد. در استواری ترجمه او همین بس که ادیب دانشمندی چون ملک‌الشعرای بهار از ترجمه «رساله نفس» مدح بسیاری کرده است. زنده‌یاد زریاب‌خویی نیز در مقام مقایسه ترجمه‌های بابا افضل و حنین‌ابن اسحاق از «رساله نفس ارسطو» ترجمه باباافضل را بسیار بهتر می‌داند و بیان کرده که شاید بابا افضل زبان یونانی قدیم را نیز می‌دانست. 

شهرآیینی همچنین به ایده تبارشناسی واژگان توسط بابا افضل‌الدین کاشانی اشاره کرد: بابا افضل بسیاری از رساله‌های خود را با ترمینولوژی و تبارشناسی واژگان مهم آغاز می‌کند. یکی از ابداعات او معنای ویژه‌ای است که از مفهوم واژه «وجود» داشت. بر این اساس او می‌نویسد که وجود از ریشه «وَجَدَ» به معنای یافتن است. همه تلاش بابا افضل در برکشیدن آدمی از بودن به یافتن و از یافتن بالقوه به یافتن بالفعل است. 

این مدرس فلسفه در ادامه به رساله «ساز و پیرایه شاهان پرمایه» از افضل‌الدین کاشانی اشاره کرد و گفت: بابا افضل در ابتدای این رساله ترمینولوژی واژه پادشاه را به این شرح بررسی کرده که این واژه از دو کلمه «شاه» یعنی وجود و اصل و «پاد» به معنای پاییدن است. 

وی همچنین اظهار کرد: پادشاه از منظر بابا افضل همان انسان کامل است. پادشاه از تضاد و تخالف میان مردم دوری می‌کند و به تدبیر امور مردم می‌پردازد و عدل و صلاح را بر ارکان جماعه استوار خواهد کرد. پرهیز انسان کامل از غضب و خشم که از جمله ویژگی‌های پادشاه است فرهنگ صلح و خویشاوندی را برقرار خواهد ساخت.

دیگر سخنرانان این نشست سیمین عارفی، با موضوع «سنجش مقایسه‌ای عدالت و صلح در آرای ارسطو و ابن‌مسکویه» زهره توازیانی با موضوع «مبانی فلسفی و دینی صلح و عدالت جهانی در حکمت متعالیه صدرایی» و سحر کاوندی با موضوع «صلح درونی و تاثیر آن بر صلح بیرونی» بودند. 

هجدهمین همایش بزرگداشت ملاصدرا به همت بنیاد حکمت اسلامی صدرا در مجتمع آدینه تهران در حال برگزاری است. مقالات ارائه شده در پنل‌های تخصصی این همایش در تابستان جاری از سوی این بنیاد منتشر خواهد شد و در دسترس مخاطبان قرار خواهد گرفت.