محمد الهیاری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب‌ایران(ایبنا) گفت: امسال امکانات خاصی برای نمایشگاه در نظر گرفته‌ایم که برخی برای نخستین بار و برخی تقویت فعالیت‌هایی بوده که در دوره‌های قبل انجام می‌شده است. از شاخص‌ترین تفاوت‌های نمایشگاه امسال با نمایشگاه سال‌های گذشته می‌توانم به مجموعه خدمات رفاهی و جداسازی کمیته علمی فرهنگی و اهل قلم از کمیته رفاهی اشاره کنم. 

نگاه خانواده محور به نمایشگاه کتاب
الهیاری به اجرای نمایش‌های خیابانی در نمایشگاه کتاب اشاره کرد و گفت: این کارها را با هدف ایجاد تفریح در محیط نمایشگاه انجام داده‌‌‌ایم، زیرا برابر نظرسنجی‌هایی که سال گذشته انجام شد، قریب به 30 درصد مردم 3 تا 5 بار به نمایشگاه مراجعه کرده و بین 2 تا 5 ساعت از وقت خود را صرف بازدید از نمایشگاه می‌کنند. به نظر می‌رسد بسیاری از خانواده‌‌ها به این دلیل اینکه نمایشگاه در سال های پیش نتوانسته تسهیلات خوبی را برای راحتی، آسایش و تفریح آن‌ها فراهم کند به نمایشگاه مراجعه نمی‌کنند، لذا نگاه نمایشگاه امسال خانواده محور بوده و با این نگاه بخش‌هایی پیش‌بینی شده است که خانواده‌ها در آن آسایش و راحتی بیشتری داشته باشند؛ یک بخش پیش بینی شده تسهیلات رفاهی و بخش دیگر امکانات تفریحی است.

وی افزود: در این راستا علاوه بر اجرای نمایش‌های مختلف در دو بخش کودک و بزرگسال، در روزهای افتتاح نمایشگاه و ولادت امام محمد باقر(ع) نورافشانی خواهیم داشت. همچنین با توجه به صعود تیم ملی فوتبال به جام جهانی سالنی در اختیار فدراسیون فوتبال قرار داده‌ایم که پیشکسوتان فوتبال در آن حضور پیدا کرده و برنامه‌های مختلف صعود تیم ملی در آن مطرح شود.

 تاکسی مخصوص برای تردد بانوان به نمایشگاه
معاون فرهنگی و اجرایی نمایشگاه کتاب تهران توضیح داد: در حوزه تسهیلات رفاهی و اجرایی شاهد افزایش تعداد استراحت‌گاه‌ها و نمازخانه‌های مجهز به کامپیوتر و اینترنت، افزایش تعداد ون‌ها و دو قطار با ظرفیت 48 نفر برای حمل و نقل مردم، تخصیص اتوبوس‌ها از 8 میدان موجود در سطح تهران برای تردد به نمایشگاه، اختصاص تاکسی‌های مخصوص بانوان، افزایش تعداد سفرها با کاهش زمان بین سفرها از 4 دقیقه به 3 دقیقه، با همکاری شرکت مترو و تبلیغات و اطلاع‌رسانی در مترو برای دسترسی آسان‌تر به بخش‌های مختلف نمایشگاه هستیم.

نخبگان در نمایشگاه کتاب به دیدار مردم می‌روند
معاون فرهنگی و اجرایی بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تصریح کرد: فعالیت‌های کمیته علمی فرهنگی و اهل قلم، بیشتر کارکرد نخبگانی دارد و تلاش می‌‌شود طی برنامه‌های مختلف، علما و دانشمندان برای بازدید راسماً به نمایشگاه دعوت شوند. نشست‌های سرای اهل قلم جدی‌تر شده و با نگاه حرفه‌ای‌تر بحث‌ها دنبال خواهد شد. همچنین تعداد سراها افزایش پیدا کرده و علاوه بر سرای اصلی اهل قلم، سرای فرهنگ و رسانه را نیز خواهیم داشت که نشست‌های مختلفی در آن برگزار خواهد شد. همچنین سرای اهل قلم در بخش بین‌الملل نیز از جمله این سراها خواهد بود که نشست‌هایی با موضوعات بین‌المللی و مسایل مربوط به کپی‌رایت که مورد علاقه ناشران ایرانی و بین‌المللی است مورد بررسی قرار می‌‌گیرد.

تجلیل از پیشکسوتان 
الهیاری افزود: در سرای ناشران دانشگاهی نشست‌های مختلفی برگزار می‌شود و برای اولین بار انجمن ناشران دانشگاهی در آن به ذکر تجربه‌های موفق نشر و تجلیل از پیشکسوتان این حوزه خواهد پرداخت. همچنین امسال سالنی با عنوان یاس داریم که به بررسی موضوعی کتاب‌های سال 92 خواهد پرداخت. علاوه بر این، سالن تولید علم را داریم که تولیدات علمی سه سال اخیر کشور و اسناد بالادستی در حوزه علم را به نمایش خواهد گذاشت. در سالن ترجمه معکوس نیز کتاب‌های نویسندگان ایرانی که در خارج از کشور ترجمه شده است عرضه می‌شود.

الهیاری تصریح کرد: این سه بخش با هدف تقویت جنبه نمایشگاهی نمایشگاه تهران ایجاد شده است زیرا درصد قابل توجهی از افراد فقط برای دیدن کتاب‌ها می‌آیند و سعی می‌کنند از هیاهوی خرید کتاب در سالن‌ها به دور باشند.

نمایش مراحل مختلف چاپ کتاب به مردم
معاون فرهنگی نمایشگاه اظهار کرد: در کنار این سالن‌ها، سالن صنعت چاپ را داریم که به نشان دادن دستگاه‌های چاپ به مردم اختصاص دارد و با توجه به این‌که سال‌های زیادی از ورود صنعت چاپ به کشور می‌گذرد، اکثر مردم علاقه زیادی به دیدن این صنعت و آشنایی بیشتر با آن دارند. اکنون بسیاری از دستگاه‌های قدیمی در حال کار است و مردم هنوز نمی‌دانند جزء جز زندگی آن‌ها وابسته به صنعت چاپ است و روزانه صدها مورد از محصولاتی که مردم مصرف می‌کنند به طور مستقیم یا غیرمستقیم با صنعت چاپ در ارتباط است. مردم در این سالن می‌توانند مراحل چاپ از ابتدایی‌ترین مرحله تا مراحل پایانی را مشاهده کنند و ببینند که پس از چاپ چه اتفاقی برای یک کتاب می‌افتد.

تقویت رویکرد نمایشگاهی
معاون فرهنگی و اجرایی نمایشگاه کتاب تصریح کرد: تلاش می‌کنیم که نمایشگاه علاوه بر جنبه فروشگاهی بخش نمایشگاهی خود را نیز تقویت کند و پیش‌بینی سالن یاس و چینش موضوعی کتاب‌ها در آنجا از جمله اقداماتی است که کمک می‌کند این کار صورت پذیرد. اکنون نمایشگاه کتاب تهران بیشتر جنبه فروشگاهی دارد و ناشران به خاطر جنبه اقتصادی به این نمایشگاه می‌آیند اما درصدی از علاقه‌مندان وجود دارند که برای دیدن فضای نمایشگاه و مباحثه و گفت‌وگو مراجعه می‌کنند.

وی درباره فروش حق رایت کتاب به ناشران گفت: در بخش بین‌الملل هدف این بوده ناشرانی که توانایی بالقوه رایت و امکان فروش آثارشان را دارند در کنار هم گفت‌وگو کنند و به تعامل برسند و اولین آژانس ادبی معتبر کشور که در نمایشگاه وجود خواهد داشت آثار ایرانی را برای فروش رایت عرضه خواهد کرد و عناوین مشخص شده را در نمایشگاه به ناشران خارجی ارایه می‌کند.

تقویت تشکل‌های نشر
الهیاری با بیان اینکه ثبت‌نام ناشران، جانمایی و تخصیص غرفه‌ها به آن‌ها در سال‌های گذشته به صورت مستقل توسط تشکل‌های نشر انجام می‌شده است، گفت: امسال با نگاه افزایش همکاری بخش خصوصی وزارتخانه تصمیم به افزایش سطح همکاری این تشکل‌ها داریم که به صورت منسجم و در قالب یک قرارداد و تفاهم کلی انجام شد و تشکل‌های نشر اداره امور داخلی و امور مربوط به بخش‌های مربوطه را به صورت متمرکز انجام می‌دهند.

الهیاری با اشاره به وجود مشکلات در این زمینه گفت: مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی، مجری برگزاری نمایشگاه کتاب است که بیش از 100 فعالیت دارد و همه کارها را به تنهایی انجام نمی‌دهد و برخی از آن‌ها را باید به پیمانکاران و تشکل‌های مربوطه واگذار کند. از آن جمله می‌توان به سالن‌سازی، تهیه موکت، تهیه امکانات برقی، نظافت سالن‌ها و تهیه غذا اشاره کرد. لذا در حوزه اداره نمایشگاه تفاهم کلی با مجموعه تشکل‌های نشر صورت گرفت و انجمن ناشران کودک و نوجوان، انجمن ناشران بین‌المللی، انجمن ناشران دانشگاهی و اتحادیه تعاونی ناشران کشور و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران یک مجموعه واحد تشکیل دادند و برای برگزاری مطلوب نمایشگاه همکاری جدی و نزدیکی دارند.

وی با بیان این‌که بیشتر ناشران از واگذاری امور مربوطه به انجمنشان راضی هستند تصریح کرد: هدف ما از این کار تقویت اتحادیه تشکل‌های نشر و انسجام و سازماندهی بهتر ناشران و تشکل‌های نشر است. البته در این میان ممکن است مشکلاتی نیز وجود داشته باشد و طبیعی است. با این‌که حضور برخی از ناشران در نمایشگاه خالی از مشکل و گله نبوده ولی سعی کرده‌ایم اعتماد و رضایت نسبی را فراهم کنیم.

معاون فرهنگی و اجرایی نمایشگاه کتاب ادامه داد: تلاش می‌کنیم مشارکت صنوف و اتحادیه‌ها در سال آینده افزایش پیدا کند. البته حمایت بخش دولتی از این صنوف لازم و ضروری است، زیرا بسیاری از زیرساخت‌های لازم برای اجرای نمایشگاه‌ باید توسط بخش دولتی انجام شود.

چرخه قانونی عرضه کتاب
الهیاری درباره ارزیابی کتاب‌های عرضه شده در نمایشگاه توضیح داد: در مورد ناشران بین‌المللی به دلیل این‌که اطلاعاتی از کتاب‌هایی که برای عرضه در نمایشگاه می‌آورند وجود ندارد، کتاب‌هایشان مورد ارز‌یابی قرار خواهد گرفت اما در بخش داخلی قاعده کلی این است که کتاب‌هایی که مجوز ارشاد دارند بتوانند عرضه شوند و تنها کتاب‌هایی که مربوط به سال‌های گذشته یا فاقد مجوز بوده یا از طریق مبادی قانونی به نمایشگاه نرسیده‌اند حذف شوند.
 
سالن خلیج فارس در نمایشگاه کتاب تهران
الهیاری ادامه داد: همچنین با توجه به این‌که اولین روز نمایشگاه مصادف با روز ملی خلیج‌فارس است سالن ویژه خلیج فارس در نمایشگاه کتاب ایجاد شده که اطلاعات مربوط به این موضوع و کتاب‌های تاریخی که نام خلیج فارس در آن‌ها برده شده به مردم عرضه خواهد شد. همین‌طور اتفاقات فرهنگی شهرهای ساحلی حوزه خلیج‌فارس، فرهنگ آن مناطق و کتاب‌های مربوطه‌ای که در کشور منتشر شده در این سالن به نمایش در می‌آید. از سالن‌های دیگر، سالن سازمان‌ها و نهادها است که در آن سازمان‌های دولتی و غیردولتی مردم نهاد حضور پیدا کرده و محصولاتشان را عرضه می‌کنند.

حضور اورژانس و آتشنشانی در نمایشگاه
الهیاری از حضور آتش‌نشانی و اورژانس در نمایشگاه خبر داد و گفت: در صورت بروز مشکل یگان‌های امدادرسانی مانند آتش‌نشانی و اورژانس به خدمت‌رسانی به مردم می‌پردازند. همچنین با همکاری سازمان پست، قسمتی در نمایشگاه در نظر گرفته شده که مراجعه کنندگان می‌توانند از طریق پست کتاب‌های خریداری‌ شده را ارسال کنند. تعداد هزار چرخ دستی هم برای استفاده شهروندان در نظر گرفته شده تا مردم بتوانند کتاب‌هایشان را با آن‌ها جابجا کنند همین‌طور برای انتقال کتاب‌های ناشران مختلف به غرفه‌ها چرخ دستی‌هایی به‌صورت متحدالشکل و با هزینه یکسان درنظر گرفته شده است. برای زیباسازی فضای نمایشگاه نیز سازه‌های حجمی و گلدان‌ها با همکاری سازمان شهرداری‌ها در نمایشگاه نسب شده است.

اسکان مسافران در جوار حرم امام خمینی(ره)
معاون اجرایی نمایشگاه کتاب ادامه داد: اورژانس اجتماعی در نمایشگاه کتاب مستقر شده و در صورت لزوم مشاوره‌ها و اقدامات لازم را به اجرا درخواهد آورد و در 5 ایستگاه به مردم مشاوره رایگان می‌دهد. برای اسکان مهمان‌های ویژه که از شهرستان‌ها می‌آیند، سوئیت‌ها و زائرسراهایی در جوار مجموعه حرم امام خمینی(ره) در نظر گرفته شده است که تخفیف‌های مناسبی را ارایه خواهند کرد و دسترسی مهمانان از طریق مترو حرم امام خمینی(ره) به نمایشگاه به راحتی امکان پذیر خواهد بود.

وی درباره نحوه اطلاع‌رسانی به مردم گفت: سال گذشته کسب اطلاعات از طریق مراجعه مردم به کیوسک‌های اطلاع‌رسانی خانه کتاب انجام می‌شد اما امسال علاوه بر این از طریق تلفن همراه‌ و اس‌ام‌اس نیز این امکان فراهم شده است. علاوه بر این در شبکه بازار و سایر سایت‌های اجتماعی که مراجعه مردم به آن‌ها زیاد است اطلاعات نمایشگاه کتاب قابل دانلود است. همچنین نقشه و سایر اطلاعات روی سایت نمایشگاه وجود دارد.


غرفه‌های «ازدواج آسان» و «ایثار و شهادت»
الهیاری با اشاره به نامگذاری امسال به نام اقتصاد و فرهنگ ادامه داد: با توجه به این‌که موضوع اقتصاد مقاومتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، غرفه‌های خاصی پیش‌بینی شده که در این حوزه فعالیت می‌کنند و موضوع ازدواج آسان و ترغیب جوانان به ازدواج را در غرفه‌ها رواج می‌دهند و نرم‌افزارهایی با این موضوع پیش‌بینی شده که در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. برای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت نیز خانه فرهنگ ایثار و مقاومت را توسط حوزه ایثارگران وزارت ارشاد پیش‌بینی کرده‌ایم که فضای مناسبی را در اختیار علاقه‌مندان به این حوزه قرار می‌دهد.

وی با اشاره به جدا شدن کمیته ناشران برتر از کمیته ناشران داخلی تصریح کرد: کمیته انتخاب ناشر برتر سال در افتتاحیه نمایشگاه جوایز مورد نظر را به برگزیدگان دوره قبل اعطا خواهد کرد؛ همچنین این کمیته براساس آیین‌نامه و این‌که غرفه‌ها تا چه اندازه توانسته‌اند در ارایه خدمات به مردم، زیباسازی غرفه‌ها و رعایت شئونات اسلامی موفق باشند غرفه‌های برتر نمایشگاه در همه حوزه‌های داخلی، بین‌الملل، کودک و نوجوان و نشر دیجیتال را در پایان نمایشگاه انتخاب خواهد کرد. همچنین از سه غرفه ویژه با موضوع «عفاف و حجاب» در نمایشگاه قدردانی می‌شود.

الهیاری در پاسخ به این سوال که در برپایی نمایشگاه کتاب چه میزان سرمایه لازم است گفت: رقم دقیق آن بعد از پایان نمایشگاه مشخص خواهد شد اما بخش قابل توجهی از هزینه‌ای که برای برپایی نمایشگاه مصرف می‌شود از یارانه‌ای که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداخت می‌کند تامین می‌شود و بخشی از آن هم از طریق درآمدهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از محل اجاره بهای غرفه‌هاست که البته نسبت به هزینه‌هایی که وزارت ارشاد متقبل می‌شود مبلغ بسیار ناچیزی است. برخی از هزینه‌ها هم از طریق تعامل با دستگاه‌های دولتی مانند شوراهای اسلامی شهر و شهرداری‌ها تأمین می‌شود.