به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) جواد منصوری، معاون اطلاع رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی در نشست رونمایی کتاب «تاریخ شفاهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» گفت: سیاستمداران با نوشتن خاطرات خود یک فرهنگ سیاسی در حوزه دیپلماسی خارجی شکل دادند و نوشته‌های دیپلمات‌ها از بعد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نیز در دسترس دیگران قرار گرفت.
وی در ادامه افزود: در کتابخانه انگلستان 150 سال گزارش از سیاست‌های خارجی انگلیس در سراسر کشورها جمع‌آوری و به صورت کتاب منتشر شد که در این کتاب مطالب مهمی درباره شناخت زمامداران گردآوری شده است اما در ایران به دلایلی به این کار اهتمام جدی نشد و تعداد محدودی سفرنامه از دیپلمات‌های قاجار و از دوره پهلوی به جا ماند.گرچه بعد از انقلاب تعدادی کتاب خاطرات از سوی دیپلمات‌های پهلوی نوشته شد از جمله کتاب سه جلدی احمد بی ریا که در این کتاب چندان جهت‌گیری نسبت به خاندان پهلوی در آن وجود ندارد، با این حال به دلیل شرایط جامعه پهلوی و رعبی که در نوشتن این گونه مطالب وجود داشت این خاطرات بعد از انقلاب منتشر شد.
خاطره‌نویسی دفاع مقدس، ضرورت خاطرات جبهه سیاسی
منصوری اظهار کرد: اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به دلایلی در نوشتن خاطرات و ماموریت‌های خارجی جدیتی دیده نمی‌شود. شاید یکی از دلایل این پدیده آن باشد که دیپلمات‌های انقلابی اعتقاد داشتند وقتی ما برای خدا کار می‌کنیم دلیلی ندارد فعالیت‌ها و ماموریت‌های ما آشکار شود یا به دلیل مشغله کاری فرصتی برای نوشتن نداشتند.
معاون اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی درباره چگونگی ضرورت شکل‌گیری تدوین خاطرات جبهه سیاسی بیان کرد: در سال 72 اتفاقی در کشور افتاد و این اتفاق آن که خاطرات دوران دفاع مقدس تدوین و چاپ شد. بعد از چاپ خاطرات دفاع مقدس یک جریانی شکل گرفت که چرا این خاطرات تنها به جبهه‌ها محدود شود. ما خاطرات سیاسی در جبهه سیاسی هم داریم. البته یک ذهنیتی درباره وزارت خارجه وجود داشت که وزارت خارجه تعدادی دیپلمات‌های شیک پوش دارد که به نظر کار چندانی ندارند و دیپلمات‌ها کارهای ساده‌ای انجام می‌دهند که نیازی به نوشتن ندارد.
وی در ادامه گفت: اما واقعیت این طور نبود و سختی کار وزارت خارجه در درون آن پنهان بود. عده‌ای هم معتقد بودند که وزارت خارجه محل استراحت است. به هر حال درباره نوشتن یا گفتن خاطرات مربوط به سیاست و روابط خارجی از یک حساسیت ویژه برخوردار است، مثل اکنون که وزارت خارجه نمی‌تواند بگوید ما چه کرده‌ایم یا قرار است در آینده چه بکنیم و این‌جاست که اهمیت تاریخ شفاهی وزارت خارجه و میزان حساسیت آن مشخص می‌شود.
کتاب تاریخ شفاهی، تدوین 10 سال اول سیاست خارجی ایران
منصوری با اعلام جزییات کتاب‌های جدیدش در حیطه سیاست خارجی افزود: من شاید در وزارت خارجه تنها کسی باشم که فعالیت‌هایم را در دوران وزارت خارجه در دو هزار صفحه نوشته‌ام و در یک کتاب 3 جلدی در مرحله چاپ است. جلد نخست کتاب تا ماه آینده وارد بازار کتاب می‌شود. در جلد دیگری از همین کتاب خاطرات مربوط به وزارت خارجه، یک جلد کتاب با نام «چین از درون» مربوط به ماموریت من در چین است که در 450 صفحه به زودی چاپ می‌شود.
وی با اشاره به تقسیم‌بندی زمانی کتاب گفت: حدود دو سال پیش دوستان به فکر افتادند که خاطرات افراد در حوزه وزارت خارجه را جمع کنند و به من مراجعه کردند که من در راهنمایی گفتم: بهتر است به دلیل گستردگی دامنه کار به 10 سال اول سیاست خارجی انقلاب اسلامی اکتفا کنند که دوستان پذیرفتند و اکنون کتاب « تاریخ شفاهی سیاست خارجی انقلاب اسلامی ایران» مربوط به 10 سال اول ایران است. این کتاب در نوع خود تجربه جدیدی است که باید درباره آن یک نقد علمی و جدی صورت گیرد تا در ادامه کار نقاط ضعف آن آشکار شود و در جلدهای بعدی نویسندگان و تدوین‌کنندگان بتوانند تصحیح‌ها و تغییرات لازم را انجام دهند.
«تاریخ شفاهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» در بستر گفتمان انقلابی
در ادامه محمدحسن روزی‌طلب، تدوین‌گر کتاب «تاریخ شفاهی سیاست خارجی ایران» گفت: این کتاب یک سابقه 4 ساله دارد و در سال 1389 ضبط گفتگوها آغاز شده و در سال 89 و 90 گفتگوها انجام شد و در سال 93 کتاب برای عرضه آماده شد.
وی با اشاره به وجه سیاسی کتاب تاریخ شفاهی عنوان کرد: باید بگویم 6 کتابی که تا کنون نوشته‌ام به گونه‌ای کتاب‌شناسی من تلقی می‌شود. در این کتاب‌ها سعی کرده‌ام گفتمان انقلاب اسلامی را در بستر خودش تعریف کنم اما در کتاب «تاریخ شفاهی سیاست خارجی حمهوری اسلامی ایران» چهره‌ای از دیپلماسی انقلاب اسلامی تعریف شده که وجه سیاسی، سیاست خارجی ایران در آن آمده است. در واقع در این کتاب بیشتر به وجه سیاسی دیپلماسی جمهوری اسلامی پرداخته شده است و سعی دارم در جلدهای بعدی به بعد فرهنگی دیپلماسی جهموری اسلامی بپردازم.
نویسنده کتاب در ادامه گفت: زمانی که جمع‌آوری اطلاعات کتاب را شروع کردم بر مبنای دریافت خودم از سیاست خارجی جمهوری اسلامی بود که در این دیپلماسی با دو نوع شخصیت سر و کار داریم، دیپلمات‌هایی که سیاست خارجه را زیر خمپاره تجربه کردند و کار سیاست خارجی کشور را پیش بردند از جمله جواد منصوری و باقری و از سوی دیگر دیپلماتی که معتقد است اگر آمریکا یک بمب به ایران پرتاب کند کار ایران تمام است، در این نگاه و دیپلماسی سفر رفتن و ژست گرفتن و عکس انداختن به صورت مکرر اهمیت دارد که به این تفاوت‌ها در کتاب اشاره شده است.
وی افزود: کتاب حاصل 40 گفتگو با اشخاص حاضر در سیاست خارجی گذشته ایران است. البته افراد زیادی حاضر به گفت‌وگو نشدند و شاید در این کتاب جایی برای تک‌گویی آنان نبود و ما حاضر نشدیم به تک‌گویی بپردازیم.
کتاب «تاریخ شفاهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» به شهدای بزرگوار دیپلماسی، شهید لبافی، صادق گنجه‌ای و انصاری که روایت تلخ شهادتشان در کتاب آمده است و به ویژه به حاج احمد متوسلانی تقدیم شده است.
این کتاب دوشنبه 15 اردیبهشت در سالن یاس بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رونمایی شد.
دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۲۰:۰۷
نظر شما